Bestudeer en maak Theorie 2 uit je examenbundel (blz. 41-45).
Leer het schema op blz. 44-45.
Tekstsoorten (herhaling)
Er zijn een paar belangrijke tekstsoorten die je kunt tegenkomen op het examen. Een paar ervan heb je zelf in je schoolloopbaan ook geschreven. Hieronder vind je ze nog eens op een rijtje, met de belangrijkste kenmerken.
Betoog
Een schrijver wil in een betoog de lezer overtuigen van zijn/haar mening. Er wordt een standpunt (stelling) verdedigd met argumenten. Je hebt zelf ook een betoog geschreven en geoefend met debatteren. Met een betoog gaat het vooral om overtuigen, andere argumenten komen alleen in de tekst voor om die te weerleggen. In het slot wordt de mening van de schrijver vaak samengevat of nog eens herhaald. Het punt wordt nog eens gemaakt.
Beschouwing
In een beschouwende tekst komen ook meningen voor, maar draait het niet alleen om het standpunt van de schrijver. Sterker nog, er komen juist meer kanten van de zaak aan bod, zodat de lezer zelf een eigen mening kan vormen. Het kan zelfs zo zijn dat de schrijver vooral bezig is met gedachten ordenen rond een lastige kwestie, zonder dat er een conclusie komt over de juiste oplossing. De schrijver neemt je mee in zijn gedachtengang en wil niet per se dat je zijn standpunt overneemt. Het is daarom een wat minder 'agressieve' tekst dan een betoog.
Uiteenzetting
In een uiteenzetting wordt uitgelegd hoe iets werkt. Het is de meest feitelijke tekst van de drie. Het gaat niet om meningen, maar het draait om informatie geven.
Niet zwart/wit
Let op: bovengenoemde teksten komen soms in een soort mengvorm voor. Als een schrijver je wil overgeven, geeft hij soms eerst veel feiten. Kijk daarom altijd naar het belangrijkste doel van de tekst: wil de schrijver jou meenemen in een gedachtegang met verschillende meningen, maar jou dan tóch overtuigen in de conclusie? Dan is het een betoog. Zo komt het ook voor dat een tekst heel stellig begint en eindigt met een 'open einde' waarin de lezer als het ware aan het denken wordt gezet. Dan is een tekst vooral beschouwend.