Jorisz de tamboer – Een schilderij met geluid

Hij is maar half in beeld en moest tijdens het poseren om een deurpost heen kijken. Een houding die Jorisz niet gewend was, omdat hij zijn tamboer, een trommel, normaal altijd voor zich hield. Jacob Jorisz is een opvallende verschijning op De Nachtwacht. Hij staat pal vooraan in het volle licht en slaat fanatiek op zijn trom. Dankzij de tijdelijke reconstructie van de in de 18de eeuw afgesneden stroken van De Nachtwacht kunnen we nu nog meer van hem zien.

Zijn aanwezigheid is bijzonder. Tamboers waren immers geen lid van de schutterij. Toch vond Rembrandt zijn aanwezigheid op het schilderij belangrijk. Zijn toevoeging is een van de vrijheden die Rembrandt nam. De kunstenaar schilderde hem bovendien niet in zijn dagelijkse kleding als tamboer. Rembrandt gaf Jorisz een groene baret van dikke stof en een wambuis van glanzende zijde met splitten die een gele voering tonen. Deze kledingkeuze maakte dat het schilderij tijdloos werd.
Jacob Jorisz werd in 1591 geboren en moet na 1646 zijn overleden. Jorisz was een eenvoudig man. Ook al door zijn karige jaarinkomen van 40 gulden leek een portret door Rembrandt buiten bereik. Jacob Jorisz is een van de weinigen die niet hoefde te betalen om op het schilderij afgebeeld te worden. Hij heeft er zelfs voor betaald gekregen. Bovendien staat hij er prominenter op dan de meeste schutters. Rembrandt wist Jorisz met zijn trommel zo te schilderen dat het lijkt alsof je de slagen van de trommel daadwerkelijk hoort!