De tijdgeest

Portret van Hegel in 1831

Hegel (1770-1831) leefde in Duitsland en heeft de tijd van de Franse Revolutie en Napoleon meegemaakt. Volgens Hegel is alles wat er op de wereld gebeurt een uiting van de Wereldgeest. Alles bestaat uit ideeën en die wordt op de aarde praktisch gemaakt. Die ideeën met haar praktijk worden beschouwd als het bestaan. Dit vindt zijn beslag in de wetten in een land en zijn opvattingen over wat goed en wat kwaad is. Zo bestaan wij mensen ook als een deel van God, alles bij elkaar. En daarmee zijn we allemaal samen de wereldgeest, met alles wat bestaat. Het tegenovergestelde van het bestaan is het niets. Hegel noemt het bestaan de these en het niet-bestaan de antithese. These en anti-these zijn uitersten die op elkaar inwerken. Die komen samen tot iets nieuws. Dat wordt een synthese genoemd. Omdat de situatie verandert wordt de synthese weer een these en daar werkt een anthese op in. Zo ontwikkelt zich een nieuwe synthese. Die synthese kan je beschouwen als de wereldgeest die verandert in de tijd. Zo wordt de wereldgeest in feite een tijdgeest (Zeitgeist). Daarmee is de geschiedenis in feite een steeds meer ontwikkelende tijdgeest. In de ogen van Hegel wordt het er daarmee steeds beter op. Een voorbeeld dat hij gebuikte was de overgang van de tijdgeest van het Romeinse Rijk waar slavernij overheerste naar de Middeleeuwen, waar Europa weinig slavernij kende en het feodalisme een verbetering was. Hij schreef dat de geschiedenis rationeel wetenschappelijk kon worden weergegeven. De geschiedenis is een evolutie naar de Absolute waarheid en daarmee de absolute universele goddelijke geest. Het is daarmee eenvoudiger geworden om voorspellingen te doen over de toekomst. Het ontstaan van de Eerste Wereldoorlog zou je op die manier kunnen zien als een gevolg van de tijdgeest zoals die heerste in de periode eraan voorafgaand.

Hegel. Is de toekomst voorspelbaar? https://www.youtube.com/watch?v=xCUj0Z4tbZc&list=PLi_srCikhtgh3In8GGRQqMpE7Kvof2o63&index=16