Leerlingen denken dat in de longblaasje alle zuurstof wordt opgenomen in het bloed en je geen zuurstof uitademt.
Leerlingen denken dat zuurstof gasvormig in het bloed komt in plaats van opgelost.
In afbeeldingen in biologie boeken en op internet wordt met pijlen aangegeven dat zuurstof de bloedsomloop ingaat. Het lijkt dan of alle zuurstof aanwezig in het longblaasje door de wand heen gaat. Ook bij uitgeademde lucht staat vaak een pijl met alleen koolstofdioxide waardoor leerlingen snel kunnen denken dat je geen zuurstof uitademt.
In afbeeldingen wordt meestal niet aangegeven dat de zuurstof eerst oplost in het laagje vocht aan de binnenwand van het longblaasje voordat het door de wand heen gaat. Hierdoor kunnen leerlingen gemakkelijk denken dat het gasvormig het bloedvat ingaat.
Ademhaling wordt in de onderbouw meestal behandeld voordat leerlingen scheikunde hebben. Ze hebben dan nog geen goed beeld van het microniveau waarop moleculen zich bevinden. Ze begrijpen dan nog onvoldoende dat lucht een gasvormig mengsel is en dat de stoffen in dat mengsel kunnen oplossen in vloeistof.
Wees je als docent bewust van de tekortkomingen van de afbeeldingen en modellen. Omdat je zelf expert bent, weet je op welke punten het model versimpelt is maar leerlingen kunnen dit als beginner nog niet waarnemen. Het helpt om dit expliciet te bespreken met leerlingen.
Wanneer leerlingen nog geen scheikunde hebben is het aan te raden aandacht te besteden aan micro-macro-denken en faseovergangen (hiervoor zoeken we nog geschikt lesmateriaal).
Voor diagnostische meerkeuze vragen over deze en andere misconcepten zie: www.diagnostischevragen.nl/vakken/biologie/ademhaling
Cliff, W. H. (2006). Case study analysis and the remediation of misconceptions about respiratory physiology. Advances in Physiology Education, 30(4), 215-223.
Lazarowitz, R., & Lieb, C. (2006). Formative assessment pre-test to identify college students’ prior knowledge, misconceptions and learning difficulties in biology. International Journal of Science and Mathematics Education, 4, 741-762.
Michael, J. A., Richardson, D., Rovick, A., Modell, H., Bruce, D., Horwitz, B., ... & Williams, S. (1999). Undergraduate students' misconceptions about respiratory physiology. Advances in Physiology Education, 277(6), S127.
Pinto, G., Castro-Acuña, C. M., López-Hernández, I., & Alcázar Montero, V. (2023). Learning difficulties in the interpretation of matter at the molecular level by university students—A case study: Dissolution of oxygen in water. Education Sciences, 13(8), 781.
Silva, M., & Almeida, A. (2017). Primary school pupils’ misconceptions of the human respiratory system in primary school students: from identification to deconstruction. In ICERI2017 Proceedings (pp. 1205-1210).