Stap 2: Midden-Amerika

Het heeft je misschien verbaasd dat de landmassa Amerika niet in drieën is opgedeeld, met Midden-Amerika als derde regio tussen het Noorden en Zuiden in. Midden-Amerika wordt vaak beschouwd als een deel van Noord-Amerika.
Je hebt in stap 1 gezien dat de grens tussen Noord- en Zuid-Amerika bij de grens tussen Panama en Colombia ligt. In de tweede stap kijk je naar de grenzen van Midden-Amerika en leer je welke liggingskenmerken worden gebruikt om deze regio af te bakenen.

Het afbakenen van de regio Midden-Amerika is uitdagend om verschillende redenen. Topografisch gezien bestrijkt Midden-Amerika de landmassa die Noord- en Zuid-Amerika verbindt, maar de exacte grenzen en welke landen er precies toe behoren variëren soms. Je vindt indelingen op basis van verschillende dimensies. Zo kun je bijvoorbeeld kijken naar economische, (historisch-)culturele, (geo-)politieke en geologische liggingskenmerken.

Een voorbeeld: Mexico is een land dat soms wel en soms niet tot Midden-Amerika wordt gerekend. Economisch gezien is het zeer verweven met Noord-Amerika, waardoor het niet tot Midden-Amerika wordt gerekend. Maar als je kijkt naar historische connecties, dan worden Mexico, en zelfs Colombia en Venezuela, tot Midden-Amerika gerekend.
Dit voorbeeld laat zien dat je gebieden ook kunt afbakenen door middel van relatieve liggingskenmerken. Daarbij benadruk je interacties, verbindingen en invloeden die een gebied heeft ten opzichte van andere gebieden. Het kan bijvoorbeeld gaan om handelsbetrekkingen, culturele uitwisselingen en politieke invloeden. Wanneer je een gebied kunt afbakenen door middel van relatieve gebiedskenmerken vormt dit een functionele regio.

Relatieve liggingskenmerken Functionele regio
Afstand tot de dichtstbijzijnde stad Het gebied van voorsteden rond een grote stad, bijvoorbeeld New York City met Long Island en New Jersey.
Ligging ten opzichte van een haven Het gebied dat connecties heeft met een belangrijke havende, bijvoorbeeld de haven van Freeport op de Bahama’s.
Bereikbaarheid via transportnetwerken Het Panama-kanaalgebied, dat een cruciale rol speelt in de wereldwijde maritieme handel
Economische banden Grensgebied tussen Mexico en Verenigde Staten met veel economische bedrijvigheid.
Historische connecties Moederland en overzeese gebieden.

Tabel 2: relatieve liggingskenmerken en functionele regio’s

Je merkt dat de grenzen van de verschillende kenmerken vaak niet samenvallen waardoor de regio’s overlappen. Dit zorgt ervoor dat het indelen van Midden-Amerika op nationale schaal complex is, en soms zelfs gebaseerd op meningen, gevoelens of vermoedens.

Vragen

1. Bestudeer de kaart en noteer welke landen er in Midden-Amerika liggen volgens de indeling van de Verenigde Naties (VN).

 

2. Soms wordt er naar de voedselcultuur gekeken om Midden-Amerika af te bakenen. Midden-Amerika bestaat dan uit alle landen waar de bevolking van oudsher voornamelijk tortilla’s (wraps) eten. Is dit een voorbeeld van een absoluut gebiedskenmerk waardoor een formele regio wordt afgebakend, of een relatief gebiedskenmerk waardoor een functionele regio wordt afgebakend?

 

3. Behoort jouw woon-/geboorteplaats tot Midden-Amerika volgens deze kaart? Ben je het hier mee eens? Geef met een cultureel én een topografisch argument aan waarom je het hier wel of niet mee eens bent.

 

Afronding stap 2

Je bent nu van ruimtelijk schaalniveau gewisseld (verder ingezoomd), dichter naar je eigen leefomgeving, en hebt ontdekt dat de neiging om gebieden af te bakenen komt door gemeenschappelijke eigenschappen. Mensen hebben de neiging om een grens te trekken op de plek waar het gebied of de leefomstandigheden anders zijn. Daar is het anders dan hier. Het aangeven van deze verschillen tussen gebieden leidt juist tot een gevoel van gemeenschap en identiteit bínnen de grenzen.4.

4. Bekijk onderstaande uitspraken. Met welke van deze twee uitspraken ben jij het eens? Licht je antwoord toe.

Uitspraak 1:
Verschillen tussen gebieden en hun bevolking zijn waardevol en geven een gevoel van eigenheid en trots; dit moet beschermd worden.

Uitspraak 2:
Verschillen tussen gebieden en de bevolking leiden vaak tot spanningen, rivaliteit en (gewapende) conflicten; het zou beter zijn als verschillen langzaam verdwijnen.