De economische situatie van de Caribische eilanden is voor een belangrijk deel bepaald door hun geschiedenis. Veel eilanden waren koloniën van Europese mogendheden zoals Spanje, Nederland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. De koloniale erfenis heeft nog steeds invloed op de huidige economie. Na de afschaffing van de slavernij en het einde van het koloniale tijdperk veranderden de economieën op veel eilanden. Maar de eilanden bleven vaak wel sterk afhankelijk van de voormalige koloniale machten voor handel en financiële steun.
Neem de eilanden die deel uitmaken van het Koninkrijk der Nederlanden (Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint-Eustatius en Sint-Maarten). Voor deze eilanden zijn de economische banden met Nederland van groot belang. Nederland fungeert als een belangrijke handelspartner (goederenstroom), levert toeristen en arbeidskrachten (mensenstroom), maar speelt ook een belangrijke rol als verstrekker van financiële steun (kapitaalstroom).
De Caribische economieën zijn sterk afhankelijk van de stromen van goederen, mensen en kapitaal.
Met de goederenstroom wordt de export en import van goederen bedoeld. Voor de eilanden in het Caribisch gebied geldt dat de export vooral bestaat uit landbouwproducten, mineralen en in sommige gevallen, olie. Geïmporteerde goederen zijn vooral consumptiegoederen, machines en brandstof.
De richting en de aard van de goederenstroom wordt voor een belangrijk deel bepaald door het verschil in welvaart tussen de eilanden in het Caribisch gebied en hun handelspartners. Landen zoals Jamaica, Trinidad en Tobago exporteren aanzienlijke hoeveelheden ruwe olie, aardolieproducten, suiker, bauxiet, en andere natuurlijke hulpbronnen naar landen zoals de Verenigde Staten, Canada of Europese landen. Deze grondstoffen worden vaak gebruikt als inputs voor industriële productieprocessen in de welvarende landen.
Toerisme en migratie spelen een cruciale rol in de mensenstroom van en naar de regio.Elk jaar bezoeken miljoenen toeristen de eilanden, wat een belangrijke bron van inkomsten is. Op veel Caribische eilanden is toerisme zelfs de grootste bron van inkomsten. Toerisme biedt veel werkgelegenheid en trekt arbeidskrachten uit andere landen aan.
Tegenover de komst van toeristen en arbeidskrachten staat dat veel Caribische inwoners in de loop der jaren zijn geëmigreerd. Op zoek naar betere economische kansen, onderwijs en een hogere levensstandaard zijn mensen geëmigreerd naar bijvoorbeeld Noord-Amerika en Europa.
Ook de richting en de aard van de mensenstroom wordt dus voor een belangrijk deel bepaald door verschillen in welvaart.
Kapitaalstromen naar het Caribisch gebied komen vaak in de vorm van directe buitenlandse investeringen. Een voorbeeld kan zijn een Nederlands energiebedrijf dat investeert in windturbines op Bonaire. Een ander voorbeeld van een kapitaalstroom is de financiële hulp van internationale organisaties. Of de financiële hulp van bijvoorbeeld het oorspronkelijke moederland. De kapitaalstroom loopt veelal van de meer welvarende landen naar het Caribisch gebied.
De kleinschaligheid en het eilandkarakter van veel Caribische eilanden hebben specifieke invloed op hun economische ontwikkeling. Het eilandkarakter is een combinatie van geografische, economische en sociaal-culturele factoren. Denk dan aan:
- Geografische isolatie
Eilanden zijn door water gescheiden van het vasteland en andere eilanden, wat transport en communicatie bemoeilijkt en duurder maakt. Voor handel en toerisme is de toegang tot het eiland, vaak via luchthavens en zeehavens, van groot belang.
- Beperkte hulpbronnen
Eilanden hebben vaak een beperkte hoeveelheid natuurlijke hulpbronnen zoals landbouwgrond, zoet water en minerale reserves. Dit kan leiden tot een grotere afhankelijkheid van import.
- Kleine gemeenschap
De bevolkingsomvang is vaak klein, en gemeenschappen zijn hecht. Dit heeft invloed op de arbeidsmarkt, het onderwijs en andere sociale structuren.
- Beperkte diversiteit in economische sectoren
De kleinschaligheid en isolatie kunnen leiden tot een eenzijdige economie, zoals bijvoorbeeld een sterke focus op toerisme.
- Culturele uniciteit
Eilandgemeenschappen hebben vaak een unieke cultuur die aantrekkelijk kan zijn voor toeristen maar ook kwetsbaar is voor externe invloeden. Denk bijvoorbeeld aan Covid.
- Ecologische kwetsbaarheid
Eilanden hebben vaak unieke, maar kwetsbare ecosystemen die kunnen worden bedreigd door overbevissing, vervuiling en andere menselijke activiteiten.
- Strategische ligging
In sommige gevallen kan de geografische ligging van een eiland strategisch belangrijk zijn voor handel, maritieme routes of militaire doeleinden.
De kleinschaligheid en het eilandkarakter hebben een grote impact op de lokale economie. De beperkte grootte van de eilanden biedt kansen. De gemeenschap is vaak hecht en er is sprake van een sterke identiteit en lokale cultuur die aantrekkelijk kan zijn voor toeristen. Maar de interne markt is vaak te klein voor grote industrieën. De bevolking werkt daarom vaak bij kleine lokale bedrijven of in de toeristische sector.
![]() |
Vragen |
1. Hoe beïnvloeden de sterke economische banden met Nederland de economie van Caribisch Nederland? |
2. Verschillen in welvaart tussen de Caribische landen en hun handelspartners beïnvloeden de richting en de aard van de goederenstroom. Leg dit uit. |
3. In de tekst worden de factoren besproken die de kleinschaligheid en het eilandkarakter van het Caribisch gebied bepalen. Welke van deze factoren hebben veel invloed op de import en export van goederen? |
|
|