Vitale longcapaciteit

Omschrijving misconcept

Leerlingen denken dat de vitale longcapaciteit groter wordt tijdens lichamelijke inspanning.

Achtergrond misconcept

Vitale longcapaciteit: de hoeveelheid lucht die kan worden uitgeademd na een zo diep mogelijke inademing. Na de uitademing blijft er altijd een restvolume lucht in de longen over. Het totale longvolume is dan ook groter dan de vitale capaciteit, namelijk longvolume = restvolume + vitale capaciteit. De vitale capaciteit is  voor een persoon op een bepaald moment hetzelfde tijdens rust als tijdens lichaamsinspanning. De vitale longcapaciteit van iemand kan worden vergroot door training van de ademhalingsspieren. Indien door training sterkere ademhalingsspieren ontstaan zal bij een inademing meer ruimte in de borstholte kunnen ontstaan en daarmee het longvolume en ook de vitale longcapaciteit toenemen.

Oorzaken van het misconcept:

• De leerlingen weten dat de ademhaling sneller wordt tijdens inspanning. Ze verwarren de grotere luchtverversing die ontstaat met de snellere ademhaling met het begrip vitale longcapaciteit.
• De woorden "vitale capaciteit" duiden op een noodzakelijkheid, een ondergrens aan de hoeveelheid lucht om te leven. Denk aan het Engelse begrip "vital". De leerlingen herkennen het begrip "vitale longcapaciteit" daardoor niet als een maat waarmee onderling gemeten kan worden hoe groot iemands opnamevermogen per inademing is voor lucht.

Voorbeeldaanpak in de les

Laat leerlingen hun longcapaciteit meten met een spirometer, bereken het gemiddelde van de klas, of bereken het verschil tussen jongens en meisjes. Beantwoord na aanleiding hiervan de volgende vragen:

• Waardoor kan trainen de vitale longcapaciteit vergroten?
• Welke soort sporten zullen de vitale longcapaciteit vooral vergroten? Welke kenmerken van die sporten helpen dan om de vitale longcapaciteit te vergroten?

Bronnen en verder lezen

Afzal, M. N. (2004). Students’ misconception in respiratory physiology. Journal of Ayub Medical College Abbottabad, 16(3).
Michael, J. A. (1998). Students' misconceptions about perceived physiological responses. Advances in Physiology education, 274(6), S90.