2f. Katrollen en tandwielen

Opdracht 1

Kun jij jezelf optillen?

Katrollen en tandwielen

Niet alleen met een hefboom kun je werk lichter maken en door een kleine kracht een grote kracht uitoefenen. Hierbij kunnen ook tandwielen en katrollen helpen!

Katrollen

Bestudeer de Kennisbank, bekijk het filmpje en beantwoord de vragen.

Katrol

 

Opdracht 2

Practicum: Bezemsteel

In dit practicum maak je zelf een katrol.
Download het werkblad Bezemsteel en voer het practicum uit.
Maak een kopie van het werkblad in je eigen omgeving (Bestand - Een kopie maken...)
of download het werkblad (Bestand - Downloaden als).​

Wat heb je nodig?

Opdracht 3 Hefboom bij een fiets

Voor deze opdracht heb je een racefiets of een mountainbike nodig. Belangrijk is dat er bij de fiets zowel voor (bij de trapper) als achter (bij het achterwiel) meerdere tandwielen zitten.

Ronde 1
Eén leerling stapt op de fiets en de ander kijkt wat gebeurt met de tandwielen.

Ronde 2
Je wisselt het nu om.

  1. Stap op de fiets en schakel zowel voor als achter.
  2. Onderzoek wanneer de fiets het zwaarst trapt, en wanneer de fiets het lichtst trapt.
  3. Beschrijf wanneer de fiets het zwaarst trapt.
  4. Beschrijf ook wanneer de fiets het lichtst trapt.

Opdracht 4 Wielrennen

Maak eerst de volgende oefeningen.

Hefboomwerking fiets

Ook de fiets werkt met een hefboom.
Bekijk hier hoe.

Ook de overbrenging van je spierkracht op de fiets werkt volgens het principe van een hefboom. Het draaipunt van de hefboom is de as waarmee de pedalen aan de fiets vastzitten.
De lange arm is de trapper. De lengte van de lange arm wordt weergegeven met arm 1. De korte arm is de straal van het tandwiel en wordt weergegeven met arm 2. Je spierkracht op de trapper wordt hier voorgesteld met pijl 1. De spierkracht wordt doorgegeven aan de ketting. In de tekening wordt de kracht op de ketting voorgesteld met pijl 2.

Met een hefboom kun je met een kleine kracht op een grote afstand van het draaipunt, een grote kracht maken op een kleine afstand van het draaipunt. Met de spierkracht op grotere afstand van het draaipunt kun je dus een grotere kracht uitoefenen op de ketting op een kleinere afstand van het draaipunt.

Als je door te schakelen de ketting op een kleiner tandwiel legt, wordt de kleine arm nog kleiner en daardoor de kracht nog groter. Je kunt dan met dezelfde spierkracht een nog grotere kracht zetten op de ketting.