B. Theorie: Kennis en vragen

Kente en Waxprints.

Kleding is een van de sterkste manieren om een statement te maken over wie je bent. Misschien doe je dat zelf soms ook wel. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de kleurrijke Kente en waxprints. Deze stoffen zeggen heel duidelijk: ik voel mij verbonden met Afrika. Beide stoffen hebben een lange traditie.

Kente is koninklijk textiel uit Ghana en gebruikt voornamelijk kleuren om een boodschap over te brengen. Zij verbinden kleuren aan een symbolische waarde.

In jouw ontwerp in de praktijk opdracht ga je ook aan de slag met kleuren. Door het invullen van het onderstaande schema kun je hier al over nadenken, wat kan jij vertellen door gebruik te maken van kleuren?

Opdracht 1.
Zoek de betekenissen op van de Kente-kleuren en vul de onderbrekende kleuren in. (Kopieer de vragen naar je Egodact tegel en vul daar de opdrachten in! Dan heb je mooi alles bij elkaar voor jou en voor mij.)

 

Waxprints van Vlisco zijn een Nederlands product (!) dat sinds anderhalve eeuw populair is in West-Afrika. Ze werden voor veel mensen het symbool van Afrikaanse kleding.

Naast de visuele esthetiek en de functie als statusindicator hebben de stoffen nog een eigenschap: ze fungeren als communicatiemiddel. De ontwerpen bieden de mogelijkheid zich te uiten, een standpunt in te nemen, zonder normatief gedrag (mening of zienswijze van de ander) te schenden. Meestal is deze vorm van visuele conversatie gebaseerd op een problematisch onderwerp dat niet direct kan worden verwoord. Zo kan er een soort “stil” protest worden gevoerd zonder dat een van de aanwezigen gezichtsverlies lijdt.

https://www.youtube.com/watch?v=TiN4DztRCVY

Video filmtrailer: ‘Waxprint, fabric continents, 200 years of history’

Opdracht 2.
Op 0.47 min. van de trailer zegt de vrouw iets met betrekking tot het non-verbale stil protest. Wat zegt zij, wat kun je door een bepaalde stof te dragen, zeggen aan je omgeving?
Opdracht 3.
In de trailer wordt de techniek van waxprint getoond en omschreven. Omschrijf in eigen woorden wat volgens jou ‘waxprint’ is. Zoek het evt als je het uit de trailer niet begrijpt.
Opdracht 4.
Tussen 1.20-1.35 min. wordt een onrecht aangesneden wat de personen in de trailer duidelijk willen maken. Over welk onrecht hebben zij het?

Jan Reinier van der Vliet, Tropenmuseum

The Dutch Bandana’ als protest.

De bandana is een hoofddeksel en werd vroeger en soms nog steeds door (motor)clubs gebruikt als communicatiemiddel. Onze Nederlandse rode boerenzakdoek is ook ‘familie’ van de bandana.

De rode boerenzakdoek is hét symbool van het boerenprotest van de afgelopen tijd, maar ook in de tijd daarvoor al. Ze worden om de nek of de arm geknoopt of aan een spiegel van een auto.

 

Dat juist de rode zakdoek door de boer werd gedragen is niet gek. De boerenzakdoek bestaat volgens het Boerenbondmuseum al zo lang als de boeren bestaan. "Ons museum hangt vol met oude zwart-witfoto's waar boeren met die zakdoek opstaan", vertelt Ria Peters van het museum. "Hij is populair bij de boeren omdat je hem overal voor kunt gebruiken: als hoofddeksel tegen de zon, als natte zakdoek in de nek om te verkoelen of juist om warm te houden in de winter."

Niet alleen boeren lopen ermee, ook sympathisanten (mensen met dezelfde mening als de boeren) die het niet eens zijn met de stikstofmaatregelen van het kabinet.

Zo is onze boerenzakdoek ook een vorm geworden om een boodschap over te brengen. Dit omdat het al heel lang verbonden is met een bepaalde beroepsgroep en in Nederland bekend staat als de ‘boerenzakdoek’. Die vierkante doek heeft ook nog altijd een directe link met de oorsponkelijke bandana. In de huidige opdruk wordt een patroon gebruikt dat overeenkomt met de eerste bandana’s.

Opdracht 5.
In beiden stoffen wordt het ‘paisley’ design gebruikt. Zoek op en omschrijft wat dit gestileerd textiel motief voorsteld.
Opdracht 6.
Gestileerd is een van de beeldaspecten. Wat betekend ‘gestileerd’. (Zoek eventueel op).
Opdracht 7.
Waar komt het patroon oorspronkelijk vandaan?

 

 

Tibetaanse gebedsvlaggetjes, vlaggetjes met een boodschap.

Tibetaanse gebedsvlaggetjes zijn gekleurde rechthoekige stukjes textiel (stof), bedrukt met gebeden en mantra’s en opgehangen in slingers op bergpassen, tempels en rotspunten in de Himalaya. Gebedsvlaggetjes komen alleen voor in het Tibetaanse Boeddhisme

Gebedsvlaggetjes worden verondersteld vrede, compassie, kracht en wijsheid te verspreiden. Tibetanen geloven dat bij het wapperen in de wind de gebeden en mantra's opstijgen naar de goden, die voorspoed brengen aan de ophanger, zijn familie, vrienden, bekenden en zelfs vijanden.

Door de vlaggetjes op hoge plekken op te hangen kan de Ta, het windpaard, de zegeningen naar alle levende wezens brengen. Daarbij wordt de lucht zelf door de vlaggetjes gezuiverd.

Oude vlaggetjes verliezen vaak door weer en wind hun kleuren. Men gelooft dat dit komt doordat de gebeden langzaam worden opgenomen in de omgeving. Net als het leven een cyclus van dood en wedergeboorte is, hangen Tibetanen nieuwe vlaggetjes op naast de oude, om het zelfvernieuwende aspect aan het leven te symboliseren.

De vlaggetjes komen voor in sets van de 3 primaire kleuren, plus wit en groen. Iedere kleur heeft een betekenis.

Opdracht 8.
De drie primaire kleuren zijn aspecten van de vormgeving. Wat zijn de drie primaire kleuren?
Opdracht 9.
Naast primaire bestaan er ook secondaire en complementaire kleuren. Wat zijn secondaire kleuren en noem ze alle 3. En wat zijn complementaire kleuren en noem ze alle drie.

 

Opdracht 10. (alleen maken als je Tibethaanse vlaggetjes wilt ontwerpen)
Wil je in je voor het maken van jouw kunstwerk met de vlaggetje aan de slag? Doe dan onderzoek en maak alvast schetsen. Plaats deze in je Egodact door middel van een link naar je Seesaw.
Opdracht 11. (alleen maken als je Tibethaanse vlaggetjes wilt ontwerpen)
Door de wind worden de boodschappen of wensen van de vlaggetjes verspreid. Bedenk alvast een boodschap die je met je vlaggetjes zou willen verspreiden?

Deze afbeelding wil perse liggend, geen idee waarom? :)

Gebedsvlaggetjes in het Himalaya gebergte

                                                                                                                                                                                       

De Angisa, een hoofddeksel met een boodschap.

Angisa zijn gevouwen hoofddoeken uit Suriname en een onderdeel van het Surinaams cultureel erfgoed. De manier van vouwen en het patroon kan en spreekwoord of geheime boodschap bevatten, alleen te begrijpen voor de mensen die deze taal kennen.

Deze boodschap wordt zowel door het partroon (de afbeeldingen op de doek) als door de vouwwijze gecommuniceerd.  

Deze Angisa verwijst naar een roemrucht ruzie tussen twee doktoren die beide een drieling in het ziekenhuis wilde verzorgen, omdat dat goede reclame zou zijn. De één had als bijnaam Koro (kool) de andere Anansi (Spin). Koro won.

De tekst luid: ‘Gran tangie foe drie pikin Moisie-Moisie edé makie anansi go na ini koro bere.’

‘Dankzij drie kleine muizen gaat de spin in de buik van de kool.’

Opdracht 12.
De rode Angisa van dit verhaal is op een bepaalde manier geknoopt, hoe verwijst deze naar het verhaal denk jij?

 

Keti Koti

De rode uitgevouwen hoofddoek is gemaakt ter herdenking van de afschaffing van de slavernij in Suriname in 1863. Op een rode ondergrond is tweemaal het wapen van Suriname afgebeeld met daartussen de jaartallen 1863 en 1963 en 1 juli. Daarboven en -onder, in alle vier de hoeken, telkens twee zwarte, geboeide handen, waarvan de ketenen zijn gebroken en het opschrift Keti Koti (de keten is gebroken).

Opdracht 13.
Momenteel is er het een en ander gaande over de slavernij in de media en het nieuwe met betrekking tot Nederland en de slavernij verleden. Waar gaat dat over? Beschrijf het in ca 50 woorden.

 

 

https://www.tropenmuseum.nl/nl/een-hoofddoek-met-een-geheime-taal

Ter inspiratie en kennis over de Angisa, bekijk je de video.

 

https://binnenstebuiten.kro-ncrv.nl/vakwerk/video/angisa-vouwen-in-amsterdam

 

Opdracht 14.
Beschijf wat je nodig hebt om een Agnisa te maken.
Opdracht 15.
Wat betekenen de lintjes op de rug van de Koto?
Opdracht 16.
Noem een 3 geheime boodschappen van de Agnisa.

 

Je bent een TOPPER, het theorie gedeelte is nu klaar! ;)

Kopieer de vragen en antwoorden in je tegel bij tussenproducten en stuur meneer van Riel een berichtje via Teams.