Ontwikkeling van sprookjes

Heel veel dingen veranderen in de loop van jaren, zo ook sprookjes. Sprookjes zagen er vroeger heel anders uit dan nu. Dit komt door twee verschillende ontwikkelingen: Verhamlosung en Canonvorming. Hieronder worden deze twee begrippen uitgelegd.

 

Verharmlosung: Dit woord bestaat eigenlijk uit drie woorden; ver-harm-losung. 'Harm' komt van het Engelse woord voor leed/pijn. 'Losung' komt van het Duitse woord voor einde. Deze woorden samen betekent dus dat het leed of de pijn steeds minder wordt. Omdat dit natuurlijk gaat over sprookjes laat het zien dat de sprookjes steeds minder pijn, oftewel minder heftig worden.

Vroeger waren sprookjes erg wreed en bloederig. De sprookjes waren namelijk ook bedoeld voor volwassenen, in plaats van alleen kinderen. Om het sprookje dus ook leuk te houden voor volwassenen, waren de sprookjes erg heftig. Door de jaren heen zijn de sprookjes steeds minder wreed geworden en steeds meer gericht op jonge kinderen. Hieronder staat een voorbeeld van Verhamlosung bij het sprookje van Sneeuwwitje.

In het bekende verhaal van Sneeuwwitje vlucht ze voor haar jaloerse stiefmoeder en komt te wonen bij de zeven dwergen. De stiefmoeder vergiftigd haar met een appel, waardoor ze in een diepe slaap valt. Later wordt ze gekust door haar prins op het witte paard en leven zij nog lang en gelukkig.

In het originele verhaal van Sneeuwwitje wilt de stiefmoeder dat de jager Sneeuwwitje neerschiet en haar longen en lever meeneemt als bewijs. De jager kon dit niet aan en schoot in de plaats een zwijn neer. De stiefmoeder at de lever en de long van het zwijn omdat ze dacht dat dit van Sneeuwwitje was. Als ze ontdekt dat Sneeuwwitje nog leeft, besluit ze haar zelf te doden. Dit doet ze met een appel waar Sneeuwwitje in stikt en bewusteloos raakt. Op een dag wordt Sneeuwwitje meegenomen door een prins. Hij struikelt, Sneeuwwitje valt en het stukje appel schiet uit haar keel waardoor ze weer bij komt. Niet veel later trouwen Sneeuwwitje en de prins. De stiefmoeder is ook uitgenodigd, maar moet dan op gloeiend hete schoenen dansen tot ze erbij neer valt.

(Overvelde, 2020)

 

Heb je ooit gehoord van deze sprookjes?

• De zes wonderbaarlijke helpers (waaronder Langnek)

• De appelvangproef

• De dans in de doornstruik

• Dokter Weet-Al

• Falada

De kans is groot dat je hier nog nooit over gehoord hebt. Dit komt namelijk door de canonvorming. Dit betekent dat er maar een aantal sprookjes bekend zijn bij de meeste mensen. Er zijn veel verhalen verloren gegaan omdat deze bijvoorbeeld niet op zijn geschreven, waardoor ze vergeten zijn. Ook worden er in sprookjesboeken maar een aantal sprookjes beschreven. Dit zijn ook vaak de bekendste sprookjes. In bijvoorbeeld de Efteling zien we in het sprookjesbos ook alleen maar voor ons bekende sprookjes zoals Roodkapje en Doornroosje. Door de tijd heen zijn we dus heel veel sprookjes kwijtgeraakt omdat deze niet meer verteld worden.