Het Holocaustmonument (formele naam: Denkmal für die ermordeten Juden Europas) in Berlijn is een monument ter herdenking van de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het bestaat uit 2711 betonblokken variërend in hoogte van 20 cm tot 4,5 meter met een onderlinge tussenruimte van 95 cm. Onder het veld met de blokken is een expositieruimte ingericht. De Amerikaanse architect Peter Eisenman heeft het monument ontworpen. Het veld met de golvende blokken roept volgens hem een gevoel van enorme desoriëntatie en isolement op en is symbolisch voor de ervaringen van de Joodse bevolking tijdens het nazibewind. Het monument, de 2711 betonnen blokken, neergezet op een gigantisch veld naast de Brandenburger Tor in het centrum van Berlijn. De afstand tussen de donkergrijze zuilen is bewust zo smal gehouden dat men er niet naast elkaar kan lopen. De bezoeker voelt zich tussen de betonnen blokken eenzaam en verlaten, precies zoals de slachtoffers in de concentratiekampen, zegt initiatiefneemster Lea Rosh: "De hele wereld wist er destijds van, dat de joden werden vermoord. De paus was op de hoogte, de Amerikanen wisten ervan, en ook de Britten en de Fransen wisten wat in Auschwitz gebeurde. Maar niemand greep in. Dat gevoel, in de steek gelaten te worden, probeer ik me voor te stellen als ik tussen de blokken loop."
Betekenis
Het ontwerp is op verschillende manieren geprobeerd uit te leggen. Het zou gaan om grafzerken of de grijze kleur zou doen denken aan de as van de verbrande joden. Anderen zeggen dat het glooiende terrein en de ongelijke blokken bij de bezoeker een gevoel van onzekerheid en desoriëntatie teweeg moeten brengen. De ontwerper zelf wil geen betekenis geven aan het monument. Volgens hem kunnen we het verleden alleen begrijpen door een manifestatie in het heden. Voor hem is het monument een plek zonder specifieke betekenis. De blokken houden op onverzettelijke wijze een herinnering levend. De grote grijze brei van blokken moet mensen in ieder geval aan het denken zetten.
