Kennis
1. Hoeveel chromosomen bevat een lichaamscel van een mens?
2. Hoeveel chromosomen bevat een zaadcel van een mens?
3. Juist of onjuist?
a) het gen voor oogkleur komt alleen voor in de ogen
b) in elke cel komen evenveel genen voor
c) in een geslachtscel heb je voor iedere eigenschap slechts 1 gen
d) een geslachtscel bevat 2 geslachtschromosomen
4. fenotype en genotype
a) een jongen met blond haar laat zijn haar bruin verven. Verandert hierdoor het fenotype van de jongen?
b) En verandert hierdoor het genotype van deze jongen?
5. erfelijk of niet-erfelijk
Vul de woorden op de juiste plek in de tabel in.
blauwe ogen/ rode bloemkleur/ krullen door permanent/ piercings/ gespierd lichaam door trainen/ vachtkleur van een hond/ bladeren die slap hangen/ een litteken/ schoenmaat/ kort haar
6. lichaamscel of geslachtscel?
Kruis aan of de cellen in de tabel een lichaamscel of geslachtscel zijn.
Toepassen
Aantallen chromosomen
7. In de tabel zie je van een aantal soorten de aantallen chromosomen in lichaamscellen.
a. hoeveel chromosomen bevat een eicel van een konijn?
b. hoeveel chromosomen bevat een levercel van een hond?
c. hoeveel paar chromosomen bevat een huidcel van een cavia?
d. hoeveel chromosomen bevat een stuifmeelkorrel van een zwarte moerbei?
e. hoeveel chromosomen bevat een cel van een blad van de tulp?
8. cellen van een muis
In de afbeelding zie je een eicel van een muis met twee chromosomen.
Teken in de lege cellen het juiste aantal chromosomen met genen.
9. geslachtshormonen
Bij sommige baby’s die geboren zijn met donker haar, wordt het haar na enkele maanden lichter. Tijdens de puberteit wordt het haar dan weer donkerder. De kleur van het haar vlak na de geboorte wordt beïnvloed door geslachtshormonen van de moeder. Na een tijdje zijn die uit het bloed van de baby verdwenen. In de puberteit neemt de productie van geslachtshormonen bij het kind toe.
Verandert door de werking van de geslachtshormonen het fenotype voor ‘haarkleur’? En verandert het genotype erdoor?
leg je antwoord uit.
10. fruitvlieg
In de afbeelding zie je hoe een fruitvlieg zich ontwikkelt van een
bevrucht ei tot een volwassen fruitvlieg.
Het fenotype en het genotype van het bevruchte ei wordt vergeleken met
dat van de volwassen fruitvlieg.
a) Is tijdens de ontwikkeling van ei tot volwassen vlieg het fenotype
veranderd of gelijk gebleven? En het genotype?
b) Een fruitvlieg heeft XX- of XY-geslachtschromosomen, die op dezelfde manier het geslacht beïnvloeden als bij de mens. De eigenschap ‘oogkleur’ ligt op het X-chromosoom. Op het Y-chromosoom is de eigenschap ‘oogkleur’ niet aanwezig.
Een mannetje heeft rode ogen. Zit het stukje DNA voor rode ogen in zijn spermacellen?
A Ja, in alle spermacellen.
B Ja, in 50% van de spermacellen.
C Nee, in geen van de spermacellen.
11. syndroom van Klinefelter
Het syndroom van Klinefelter Het syndroom van Klinefelter is een aandoening waarbij jongens een extra X-chromosoom hebben in gewone lichaamscellen. Bij jongens met dit syndroom begint de puberteit meestal op de normale leeftijd, maar de zaadballen blijven klein. Deze jongens hebben vaak weinig baardgroei en soms is er sprake van borstvorming. De meeste mannen met dit syndroom zijn onvruchtbaar.
Welke geslachtschromosomen heeft een jongen met het syndroom van Klinefelter in een levercel?