Prisma

Hoe is een verrekijker opgebouwd?

Het basisprincipe van een verrekijker speelt in op de vergrotende werking van lenzen, door twee convergerende lenzen achter elkaar te zetten in een tube.

De eerste lens – het objectief – vangt het licht op en zorgt voor een gefocust beeld net achter die eerste lens.
De tweede lens – het oculair – vangt dit beeld op en vergroot het vervolgens.
Met een enkele tube maak je een telescoop, zet je er twee naast elkaar dan heb je een verrekijker.
Simpel.


Maar er zit een addertje onder het gras. Wanneer licht van een veraf gelegen voorwerp een convergerende lens raakt, kunnen de afgebogen lichtstralen elkaar kruisen. Dat zorgt voor een beeld dat ondersteboven staat.
Om dat probleem te verhelpen, maken verrekijkers gebruik van een paar prisma’s – twee geslepen stukken glas – die het beeld weer correct zetten: het eerste prisma draait het beeld 90 graden op zijn kant, waarna het volgende prisma het nog eens 90 graden verder draait.
Resultaat? Een sterk vergroot beeld dat opnieuw perfect rechtstaat.

De prisma’s kunnen op twee manieren worden toegepast in een verrekijker:
ofwel in een dakkantopstelling (roof prisma) waarbij ze achter elkaar staan,
ofwel als een porroprisma waarbij ze in een hoek van 90 graden tegenover elkaar staan.
Die werkwijze is meteen ook de reden voor de kenmerkende vorm van een verrekijker en het (vaak aanzienlijke) gewicht ervan, aangezien er in elke tube dus twee prisma’s ondergebracht moeten kunnen worden.

NOOT:
Het afstellen van deze prisma's is een uiterst precies werkje.
Als je de verrekijker laat vallen zullen de prisma per koker t.o.v. elkaar verschuiven en t.o.v de beide kokers ook nog eens.
Het resultaat is een dubbel beeld, alsof je scheel kijkt.
De prisma's weer op de juiste plek zetten is voor ons onbegonnen werk.


Berg een verrekijker daarom op in de daarvoor bestemde verrekijkerbak of lade.
Zet hem nooit rechtop op de objectieven.
Eén schokje of stootje en hij ligt op de grond.
Zet hem nooit op de oculairs.
De rubber ringen zullen ervan kapot gaan.

Een verrekijker berg je op door de beide kokers open te buigen tot ze recht staan en daarna zo neerleggen dat de randen van de oculairs de tafel niet raken.

Zoals men aan boord zegt: "Behandel een verrekijker net als een vrouw: op de rug leggen met de benen wijd."