We gaan nu de hoofdzaken (belangrijke informatie) en bijzaken (onbelangrijke informatie) van elkaar scheiden. In de tabel hieronder vind je een kort overzicht. Je kunt voor meer uitleg hierover ook deze video bekijken.
Hoofdzaken
Bijzaken
Feiten
Voorbeelden
Jaartallen
Grapjes en verhaaltjes (anekdotes)
Kenmerken van het onderwerp
Extra uitleg / toelichtingen
De hoofdzaken vind je in de kernzin van de alinea. Deze zin geeft een overzicht van wat er in de hele alinea verteld wordt.
Hoe vind je de kernzin in een alinea?
De kernzin is vaak de eerste zin. Daarna volgt de uitleg. Zoals je hierboven hebt gelezen, hoort een uitleg niet thuis in je samenvatting.
De kernzin kan ook de tweede of de derde zin zijn, gevolgd door de uitleg. In dat geval begint de alinea meestal met een inleidende zin of een zin die de alinea verbindt aan de voorgaande.
Voorbeeld 1: Nu de Boekenweek in volle gang is, staat de Nederlandse literatuur in de schijnwerpers. Maar als je het de Nederlandse jongeren vraagt, krijgen Engelse boeken massaal de voorkeur. De verkoopcijfers schieten door het dak en op sociale media worden filmpjes van Engelstalige boeken gedeeld voor een miljoenenpubliek. (Bron: NOS)
Voorbeeld 2: Jan Willem Poot, oprichter van Yes We Can Clinics, die veel jeugdige gameverslaafden behandelt, gaat nog een stap verder. Hij pleit voor een verbod op games met "verslavende elementen voor minderjarigen", zoals hij ze noemt.(Bron: NOS)
De kernzin kan ook de laatste zin van de alinea zijn. In dat geval is de kernzin vaak een conclusie. Je herkent die zin vaak aan signaalwoorden, zoals dus, of kortom.
In onderstaand voorbeeld herken je hem aan het woord 'conclusie'.
Maar juist deze soorten zijn vaak belangrijk voedsel voor insecten, die uit kunnen sterven als ze niet meer genoeg voedsel hebben. En dat is dan weer erg lastig voor vogels, want ook zij hebben daardoor minder eten en kunnen uitsterven.
Ook vissen hebben last van stikstof omdat waterplanten er zo hard van groeien dat er weinig zuurstof in het water meer over is voor de dieren. Conclusie: teveel stikstof is slecht voor de biodiversiteit, er komen steeds minder verschillende planten en dieren. (Bron: NOS)