Bij dit onderdeel horen een aantal demonstratieproeven. Lees pas verder nadat je docent de demonstratieproeven heeft laten zien.
Bij ontledingsreacties worden uit één beginstof meerdere reactieproducten gevormd. Ontledingsreacties zijn bijna altijd endotherm. Op basis van de verschillende vormen van energie die bij de reactie worden gebruikt, kun je drie soorten ontledingsreacties onderscheiden.
Thermolyse
Het woord thermolyse is afgeleid van de griekse woorden thermos- voor warmte, en -lyse dat ontleden/kapot maken betekent.
Voorbeelden van thermolyse zijn het ontleden van suiker en het kraken van aardoliefracties.
Thermolyse van suiker
Suiker is een zuivere stof met de formule C12H22O11. De scheikundige naam van deze stof is sacharose.
In de volgende video wordt de thermolyse van suiker gedemonstreerd.
Bron: Youtube.com Kanaal: Scheikundedemo
Bij de verhitting ontstaan verschillende andere stoffen. De suiker wordt eerst bruin en uiteindelijk omgezet in een zwarte vaste stof. Tegelijk ontstaat waterdamp en ontwijken brandbare gassen. Aangezien de reactie stopt zodra de verhitting stopt, is dit een endotherme reactie.
Reactieschema:
suiker(s) → koolstof(s) + water(l) + brandbare gassen(g)
Elektrolyse
Elektrolyse is een ontledingsreactie die verloopt door middel van elektrische stroom.
Een voorbeeld is de ontleding van water. Water kan thermisch ontleedt worden door sterke verhitting tot ongeveer 1800°C. Water ontleedt echter makkelijker door elektrolyse bij kamertemperatuur. In beide gevallen zijn de ontledingsproducten waterstofgas en zuurstofgas.
Door water te elektolyseren kan stroom, die opgewekt wordt uit zonne- of windenergie, gebruikt worden om grote hoeveelheiden waterstofgas te maken. Dit waterstofgas kan in de toekomst als brandstof voor auto's en vrachtwagens gebruikt worden.
Elektrolyse van water
De elektrolyse van water verloopt onder de volgende voorwaarden:
In de volgende video wordt de elektrolyse van water gedemonstreerd.
Bron: Youtube.com Kanaal: Han Vermaat
Bij de elektrolyse van water ontstaan aan het oppervlak van de twee elektroden de ontledingsproducten van water. Waterstofgas ontstaat aan de (-) elektrode en zuurstofgas aan de (+) elektrode.
Reactieschema:
water(l) → waterstof(g) + zuurstof(g)
Het zuurstofgas en waterstofgas zijn allebei heldere kleurloze gassen. Je kunt ze van elkaar onderscheiden door twee aantoningsreacties. Je vangt de gassen op in een reageerbuis. In de buis met zuurstof doe je een gloeiende houtspaander. Als er voldoende zuurstof in de reageerbuis aanwezig is, gaat de gloeiende houtspaander harder gloeien. Bij de buis met waterstof houd je aan het uiteinde een brandende lucifer. Als het waterstofgas langs de lucifer komt, dan hoor je een kenmerkend 'blafje'.
Fotolyse
Fotolyse is een ontleding door licht.
Het bekendste voorbeeld, en in de vorige eeuw een belangrijke toepassing, is de fotografie.
Omstreeks 1850 vond de Fransman Daguerre dat bepaalde zilververbindingen, vooral zilverchloride en zilverbromide, onder invloed van licht zwart werden. Door belichting ontleden de zilververbindingen in zilver en andere stoffen. De zwarte kleur wordt veroorzaakt door het zilver. Doordat de korreltjes zilver zo klein zijn, zien we ze als zwart.
Fotolyse van zilverchloride
In de volgende video wordt de fotolyse van zilverchloride gedemonstreerd. In het reageerbuisje wordt eerst zilverchloride gemaakt door een natriumchloride en een zilvernitraat oplossing bij elkaar te voegen. Het zilverchloride wordt vervolgens ontleed.
Bron: Youtube.com Kanaal: Scheikundedemo
Reactieschema:
zilverchloride(s) → zilver(s) + chloor(g)
Hulplijn
In de volgende video wordt de theorie over het opstellen van een reactievergelijking, de verschillende soorten reacties en soorten ontledingsreacties nog eens kort herhaald. De video eindigt met drie oefenopgaven.
Bron: youtube.com Kanaal: Laurens Lameris