Kom je een nieuwsbericht tegen op social media, of heb je hem gevonden via een zoekmachine (zoals Google)? Kijk dan altijd wat de bron is. Daarbij stel je jezelf de vraag: waar komt dit bericht precies vandaan?
Social media
Op social media kan iedereen zelfgemaakt nieuws maken, posten en delen. Kijk daarom wie het bericht als eerste online heeft geplaatst. Bestaat die persoon wel echt, of komt het bericht van een nepaccount? Dan is het waarschijnlijk nepnieuws. Vaak hebben officiële profielen van bekende personen, journalisten en organisaties een blauw vinkje naast hun naam staan.
Zoals je op deze website kunt lezen, is het vaak best lastig om uit te zoeken wat de bron is van een bericht. Als vuistregel kun je wel bedenken: maakt dit nieuws mij heel erg boos of bang? Dan moet ik extra kritisch kijken naar de bron.
Websites
Makers van nepnieuws willen hun berichten zoveel mogelijk op echt nieuws laten lijken. Ze gebruiken een website die erg lijkt op een bekende nieuwssite. Een voorbeeld van zo'n nepartikel zie je in opdracht 2c. Let daarom goed op waar het bericht geplaatst is. Wil je weten of een website betrouwbaar is? En of de afzender echt bestaat? Zoek dan naar pagina’s met de naam ‘disclaimer’ of ‘over ons’. Daar vind je meer informatie over de makers van de website, waarom de website gemaakt is en wie de schrijvers van berichten zijn.
Het kan zijn dat het bericht niet door een organisatie maar door een persoon is geschreven. Dan kun je opzoeken wie deze persoon is. Kijk bijvoorbeeld of het bericht geschreven is door een professionele journalist. Als je twijfelt of de website, organisatie of schrijvers betrouwbaar zijn, kun je in zoekmachines opzoeken hoe er over wordt geschreven door andere bronnen.
Oud nieuws
Soms wordt een oud nieuwsbericht opnieuw gedeeld, waardoor het lijkt alsof het net gebeurd is. Controleer daarom wanneer het bericht is geschreven. Meestal staat er een datum bij. Is het een nieuw bericht of oud nieuws?
Bron: naar Checklist Rijksoverheid.
Er bestaan verschillende organisaties die onderzoek doen naar nepnieuwsberichten en op hun website context (meer informatie en achtergronden) geven bij het bericht. Dit zijn teams die bestaan uit journalisten en andere experts. Vaak kun je er ook terecht voor advies, wanneer je twijfelt over een bericht dat je zelf op internet bent tegengekomen. Hieronder vind je een aantal links:
nieuwscheckers.nl
Doktermedia.nl
https://factchecknederland.afp.com/list
Isdatechtzo.nl