Stap 3: Kwetsbaarheden en toekomstperspectief

In stap 2 heb je gezien dat toerisme de economische ontwikkeling kan stimuleren. Voor veel bedrijven vormt toerisme een cruciale inkomstenbron. Maar een te eenzijdige focus op toerisme maakt de economie zeer kwetsbaar.

Conjunctuurgevoelig
Toerisme wordt vaak beschouwd als een luxeproduct en is daardoor conjunctuurgevoelig. Een economische recessie in de Verenigde Staten of in Europa kan leiden tot minder toeristische uitgaven. Maar ook door bijvoorbeeld natuurrampen of andere globale gebeurtenissen, denk bijvoorbeeld aan de Coronacrisis. Hierdoor kan de toeristische instroom abrupt dalen, met ernstige gevolgen voor de lokale economie.

Ecologische impact
Toerisme heeft een grote ecologische voetafdruk. Met name massatoerisme kan leiden tot overbevolking, vervuiling en degradatie van lokale ecosystemen. Dit kan op de lange termijn veel kwaad doen, niet alleen voor het milieu maar ook voor de aantrekkelijkheid van de bestemming zelf.
Een voorbeeld van de ecologische impact van toerisme op Aruba is het gebruik van all-terrain vehicles (ATV's) en utility task vehicles (UTV's). Deze voertuigen worden vaak door toeristen gehuurd om de natuurlijke en ruige landschappen van het eiland te verkennen. Hoewel dit voor veel bezoekers een aantrekkelijke activiteit is, heeft het aanzienlijke negatieve gevolgen voor het milieu.
Deze voertuigen kunnen ernstige schade aanrichten aan de lokale flora en fauna. Hun zware en vaak ongecontroleerde gebruik leidt tot bodemerosie, verstoring van wilde dieren en beschadiging van kwetsbare vegetatie. Daarnaast dragen ze bij aan geluidsoverlast en luchtvervuiling, wat het rustige en natuurlijke karakter van het eiland verstoort.

Sociaal-culturele impact
De kleinschaligheid en isolatie van de eilanden maakt dat door een hoge instroom van toeristen lokale cultuur en tradities kunnen verdwijnen. De lokale bevolking kan zich achtergesteld of ondergeschikt voelen, en de unieke culturele elementen die de bestemming in eerste instantie aantrekkelijk maakten, kunnen verloren gaan. Het proces waarbij culturele elementen, tradities en gewoonten worden beïnvloed door toerisme wordt wel diffusie van culturen genoemd.

Ruimtelijke ontwikkeling
Toerisme eist zijn tol op het ruimtelijke aspect van de eilanden. Stranden worden volgebouwd met resorts (zie afbeelding), en natuurlijke habitats maken plaats voor toeristische attracties. Dit heeft zowel ecologische als sociale implicaties en vereist zorgvuldige planning en regulering.


Afbeelding: Hotels en appartementen in Curaçao

Toekomstperspectief
Toerisme is een complexe sector met een breed scala aan impact op de economie, cultuur en het milieu van de Caribische eilanden. Het biedt veel kansen maar brengt ook inherente risico's en kwetsbaarheden met zich mee.

Een duurzamere benadering van toerisme zou zich kunnen richten op het verminderen van de ecologische en sociaal-culturele impact terwijl de economische voordelen worden gemaximaliseerd. Innovatieve vormen van toerisme, zoals ecotoerisme en cultureel toerisme, kunnen nieuwe markten aanboren en de afhankelijkheid van massatoerisme verminderen.

 

Vragen

 

1 Gebruik bron 7. Lees de informatie over Ocho Rios in Jamaica.

Bron 7: Ocho Rios - Jamaica

Ocho Rios was een klein vissersdorp ruim een uur rijden van Kingston, de hoofdstad van Jamaica, toen ruim 40 jaar geleden besloten werd om het toerisme een flinke boost te geven. Het gebied werd ontwikkeld tot wat het nu is: een zeer populaire cruisebestemming waar jaarlijks vele cruiseschepen aanleggen.
Met de toename van toerisme in Ocho Rios, hebben veel lokale ambachten en traditionele praktijken plaatsgemaakt voor commerciële activiteiten gericht op toeristen. Lokale markten en kleine bedrijven zijn vaak vervangen door souvenirwinkels en internationale winkelketens, wat resulteert in een verlies van authentieke culturele ervaringen.

 

a Wat zijn de economische gevolgen van de toename van het toerisme in Ocho Rios?
b Wat zijn de sociaal-culturele gevolgen van de toename van het toerisme in Ocho Rios?

 

2 Gebruik bron 8.

Bron 8: Barbados

Barbados staat bekend om zijn vele witte stranden en het helderblauwe water. Het eiland is ideaal om te duiken naar de vele wrakken en koraalriffen en om te golfen bij een van de vele golfresorts. Verder wordt er veel aan watersporten gedaan, zoals: kitesurfen en windsurfen.
Door de vele toeristen die het eiland overspoelen is Barbados een wirwar van hotels geworden, waardoor bijvoorbeeld de kustlijn van Bridgetown, de hoofdstad van Barbados, totaal is veranderd. Maar ook in het binnenland zijn de veranderingen zichtbaar. Waar ooit suikerrietplantages en andere agrarische activiteiten waren, zijn nu uitgestrekte golfbanen en villa's voor toeristen.


Hoe heeft toerisme invloed op de ruimtelijke inrichting in Barbados?

 

3 Gebruik bron 9.

Bron 9: Dominica

Dominica, vaak aangeduid als "Nature Isle", heeft een overvloed aan natuurlijke schoonheid, waaronder regenwouden, watervallen, vulkanen, en warmwaterbronnen. Het eiland maakt vooral reclame voor duurzame toeristische activiteiten die de natuurlijke omgeving respecteren. Toeristen worden aangemoedigd om deel te nemen aan wandelingen, vogelspotten, walvisobservatie, en duiken, waarbij de impact op het milieu minimaal is.
Dominica heeft ook stappen ondernomen om zijn rijke culturele erfgoed te promoten, waaronder de tradities van de inheemse Kalinago-bevolking. Door toeristen de kans te bieden om meer te leren over de lokale geschiedenis, kunst en cultuur, draagt Dominica bij aan de instandhouding van zijn culturele identiteit en biedt het bezoekers een unieke en authentieke ervaring.

 

Wat zijn de voordelen voor Dominica van de duurzame benadering van het toerisme?

 

4 Gebruik bron 10.

Bron 10: Total number of visitors Aruba

  2018 2019 2020 2021 2022 2023
stay-over passengers 1.082.000 1.118.000   368.000   806.000 1.101.000 1.240.000
cruise passengers   815.000   832.000   255.000   136.000   610.000   817.000
total     1.897.000 1.950.000   623.000   942.000 1.711.000 2.057.000

Bron: Aruba Tourism Authority

a Welke toeristen zijn economisch gezien voor Aruba belangrijker: de stay-over toeristen of de Cruise-toeristen. Leg je antwoord uit.
b In de tabel zie je dat het toerisme conjunctuurgevoel is. Verklaar de dip in het aantal toeristen 2020 en 2021.
c Verwerk gegevens een grafiek.

 

Opdracht: Soorten toerisme - vervolg opdracht Soorten toerisme stap 2

  • Bedenk welke positieve effecten dit type toerisme heeft op de Caribische eilanden? Bedenk welke potentiële problemen of uitdagingen zich voor kunnen doen met dit type toerisme? Breid de tabel van stap 2 uit door voor elk type toerisme de voordelen en de nadelen in de tabel op te nemen.
  • Kleed de tabel aan door in enkele kolommen een afbeelding te plaatsen die het kenmerk, voordeel of nadeel illustreert.