'Nu vrinden hoort zingen
een lied capitael*
het zyn vremde dingen
geschied in Bredael*
een dogter by maeten*
vol eer als een' helt
zij trok voór de staeten
kloekmoedig* te veld
ik zal u verklaeren
zy heéft met plaizier
gediend in haar zes jaeren
als kloek Grenadier.'
Dit is het eerste couplet uit het lied 'Een vermakelyk Liedeken' (1). Dit lied komt uit de 18e eeuw en gaat over Maria van Antwerpen. Wat dit lied zo bijzonder maakt, is dat Maria bijna zes jaar als soldaat heeft geleefd in de Republiek (Nederland). Vrouwen waren niet toegestaan in het leger tijdens de Vroegmoderne Tijd. Pas vanaf 1944 gingen de eerste vrouwen aan de slag bij het Nederlandse leger. Defensie streeft er naar dat 3 op de 10 medewerkers een vrouw is in 2030 (2). Wat het verhaal van Maria van Antwerpen nog uitzonderlijker maakt, was dat zij verkleed als man door het leven ging. Verschillende bronnen geven aan dat Maria niet de enige in haar soort was. Er zijn verschillende verhalen te vinden van vrouwen die verkleed als man door het leven gingen in de Republiek tijdens de Vroegmoderne Tijd. Een beroep waar veel van deze vrouwen terecht kwamen was het leger.
Op deze website gaan we onderzoeken wat de oorzaken waren voor vrouwen om als zich als man te verkleden en vervolgens in het leger te gaan. Hierbij richten we ons vooral op de sociaaleconomische positie van de vrouwen. De website bestaat uit een twee onderdelen: de theorie en de opdracht. Bij het onderdeel ‘theorie’ is informatie te vinden over vrouwen die verkleed als man door het leven gingen en als soldaat dienden in de Republiek van de 18e eeuw. We zullen ook stil staan bij het verhaal van Maria van Antwerpen. Het verhaal van Maria zal centraal staan bij de opdracht die bij de theorie hoort. De opdracht is te vinden bij het onderdeel ‘De Bredasche Heldinne’.
De website zal jullie helpen om een antwoord te geven op een onderzoeksvraag. Deze onderzoeksvraag staat net als het verhaal van Maria centraal in de opdracht. De onderzoeksvraag die jullie gaan beantwoorden is: ‘’vanuit welke sociaaleconomische positie kozen vrouwen er in de Republiek van de 18e eeuw voor om over te gaan tot een leven verkleed als man?’’
capitael: kostelijk, voortreffelijk | Bredael: Breda | by maeten: juist, precies | kloekmoedig: moedig, dapper
(1) Kersteman, F.L. (1988). De Bredache heldinne (egodocumenten) (Nederlandse editie).
Uitgeverij: Verloren (Nederland)
(2) Ministerie van Defensie. (2019). Vrouwen 75 jaar bij defensie. Geraadpleegd op 25 januari 2023 via: https://www.defensie.nl/onderwerpen/vrouwen-bij-defensie