Na De Nachtwacht

Een maand voor de aflevering van De Nachtwacht in 1642 overleed Saskia, de vrouw van Rembrandt. Er brak een zware tijd voor Rembrandt aan. Zijn werk veranderde: het werd donkerder en intenser. Hij ging minder schilderen en maakte in de eerste jaren na De Nachtwacht voornamelijk tekeningen en etsen.

Zelfportret etsend bij een raam, Rembrandt van Rijn, 1648

Hij nam Geertje Dircx in dienst als verzorgster voor zijn zoon, Titus. Ze kregen een relatie, leefden enkele jaren als man en vrouw samen, maar trouwden niet. 
Rembrandt raakte verzeild in een nare huiselijke kwestie: hij was een verhouding met zijn dienstmeisje Hendrickje Stoffels begonnen en liet Geertje Dircx vallen. Hierop diende Geertje Dircx een klacht in bij de Huwelijkskrakeelkamer. Voor deze Kamer moest Rembrandt zich ten overstaan van de gemeentelijke huwelijkscommissarissen verweren tegen aantijgingen van Geertje Dircx. Toen ze haar nieuwe bestaan moest opbouwen, had Geertje de sieraden van Saskia beleend. Steeds weer had Rembrandt haar dit verboden en ze mocht ze ook niet als betalingsmiddel gebruiken. Ook de Huwelijkskrakeelkamer legde haar dit verbod op. Toch had ze de sieraden in 1650 weer beleend. 

Waarschijnlijk is dit de aanleiding geweest om Geertje te laten opsluiten, want nadat Geertje Rembrandts alimentatievoorstel afwees, kreeg Rembrandt het voor elkaar dat Geertje voor heropvoeding werd opgesloten in het Spinhuis van Gouda. Hier moest Geertje spinnen met als doel weer op het rechte pad zien te komen.
Hendrickje Stoffels werd de nieuwe muze van Rembrandt. Ze inspireerde Rembrandt tot het maken van nieuwe kunst.