Stap 3: Andere landen in het Caribisch gebied

Staatkundige en politieke structuur en politieke cultuur andere landen in het Caribisch gebied

In de eerste twee stappen heb je gekeken naar de staatkundige structuur en de politieke cultuur in het Caribisch deel van Nederland. In deze stap bestudeer je de staatkundige en politieke structuur en de politieke cultuur van andere landen in het Caribisch gebied.

In het katern ‘Caribische Regio’ heb je gezien dat het Caribisch gebied bestaat uit een groot aantal landen. Als je kijkt naar de afhankelijkheid van deze landen met hun voormalige kolonisator kun je drie groepen onderscheiden:

1 Er zijn in het Caribisch gebied ‘onafhankelijke’ landen zoals Jamaica, de Dominicaanse Republiek en Trinidad en Tobago, die volledige soevereiniteit genieten.
2 Er zijn ook ‘verbonden’ of geassocieerde gebieden zoals Puerto Rico, dat een territorium is van de Verenigde Staten.
3 Er zijn ook 'afhankelijke' gebieden zoals de Britse Maagdeneilanden, die afhankelijk zijn van het Verenigd Koninkrijk, of Martinique, dat een departement van Frankrijk is. In het katern ‘Politieke afhankelijkheidsrelaties’ krijg je meer informatie over de verschillende afhankelijkheidsrelaties binnen en buiten het Caribisch gebied.

Staatsvormen onafhankelijke landen in het Caribisch gebied
Binnen het Caribisch gebied komen verschillende staatsvormen voor.

1 Constitutionele monarchieën
Een deel van de landen in het Caribisch gebied kent als staatsvorm een constitutionele monarchie met een parlementaire democratie. Een constitutionele monarchie is een regeringsvorm met een koning of koningin als staatshoofd. De macht en rechten van de vorst zijn beperkt en duidelijk gedefinieerd door de grondwet. In een constitutionele monarchie met een parlementaire democratie werkt de koning(in) samen met een gekozen parlement en een regering die de uitvoerende macht uitoefent. Bijvoorbeeld de Bahama’s en Jamaica, die deel uitmaken van het Gemenebest (zie bron 9), hebben de Britse koning als staatshoofd. Maar de macht ligt bij het volk dat vertegenwoordigers kiest om in een parlement de wetgevende macht uit te oefenen.

Bron 9: Koning Charles staatshoofd van meerdere landen in het Caribisch gebied

 

2 Republieken
Andere landen in het Caribische gebied zijn (democratische) republieken. Zij hebben een president als staatshoofd. Voorbeelden van republieken zijn Haïti en Barbados. Waarbij over Haïti opgemerkt kan worden dat het land al vroeg zelfstandig werd en in verschillende perioden van zijn geschiedenis te maken heeft gehad met grote instabiliteit en daarom soms het etiket ‘failed state’ of ‘soft state’ kreeg opgeplakt. Een failed state of soft state is een land dat niet in staat is om de overheidsfuncties uit te voeren en voor zijn burgers te zorgen.

3 Communistische staat
Cuba is een communistische staat (socialistische republiek) in het Caribisch gebied. Het is een van de laatste landen in de wereld met een communistische regering. In Cuba speelt de overheid een centrale rol in de economie en het dagelijks leven.
De keuze van Cuba voor het communisme heeft geleid tot politieke en economische sancties tegen Cuba door met name de Verenigde Staten. Zo heeft de Amerikaanse regering onder andere opgeroepen tot een boycot (het niet kopen) van Cubaanse producten. Ook heeft de Amerikaanse regering een embargo (handelsverbod) ingesteld dat gericht was op een volledige ban op alle handel met Cuba (zie bron 10).
De keuze van Cuba voor het communisme speelde ook een belangrijke rol in de Koude Oorlog. De belangrijke strategische ligging van het eiland, de nabijheid van de Verenigde Staten en de belangrijke zeeroutes in de Cariben, maakte Cuba tot hotspot voor militaire activiteiten en invloedssferen van zowel de VS als de Sovjet-Unie (en later Rusland).

Bron 10: De Verenigde Staten stelden een embargo in tegen Cuba.​​​​

 

Politieke cultuur - Good governance
Eén gemeenschappelijke Caribische politieke cultuur in de Cariben is moeilijk te vinden. Wel is het streven naar goed bestuur (‘good governance’) voor veel landen in het Caribisch gebied belangrijk geweest voor de ontwikkeling van een stabiele politieke cultuur.
Good governance verwijst naar:

Het streven naar good governance heeft in veel landen in het Caribisch gebied bijgedragen aan het opbouwen van vertrouwen bij de bevolking in de overheid en zo aan het versterken van de nationale identiteit.

Een goed voorbeeld van het streven naar 'good governance' in het Caribisch gebied is te vinden in Barbados. Het werken aan good governance heeft tot een stabiele politieke cultuur geleid in dit land. Barbados is sinds 1966 onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk. Het land heeft zich sindsdien gericht op het opbouwen van een stevig en duidelijk bestuursmodel. In Barbados is er sprake van een sterke nadruk op democratische principes, rechtsstaat, en openheid in het bestuur. Het land heeft een lange geschiedenis van vrije en eerlijke verkiezingen, respect voor mensenrechten en een onafhankelijke rechterlijke macht. Deze aspecten zijn cruciaal voor 'good governance'. En door ‘good governance’ hebben de burgers hebben veel vertrouwen in de overheid. En een goed werkende overheid, heeft ervoor gezorgd dat er in Barbados een sterke nationale identiteit en politieke cultuur is ontstaan. Zo is Barbados een van de meer stabiele en welvarende naties in het Caribisch gebied geworden.
De focus op 'good governance' heeft ook internationaal erkenning opgeleverd. Barbados wordt vaak gezien als een voorbeeld van een goed functionerende democratie in de regio. Het is duidelijk de effectief bestuur kan bijdragen aan de ontwikkeling van een positieve en stabiele politieke identiteit.

Opdracht: Staatsvormen

Gebruik bron 11.

Bron 11
Staatsvormen in het Caribisch gebied

De verschillende onafhankelijke landen en territoria in het Caribisch gebied met hun staatsvorm.

Antigua en Barbuda: Constitutionele monarchie (met Britse koning als staatshoofd) en parlementaire democratie.
Bahama's: Constitutionele monarchie (met Britse koning als staatshoofd) en parlementaire democratie.
Barbados: Vanaf 2021 een republiek met een president als staatshoofd. Voorheen een constitutionele monarchie met de Britse monarch.
Cuba: Socialistische republiek (communistisch). 
Dominica: Republiek met een president als staatshoofd.
Dominicaanse Republiek: Republiek met een president als staatshoofd.
Grenada: Constitutionele monarchie (met Britse koning als staatshoofd) en parlementaire democratie.
Haïti: Republiek met een president als staatshoofd, maar heeft in verschillende periodes van zijn geschiedenis te maken gehad met instabiliteit.
Jamaica: Constitutionele monarchie (met Britse koning als staatshoofd) en parlementaire democratie.
Saint Kitts en Nevis: Constitutionele monarchie (met Britse koning als staatshoofd) en parlementaire democratie.
Saint Lucia: Constitutionele monarchie (met Britse koning als staatshoofd) en parlementaire democratie.
Saint Vincent en de Grenadines: Constitutionele monarchie (met Britse koning als staatshoofd) en parlementaire democratie.
Trinidad en Tobago: Republiek met een president als staatshoofd.

Daarnaast zijn er diverse overzeese territoria in de Cariben die afhankelijk of verbonden zijn met grotere landen:

Verenigde Staten: Puerto Rico (geassocieerd territorium), Amerikaanse Maagdeneilanden (overzees territorium).
Verenigd Koninkrijk: Anguilla, Bermuda, Britse Maagdeneilanden, Caymaneilanden, Montserrat en de Turks- en Caicoseilanden (allen Britse overzeese territoria).
Frankrijk: Guadeloupe, Martinique, Saint Barthélemy en Saint Martin (overzeese departementen/regio's of collectivités d'outre-mer).
Nederland: Aruba, Curaçao en Sint-Maarten (landen binnen het Koninkrijk), Bonaire, Sint-Eustatius en Saba (bijzondere gemeenten van Nederland).

 

  1. Welke onafhankelijke landen (bovenste 13 uit bron 11) zijn koloniën van het Verenigd Koninkrijk geweest?
  2. Geef aan welk land een unieke staatsvorm heeft die verschilt van alle andere in de lijst. Noteer ook de staatsvorm van dat land.
  3. Jamaica en de Britse Maagdeneilanden hebben beide een band met het Verenigd Koninkrijk. Toch is er een verschil. Beschrijf dat verschil.
  4. Bediscussieer met twee of drie klasgenoten: Hebben de territoria die geassocieerd zijn met grotere landen baat bij hun associatie? Wat zijn de voor- en nadelen van hun huidige status in relatie tot hun moederland?

 

Opdracht: Spanje

Spanje was een van de eerste Europese landen die kolonisatiepogingen ondernam in de Nieuwe Wereld. Als gevolg daarvan hebben veel landen en territoria in het Caribisch gebied op enig moment in hun geschiedenis te maken gehad met een Spaanse koloniale overheerser. 
Gebruik bron 12.

Bron 12
Voormalige Spaanse koloniën in de Cariben

Cuba: Dit eiland was vanaf het begin van de kolonisatie in de 16e eeuw tot aan de Spaans-Amerikaanse Oorlog in 1898 een Spaanse kolonie.
Puerto Rico: Net als Cuba werd Puerto Rico gekoloniseerd in het begin van de 16e eeuw en bleef het een Spaanse kolonie tot 1898.
Dominicaanse Republiek: De Dominicaanse Republiek beslaat het oostelijke deel van het eiland Hispaniola. Het werd in 1492 ontdekt door Christoffel Columbus en was een belangrijk centrum van Spaanse kolonisatie in de Nieuwe Wereld.
Jamaica: Hoewel het uiteindelijk een Britse kolonie werd, was Jamaica eerst een Spaanse kolonie vanaf het moment dat het in 1494 door Columbus werd ontdekt tot het in 1655 door de Engelsen werd veroverd.
Trinidad: Voordat Trinidad een Britse kolonie werd, was het korte tijd een Spaanse kolonie, van de late 15e eeuw tot het einde van de 18e eeuw.

Er waren ook andere kleinere eilanden en gebieden in het Caribisch gebied die kortstondig onder Spaanse controle stonden of door Spanje werden verkend voordat ze onder de controle van andere Europese machten kwamen.

 

  1. Cuba en Puerto Rico waren twee van de laatste overgebleven Spaanse koloniën in het Caribisch gebied. Met welke gebeurtenis stopte de Spaanse kolonisatie? 
  2. Zoek op internet in welke landen in de Caribische regio Spaans gesproken wordt.

 

Opdracht: Cuba

De keuze van Cuba voor het communisme heeft geleid tot politieke en economische sancties tegen Cuba door met name de Verenigde Staten. 

  1. Geef aan welke politiek-economische sancties door de Verenigde Staten tegen Cuba van invloed zijn op de handel tussen beide landen?
  2. Geef aan
    - welk Europees land tijdens de Koude Oorlog veel invloed had in Cuba;
    - waarom dit land veel belang hechtte aan die invloed.

 

Opdracht: Territoriale conflicten

Tussen de verschillende Europese landen met koloniën in het Caribisch gebied hebben zich regelmatig conflicten over heerschappij of eigendom van een land of gebied voorgedaan. Deze zogenaamde territoriale conflicten hebben een belangrijke rol gespeeld bij de vorming van de identiteit van de landen. 

Een voorbeeld van hoe territoriale conflicten de identiteit van landen in het Caribisch gebied hebben gevormd, is het conflict tussen Frankrijk en Nederland over het eiland Saint-Martin/Sint-Maarten. Dit eiland is uniek omdat het nu verdeeld is tussen twee naties: het Franse deel, Saint-Martin, en het Nederlandse deel, Sint-Maarten. De verdeling van het eiland gaat terug tot de 17e eeuw. Na meerdere conflicten en korte periodes waarin het eiland door een van de twee machten werd bezet, werd in 1648 het Verdrag van Concordia ondertekend. Dit verdrag erkende de verdeling van het eiland tussen de twee landen, een regeling die, ondanks enkele spanningen en conflicten, tot op de dag van vandaag standhoudt.
De unieke status van het eiland als verdeeld tussen twee Europese machten heeft een diepgaande invloed gehad op de culturele en sociale identiteit van de bewoners. Het heeft geleid tot een rijke mengeling van Franse en Nederlandse invloeden in talen, keukens, wetten en tradities, die het eiland een uniek karakter geven binnen het Caribisch gebied.

Een ander voorbeeld van een eiland in het Caribisch gebied dat te maken heeft gehad met meerdere kolonisatoren, en waar deze geschiedenis een diepgaande invloed heeft gehad op de identiteit van het land, is Saint Lucia. 
Ga op zoek naar informatie over Saint Lucia en beschrijf hoe conflicten invloed hebben gehad op de cultuur en samenleving van Saint Lucia.