Lesmateriaal en opdrachten

INLEIDING

stedebouwkundige opzet | tijdvakken | ontstaan van steden en dorpen | ontwerpers per tijdvak | stijlen per tijdvak | infrastructuur van groen, grijs, rood en blauw

OEFENING: ONTWIKKELINGSGESCHIEDENIS VAN 's-HERTOGENBOSCH

gebruik de plattegrond van 's-Hertogenbosch | gebruik Google Earth | gebruik Topotijdreis

1. Bestudeer de plattegrond

2. Wat valt je op aan de structuur van de wijken

3. Wat valt je op aan de begrenzing van wijken

4. Wat valt je op aan het stratenpatroon in de wijken

5. Leg een vel transparantpapier over de plattegrond

Kijk op Toptijdreis naar de ontwikkeling van de stad. Kleur de belangrijke uitbreidingen per periode in met verschillende kleuren. Start bij het jaar 1815, vervolgens het jaar 1900, het jaar 1935, het jaar 1960,  1985 en 2020

PLATTEGROND | kaart 's-Hertogenbosch | A3-formaat

LINK | Topotijdreis

OEFENING: ONTWIKKELINGSGESCHIEDENIS VAN JE EIGEN STAD OF DORP

gebruik de plattegrond van 'je eigen stad of dorp | gebruik Google Earth | gebruik Topotijdreis

1. Bestudeer de plattegrond

2. Maak een scharmafbeelding van de plattegrond en print die uit op A3-formaat

3. Leg een vel transparantpapier over de plattegrond

Kijk op Toptijdreis naar de ontwikkeling van je stad of dorp. Kleur de belangrijke uitbreidingen per periode in met verschillende kleuren. Start (indien mogelijk) bij het jaar 1815, vervolgens het jaar 1900, 1935, 1960, 1985 en 2020. We bespreken de oefening klassikaal

 

FUNCTIE-OPBOUW VAN STEDEN

 

Wat is stedenbouw?

Stedenbouw, ook wel stadsplanning genoemd, is de kunst en wetenschap van het ontwerpen, plannen en beheren van steden en stedelijke gebieden. Het omvat een breed scala aan activiteiten, van het creëren van nieuwe wijken en infrastructuur tot het revitaliseren van bestaande stedelijke gebieden. Belangrijke aspecten van stedenbouw zijn:

  1. Ruimtelijke Ordening: Het bepalen van de indeling van verschillende functies in een stad, zoals woonwijken, commerciële gebieden, industrie, groene ruimtes en infrastructuur.
  2. Verkeer en Vervoer: Het plannen van wegen, fietspaden, openbaar vervoer en voetgangersroutes om de mobiliteit en bereikbaarheid te verbeteren.
  3. Duurzaamheid: Het bevorderen van milieuvriendelijke en energie-efficiënte oplossingen, zoals groene daken, zonne-energie, en het behoud van groene ruimtes.
  4. Infrastructuur: Het ontwerpen en beheren van essentiële voorzieningen zoals water, elektriciteit, riolering en afvalbeheer.
  5. Architectuur en Esthetiek: Het creëren van aantrekkelijke en functionele openbare ruimtes en gebouwen die bijdragen aan de identiteit en leefbaarheid van de stad.

Het doel van stedenbouw is om leefbare, duurzame en functionele steden te creëren waar mensen kunnen wonen, werken en recreëren in een gezonde en veilige omgeving.

 

Geschiedenis stedenbouw Nederland

- Middeleeuwse Stadsrechten (1100-1400): Veel Nederlandse steden, zoals Utrecht, Deventer en Haarlem, kregen in deze periode stadsrechten, wat hen de mogelijkheid gaf om zelfbestuur in te stellen en markten te houden.

- Gouden Eeuw (17e eeuw): Amsterdam groeide uit tot een van de belangrijkste handelscentra ter wereld. De stad werd uitgebreid met de beroemde grachtengordel, een meesterwerk van stedenbouw en waterbeheer.

- Industriële Revolutie (19e eeuw): De snelle bevolkingsgroei en industrialisatie leidden tot grote stadsuitbreidingen en de aanleg van nieuwe infrastructuur. Steden zoals Rotterdam en Amsterdam ondergingen ingrijpende veranderingen.

- Wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog (20e eeuw): Na de verwoestingen van de oorlog werden veel steden herbouwd en gemoderniseerd. De wederopbouw van Rotterdam is een bekend voorbeeld van moderne stedenbouw.

- Vinex-wijken (1990-2000): Om de groeiende bevolking te huisvesten, werden grootschalige nieuwbouwwijken zoals Leidsche Rijn bij Utrecht en Ypenburg bij Den Haag ontwikkeld.

 

Opdracht: ontwerp een stad volgens alle geleerde principes.

(Eigen ontwerp laten zien.)

Nu aan de studenten om een concept tekening van de stad van de toekomst te maken met de volgende informatie erin verwerkt.

  1. Ruimtelijke Ordening:
  2. Verkeer en Vervoer:
  3. Duurzaamheid:
  4. Infrastructuur:
  5. Architectuur en Esthetiek:
  6. Vertel iets over het landschap (en dus over de manier hoe de stad is ontstaan. Is het een moderne stad, een middeleeuwse stad, et cetera)

presentatie waarin bespoken wordt hoe de leefbaarheid, het ruimtegebruik, het verkeer, de energie-levering, de natuur, water en de bodem en onmgevingsgeluid zich met elkaar verhoudt.

We kijken naar de volgende gebieden: Hoogstedelijk gebied | Stdelijk gebied | bedrijventerrein | Voorsteden (forenzensteden) | de Villawijk | Stedelijk groen | Cultuurlandschap | Natuurlandschap.

Welke verschillen merk je op bij de verschillende gebieden?

Zijn deze verschillende gebieden met elkaar te combineren?

INFO | functie-opbouw van steden

OEFENING: 

 

OEFENING | functie-opbouw van jouw leefomgeving

 

DE STADGENESE

PRESENTATIE STADSGENESE

LINK | De stadgenese

DICTAAT | De stadgenese | Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed

OEFENING: STADSGENESE

10 min Intro: Klassikale p​​​​​resentatie

 

30 min OPDRACHT:

 

30 min Presentatie/conclusie

OEFENING | Stadsgenese

 

EXCURSIE DEN BOSCH

EXCURSIE DEN BOSCH

 

DE KLIMAATBESTENDIGE STAD

TL42 - De groene stad.pdf

TL42 - De groene stad.pptx

 

DE KLIMAATSTAD VAN DE TOEKOMST

Opdracht: ontwerp een klimaatbestendige stad

 

INLEIDING

Dorpen en steden

Stadsrechten

Vestingsteden

De Nieuwe Hollandse Waterlinie

Kringenwet

 

EXPANSIE VAN DE STAD IN DE 20e EEUW | STEDENBOUW VAN 1870 - HEDEN

De nieuwe rijken | villawijken

Revolutiebouw

Woningwet 1901

Tuinsteden

Amsterdamse School

Het nieuwe bouwen

De Dertiger jaren wijk | tuinsteden

Naoorlogse bebouwing

Bloemkoolwijk

De tachtiger jaren woonwijk

De Vinex wijk

 

STEDENBOUW EN WONINGTYPEN

OEFENING | Stedenbouw en woningtypen

BUITENDIJKS BOUWEN

Rotterdam: Tarwewijk