Aandoeningen van de bovenste luchtwegen zijn verkoudheid, allergische rhinitis, sinusitis, tosilitis, pharyngitis, laryngitis en het slaapapneusyndroom. Deze aandoeningen komen hieronder aan bod.
Een gewone verkoudheid is een acute, besmettelijke infectieziekte van de bovenste luchtwegen die wordt gekenmerkt door een ontsteking van het slijmvlies van de neus, keel, ogen en buizen van Eustachius. De symptomen van een gewone verkoudheid zijn keelpijn, een loopneus, niezen en hoesten. Soms hebben patiënten daarnaast last van hoofdpijn en lichte koorts.Er zijn meer dan tweehonderd virusstammen die verkoudheid kunnen veroorzaken. De belangrijkste verwekkers zijn de rhinovirussen, gevolgd door de coronavirussen. Deze virussen worden overgedragen via druppelinfectie, zoals hoesten of niezen, of door het aanraken van een voorwerp dat besmet is met dit virus, waarna het in de ogen of neus gewreven wordt.
Allergische rhinitis is een ontsteking van het slijmvlies in de neus als gevlg van een allergische reactie op de luchtgedragen allergenen. Een bekend voorbeeld van allergische rhinitis is hooikoorts, een seizoensgebonden allergische rhinitis die voornamelijk wordt veroorzaakt door stuifmeelpollen van gras en bomen. De belangrijkste symptomen zijn een loopneus, gezwollen slijmvliezen, jeukende en tranende ogen en niezen. Deze symptomen zijn het gevolg van een overgevoeligheid voor het allergeen. Immuunglobuline E bindt aan mestcellen, die histamine en andere stoffen afgeven die verantwoordelijk zijn voor de symptomen van aleergische rhinitis.
Sinusitis (bijholteontsteking) is een ontsteking van het slijmvlies dat de bijholten bekleed. De bijholten zijn de met lucht gevulde holten achter de gezichtsbeenderen. Jaarlijks krijgt 1 tot 3 procent van de bevolking acute sinusitis. Sinusitis wordt meestal veroorzaakt door een virus, vaak een "verkoudheidsvirus", maar kan ook worden veroorzaakt door bacteriën of allergenen. Een sinusitis ontstaat vaak vanuit een gewone verkoudheid, wanneer zwelling van het neusslijmvlies de drainage van de bijholten belemmert. Symptmen zijn een verstopte neus, hoofdpijn en pijn rondom de ogen die erger wordt bij vooroverbuigen, een loopneus, reukverlies en hoesten. De diagnose wordt vaak gesteld op basis van de anamnese en lichamelijk onderzoek. Aanvullend onderzoek kan bestaan uit beeldvormend onderzoek (röntgenonderzoek of echografie), sinusscopie, kweken of allergieonderzoek.
Tonsillitis is een infectie van de tonsillen (keelamandelen). De tonsillen zijn stukjes lymfatisch weefsel die aan weerszijden achte in de keel zichtbaar zijn als een soort knobbels. Met name bij jonge kinderen spelen de keelamandelen een rol in het immuunsysteem. Hoe vaak tonsillitis voorkomt is niet bekend. Symptomen van tonsillitis zijn keelpijn, vergrote rode keelamandelen, slikklachten, witte vlekjes op de keelamandelen en koorts. Tonsillitis wordt meestal veroorzaakt door een bacterie of een virus.
Kenmerkend voor pharyngitis (keelontsteking) is pijn in de keel. Risicofactoren voor keelontsteking zijn wonen of werken in een dichtbevolkte omgeving, en verzwakt immuunsysteem, diabetes mellitus en roken of blootstelingaan sigarettenrook. Het belangrijkste verschijnsel is pijn of branderig gevoel in de keel. Andere symptomen zijn koort, oorpijn, opgezette lymfeklieren in de hals en pijn bij het slikken. Pharyngitis wordt meestal veroorzaakt door een virus, maar bacteriële infecties komen ook vaak voor. De diagnose wordt meestal gesteld op grond van het klinisch beeld. Aanvullend onderzoek kan bestaan uit bijvoorbeeld een keelkweek of strep-test. De strep-test is een onderzoek waarmee snel de streptokok van groep A (SGA) kan worden opgespoord. Er worden cellen afgenomen zoals bij een uitstrijkje, door met een keelwisser binnenin de keel of over de amandelen te gaan.
Laryngitis is een ontsteking van het strottenhoofd. Het belangrijkste symptoom is dysfonie (heesheid) of afonie (stemverlies). Andere symptomenzijn slikproblemen, keelpijn en koorts. Laryngitis wordt meestal veroorzaakt door een virus. Andere oorzaken zijn bacteriële infecties, overmatig stemgebruik, blootstelling aan irriterende stoffen en rook, en chronische gastro-intestinale reflux (een ziekte waarbij het terugvloeien van de zure maaginhoud in de slokdarm pijn en andere problemen veroorzaakt).
Laryngitis subglottica of pseudokroep is een virale ontsteking van de slijmvliezen vanhet strottehoofd die vooral bij jonge kinderen voorkomt. Kinderen met psuedokroep krijgen meestal 's avonds een aanval met benauwdheid, een blafhoest en inspiratoire stridor (een gierend geluid bij inademing). De diagnose wordt gestald op grond van het klinisch beeld. Aanvullend onderzoek is hierbij zelden nodig.
Het stokken van de ademhaling tijdens de slaap wordt ook wel slaapapneu genoemd. De ademhaling komt pas weer met een grote haal op gang als het koolstofdioxidegehalte van het bloed zover is gestegen dat het ademhalingscentrum een ademprikkel afgeeft. Slaapapneu wordt meestal veroorzaakt door het samenvallen van de bovenste luchtwegen tijdens de slaap, we spreken dan van obstructief slaapapneusyndroom (OSAS). Het obstructief slaapapneusyndroom gaat gepaard met ernstig en luid snurken. Door de korte perioden van ademstilstand wordt de patiënt niet uitgerust wakker, is overdag abnormaal slaperig en kan zicg slecht concentreren. Risicofactoren voor OSAS zijn overgewicht, alcoholgebruik en het gebruik van slaapmiddelen. Ongeveer 2 tot 4 procent van de volwassenen heeft het slaapapneusyndroom. Bij verdenking van van OSAS kan een uitgebreid slaaponderzoek ofwel polysomnografie worden gedaan. Tijdens de slaap worden dan onder andere de hersenactiviteit, het ademhalingspatroon en zuurstofgehalte van het bloed gemeten.
https://youtu.be/7RfB1JIjr9Y