|
Context |
|
|
Hoewel pesten meer voorkomt op de lagere school is het in het voorgezet onderwijs nog steeds een probleem. 5,3% van de leerlingen in de leeftijdsgroep van 12-16 jaar geeft aan tenminste 2x per maand te maken te hebben gehad met pestgedrag (CPS, 2022). Pesten in voortgezet onderwijs is indirect, zoals bijvoorbeeld roddelen, uitsluiten of cyberpesten. Hierdoor is het moeilijk om pesten te signaleren. Hoewel de leerlingen het pestgedrag kunnen aangeven bij de mentor of een aanspreekpunt van school ervaren wij dat de drempel om dat doen groot is. Dit is ook gebleken uit onderzoek (NRO, 2018). Onze doelgroep zijn MBO-leerlingen die in het eerste jaar zitten, omdat deze leeftijdscategorie nog baat heeft bij aandacht voor pesten. Pesten is een groepsproces (GRIPP, 2022). Het is daarom van belang dat in de lessen zowel de rol van het individu als de rol van de groep aan bod komt (Huitsing e.a., 2015). Met onze lessenreeks willen we bereiken dat leerlingen zich bewust zijn van hun rol en de rol als groep bij pesten. Om hiertoe te komen willen we onze lessen richten op de volgende thema’s:
|
|
|
Interventie |
Mechanisme |
|
Er worden afspraken gemaakt. |
Uit regels en gedragsregels vloeit een veilig gevoel waardoor een veilig leerklimaat ontstaat (School en veiligheid, 2022). Daarnaast bevordert het bespreken van normen empathisch vermogen en een positieve groepsvorming, wat preventief kan werken tegen pesten (NJI, 2018).
|
|
De voorkennis wordt geïnventariseerd. |
Door voorkennis te inventariseren wordt inzicht verkregen in de gedachten en kennis van leerlingen over het onderwerp (Stevens & Borst, 2021).
|
|
In de lessenreeks wordt samenwerkend leren gestimuleerd. |
Met samenwerkend leren wordt betrokkenheid en activiteit van leerlingen bevorderd (wij-leren, z.d.). Hierbij worden sociale vaardigheden toegepast.
|
|
Tijdens de lessen wordt gebruik gemaakt van rollenspelen. |
Rollenspelen in het onderwijs hebben effect als het gaat om het aanleren van wenselijk of nieuw gedrag (leraar 24, 2020). |
|
Leerlingen maken gezamenlijk een collage over de onderwerpen.
|
Door aan de slag te gaan met een collage is sprake van een actieve verwerking en zichtbaar leren. “Leren zichtbaar maken geeft leerlingen de mogelijkheid zich op een andere manier te uiten” (Hattie & Clarke, 2021). Leerlingen zijn actief met de leerstof bezig, waardoor de inhoud van de stof meer betekenis voor hen krijgt. Door leerlingen keuze te geven, wordt tegemoet gekomen aan de behoefte voor autonomie. |
| Er wordt in de lessen gebruik gemaakt van ICT. | Door het inzetten van ICT kunnen lessen worden ondersteund (TPACK.nl, 2018) |
|
Outcome |
|
|
Het doel van deze lessenreeks is dat leerlingen inzicht krijgen van de impact van pesten, dat ze weerbaar zijn en dat minder leerlingen worden gepest.
|
|
Interventie:
Er worden afspraken gemaakt. Uit regels en gedragsregels vloeit een veilig gevoel (School en veiligheid, 2022).
Uitwerking:
De lessenreeks begint met het maken van afspraken voor deze lessen om een veilig klimaat te creëren. De afspraak houdt in dat de leerlingen hun vinger opsteken als ze iets willen zeggen, elkaar uit laten praten en dat de leerlingen elkaar niet uitlachen. De leerlingen dienen op deze wijze respect te tonen naar elkaar toe.
De leerlingen worden gevraagd om voorbereid naar de les te komen zodat zij tijdens de lessen effectief aan de slag kunnen met de opdrachten. Denk hierbij aan een pen, schrift, laptop en oplader.
Interventie:
De leerlingen worden door de docent in groepjes ingedeeld als onderdeel van samenwerkend leren (Ast, De Loor & Spijkerboer, 2022). De lesactiviteiten worden gedaan in groepjes, hiervoor dienen de leerlingen een samenwerkingscontract in te vullen en te ondertekenen. Door middel van het samenwerkingscontact hebben leerlingen zelfstandig afspraken gemaakt waarin zij zich kunnen vinden en kunnen zij elkaar op de afspraken wijzen als het niet gaat volgens het contract. Op deze wijze is sprake van individuele aanspreekbaarheid (Ast, De Loor & Spijkerboer, 2022).
Uitwerking:
De docent stelt groepjes samen van 3-4 leerlingen. De keuze om als docent groepjes samen te stellen is om ervoor te zorgen dat alle leerlingen gelijk in een groepje komen om mogelijke uitsluiting te voorkomen (Ast, De Loor & Spijkerboer, 2022).
Interventie:
De les wordt begonnen met een introductie, een reminder aan de afspraken en het inventariseren van de voorkennis. Op die manier worden gedachten van leerlingen verwoord.
Uitwerking:
In de introductie wordt beschreven wat de inhoud en doelen van de les zijn, zodat voor de leerlingen duidelijk is wat zij kunnen verwachten. Voor het inventariseren van voorkennis wordt gebruikt gemaakt van een padlet of stellingen.
Interventie:
Leerlingen zoeken individueel informatie op internet en delen deze met elkaar in het groepje. In een later stadium ontwikkelen ze een collage over een onderwerp naar keuze. Op deze wijze zijn leerlingen afhankelijk van elkaar wat onderdeel is van samenwerkend leren. Door het uitwisselen van gedachten en het maken van een gezamenlijke beschrijving, is sprake van directe interactie (Ast, De Loor & Spijkerboer, 2022).
Uitwerking:
De groepjes starten met het verzamelen van informatie op het internet. Iedere leerling bespreekt de gevonden informatie in de groep en met elkaar wordt een omschrijving gemaakt over het onderwerp van de les.
Interventie:
Er wordt een ervaringsdeskundige gevraagd om een gastles te komen geven.
Uitwerking:
Er komt een ervaringsdeskundige vertellen over haar ervaringen en de impact van pesten. In de les is ook aandacht voor de verschillende rollen die bij pesten naar voren komen. Dit wordt gedaan middels rollenspelen. Rollenspelen kunnen effect hebben als het gaat om het aanleren van wenselijk of nieuw gedrag (leraar 24, 2020).
Interventie :
De leerlingen maken en presenteren een collage waarbij de groepjes elkaar beoordelen. Door het geven van feedback worden sociale vaardigheden toegepast (Ast, De Loor & Spijkerboer, 2022).
Uitwerking:
De leerlingen stellen criteria op waaraan een collage moet voldoen en maken een collage over de onderwerpen van de lessen. Ieder groepje beoordeelt een collage.
Interventie:
Er wordt in de lessen gebruik gemaakt van ICT.
Uitwerking:
Om de lesstof aantrekkelijk te maken wordt gebruik gemaakt van ict, zoals You-Tube-filmpjes.