Stap 2: Culturele verscheidenheid

Talen

Gesproken en geschreven taal is ontzettend belangrijk in een samenleving. Gesproken taal is het belangrijkste middel van communicatie tussen mensen. Je kan er ideeën, gevoelens en informatie mee uitwisselen. Het is dus een heel belangrijk middel voor sociale interactie. Denk aan vriendschappen sluiten en in het algemeen gewoon meedoen in een samenleving.
Taal is onmisbaar voor het onderwijs, via gesproken of geschreven taal doe jij kennis op. Ook is taal sterk verweven met cultuur en identiteit. Het is het middel voor de overdracht van verhalen, de geschiedenis, tradities en waarden van een cultuur.
Het Papiaments is de moedertaal van het grootste deel van de bevolking op Aruba, Bonaire en Curaçao. Papiaments is een mengtaal die is ontstaan uit Afrikaanse talen, Spaans, Portugees, Engels en Nederlands. In bron 14 zijn voor de verschillende talen die het Papiamento hebben beïnvloed voorbeelden te zien. Het is ook een officiële landtaal op de Aruba en Curaçao. Ook op de BES-eilanden is Papiaments erkend als officiële taal. Op de eilanden Saba, Sint-Maarten en Sint-Eustatius wordt door het merendeel van de bevolking Engels gesproken.

Bron 14: Beïnvloeding taal in het Caribisch gebied

Papiamento is een vorm van een creoolse taal. Dit zijn talen met woorden vanuit verschillende talen. Het ontstond als een soort mix tussen de taal van de inheemse bevolking, de kolonisatoren en de tot slaaf gemaakten. Dit wordt een pidgin taal genoemd. Daarna ontwikkelde de pidgin talen zich tot creooltalen, het werd de moedertaal van de lokale bevolking. In bron 15 is te zien welke taal de basis is geweest voor de creooltaal.

De Caribische talen, zoals het Jamaicaans en het Haïtiaans Creools, en de talen die werden gesproken door de tot slaaf gemaakten die vanaf de 17e eeuw werden gedwongen te werken voor de Europese kolonisators, vertonen veel overeenkomsten. De Caribisch talen lijken in veel opzichten op Afrikaanse talen. Je ziet dat niet altijd meteen in de woorden, die meestal klinken als Spaans, Frans of Engels, maar volgens onderzoekers zitten de overeenkomsten meer in grammaticale structuren die overeenkomen met Afrikaanse en Aziatische talen.

Bron 15: Creoolse talen wereldwijd

De laatste jaren is er veel discussie over de voertaal in het primair onderwijs. Lange tijd is op Aruba Nederlands de officiële instructietaal geweest, maar er is een verandering gaande (zie bron 16). Uit literatuuronderzoek blijkt dat taal invloed heeft op het welzijn van kinderen en op het onderwijsrendement. Vooraanstaande instellingen zoals UNESCO en de Wereldbank onderstrepen het belang van een goede basis in de moedertaal van de leerlingen. Volgens cijfers van het CBS uit 2019 is het Papiamento de moedertaal van 80% van de Arubaanse bevolking. De discussie over de instructietaal is al gaande sinds de 19e eeuw, en blijft een gevoelig onderwerp. De meeste mensen vinden het een goed idee om in het primair onderwijs gebruik te maken van Papiamento, maar zijn ook van mening dat er op een gegeven moment overgestapt moet worden naar een andere instructietaal. Sommigen pleitten voor het Engels als instructietaal, sommigen voor tweetalig onderwijs (Papiamento-Nederlands of Papiamento-Engels) en anderen vinden dat ouders moeten kunnen kiezen. De meesten gaven aan dat er in het primair onderwijs een overgang moet plaatsvinden naar het

Bron 16
Lees meer over de discussie over de voertaal in het onderwijs op Aruba in het document ‘Integraal Taalbeleid’
https://www.ea.aw/pages/wp-content/uploads/t/taalbeleid/Integraal-Taalbeleid-Samenvatting-NL-2024-05-02.pdf


Culturele verscheidenheid

De bevolking in het Caribische gebied is enorm divers. Er is sprake van culturele verscheidenheid oftewel multicultureel. Het houdt in dat mensen met uiteenlopende culturele achtergronden, normen en waarden, geloof, tradities en taal naast elkaar leven, maar ook interactie hebben. In een multiculturele samenleving wordt gestreefd naar inclusiviteit, waarin alle mensen, ongeacht hun culturele achtergrond of andere kenmerken, gelijke kansen en rechten hebben.  
Aan de ene kant draagt de culturele verscheidenheid bij aan een dynamiek in de samenleving, een rijkdom aan culturen. Aan de andere kant kan het hebben van verschillende culturen leiden tot uitdagingen, zoals conflicten, discriminatie, sociale ongelijkheid en segregatie.

Vragen

 

1 Breng in kaart welke talen er bij jouw klasgenoten thuis gesproken wordt. Is deze anders dan de taal op school? Welke talen worden er nog meer gesproken bijvoorbeeld in je vrije tijd op andere plekken?

 

2 Welke taal zou volgens jou de instructietaal op school moeten zijn. Beargumenteer je keuze.

 

Gebruik de atlaskaart ‘Caribisch Nederland – Gesproken talen’.

3 Bekijk en noteer de gegevens van jouw eiland. Komen de gegevens overeen met wat jullie in het groepje hebben besproken? Heb je hier een verklaring voor?

 

In veel talen zijn er woorden die niet of moeilijk te vertalen zijn naar een andere taal. In het Nederlands wordt bijvoorbeeld vaak gezegd dat het woord ‘gezellig’ moeilijk te vertalen is naar een andere taal. En bijvoorbeeld voor het Engelse woord ‘sibling’ is er ook geen vertaling in een andere taal.

4 Wat zijn woorden die typisch zijn voor jouw (jullie) moedertaal of cultuur. Dus woorden die niet te vertalen zijn in een ander taal. Waar heeft dit mee te maken?

 

Gebruik de atlas, kaart ‘Midden-Amerika: Etnische samenstelling van de bevolking’
Zoals je op de atlaskaart kunt zien is er geen land in Midden-Amerika dat qua etnische samenstelling gelijk is. Bestudeer de kaart goed.
Tip: Je kunt bijvoorbeeld kijken naar de etniciteit die per land het meest voorkomt.

5 Geef aan wat opvalt als je kijkt naar de etniciteit die per land het meeste voorkomt

 

 

Gebruik bron 17.

Bron 17: Geboorteland van inwoners Bonaire (2017)

Op 1 januari 2017 telde de bevolking van Bonaire 19,2 duizend inwoners. Ongeveer 38% procent van de inwoners is op het eiland geboren, dat zijn ruim 7 duizend geboren Bonairianen. De overige 60 procent komt uit de overige voormalige Nederlandse Antillen (4 duizend ≈ 20%), Zuid- en Midden-Amerika (3,7 duizend ≈ 19%), Europees Nederland (2,8 duizend ≈ 15%), de Verenigde Staten en Canada (0,4 duizend ≈ 2%) en een aantal overige landen (0,8 duizend ≈ 4%).

Bron: https://www.rijksdienstcn.com/actueel/nieuws/2018/mei/8/cbs-inwoners-van-bonaire-wie-woont-waar

6 Kies één van de andere eilanden van het Caribisch deel van het Koninkrijk uit en ga op zoek naar informatie over het geboorteland van de inwoners van het eiland dat je hebt gekozen. Gebruik bijvoorbeeld de CBS data via de link: https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/84757NED/table?ts=1701082890210

7 Maak met de gevonden informatie een cirkeldiagram zoals je ziet in bron 17. Denk ook aan het maken van een legenda.