4.1 WCS Classificatiemodel

 

Het WCS (Woundcare Consultant Society) is een kenniscentrum voor wondzorg. Het classificatiemodel ontwikkeld door WCS kan vooral toegepast worden op mechanische wonden en is een hulpmiddel bij het bepalen van het doel van de lokale wondbehandeling.

Door naar de wond te kijken en de kleur van het wondbed, de vochtigheid, de aanwezigheid van infectie en de aard van de wondrand vast te stellen, weet men in welke fase van wondgenezing de wond zich bevindt. Hierop kan men de juiste behandeldoelen maken en beslissen aan welke criteria de wondbedekker moet voldoen.

Uitgangspunt hierbij is dat het wondbed zo snel mogelijk geprepareerd is voor verdere spontane genezing of bijvoorbeeld een transplantatie.

Bij het WCS classificatie model wordt met name gekeken naar de drie kleuren die in een wond kunnen voorkomen. We spreken dan ook van een rode wond, gele wond en een zwarte wond. Ook geeft dit model informatie over de genezingsfase van de wond:

Rood duidt op de regeneratiefase. De huid is niet meer intact, het wondoppervlak is schoon en heeft een granulerende bodem. In deze bodem vormt zich nieuw weefsel en is rijk aan bloedvaten, rode kleur. Dit is de regeneratie fase, het is een korrelige, vochtig glanzende, helderrode weefsel laag. Deze wondbodem moet beschermd worden en uitdroging moet worden voorkomen. Wondbedekkers mogen niet met het wondbed verkleven, zodat beschadiging van het granulatieweefsel bij de verbandwisseling wordt voorkomen.

Bij oorspronkelijk diepe wonden begint de epithelialisatie vanuit de wondranden als het granulatieweefsel op huidniveau is. Aan de randen verandert de rode kleur naar roze en het oppervlak wordt droog. (ThiemeMeulenhoff, 2000) (wondenboek, 2022).

Afbeelding: (wondenboek, 2022).

Geel en zwart duiden op de reactiefase, waarbij zwart een slechtere conditie van de wond aangeeft dan geel. Bij de gele wond is de huid niet meer intact. Het wondbed van de gele wond is vaak bedekt met een gelig beslag. Dit kan gele necrose of fibrine zijn. Vaak is het een dikke, half vloeibare laag, soms is het een taaie laag. Dit kan al dan niet geïnfecteerd zijn, we spreken dan van een pussende wond. Hierin bevinden zich cel resten en samengeklonterde eiwitten. Deze laag moet verwijderd worden. Ook deze wond bevindt zich in de reactiefase: het wondbed is nog niet geschikt voor de vorming van granulatieweefsel. Vaak produceren deze wonden veel exsudaat (vocht). Het doel van de behandeling is het reinigen van het wondbed en absorptie van overmatig exsudaat. De wond heeft baat bij een vochtig milieu, maar vochtophoping moet worden voorkomen.

Afbeelding: (wondenboek, 2022).

Een zwarte wond ontstaat wanneer er geen bloed meer naar het weefsel gaat en afsterft. Zwart betekent dat de wond necrotisch weefsel bevat en afgestorven is. Necrose hoeft niet altijd een zwart aspect te hebben, maar kan ook een bruin-grijs-gelige kleur hebben. Het zwarte weefsel kan droog zijn, zonder ontstekingsverschijnselen of nat, vervloeide necrose. Deze wonden ruiken vaak erg onaangenaam. Ook bestaan er wonden met harde necrose en ontstekingsverschijnselen. Vaak is er dan sprake van warmte/ calor, roodheid/ rubor rondom de wond en zwelling/ tumor.

Een zwarte wond bevindt zich in de reactiefase: debris (dit zijn afvalresten bij weefselafbraak) moet worden opgeruimd door middel van debridement. Debridement is de verwijdering van dood, beschadigd of geïnfecteerd weefsel dat de genezing van de wond tegengaat. Een schone wond zonder debris is nodig voor de vorming van gezond granulatieweefsel. Er zijn verschillende mogelijkheden wat betreft debridement. Een necrotectomie is de meest snelle methode, maar niet iedere wond is hiervoor geschikt. Een voorwaarde is namelijk dat er een goede grens tussen necrotisch en vitaal weefsel moet zijn (demarcatie).

Andere methoden van debridement zijn het enzymatisch afbreken van dood weefsel en door gebruik te maken van lichaamseigen enzymen en wondvocht (autolytisch) en met behulp van moderne wondbedekkers. Ook kan necrose mechanisch verwijderd worden door wegsnijden, spoelen en poetsen met uitgeknepen natte gazen en met behulp van biochirurgie (maden). (ThiemeMeulenhoff, 2000) (wondenboek, 2022).

 

Afbeeldingen: (wondenboek, 2022).

 

Gemengd gekleurde wond.

In de praktijk zien we dat wonden niet altijd helemaal zwart, geel of rood zijn, maar gelijktijdig meerdere kleuren kunnen vertonen. In die gevallen moet de behandeling gericht zijn op de meest verstorende factor en wordt gestart met de behandeling voor de zwarte wond. ijvoorbeeld bij een gele wond met zwarte plekjes erin en hier en daar wat doorschemerend rood. Kies dan een product dat de andere kleurgebieden niet negatief beïnvloedt.

 

Door met dit classificatiemodel te werken zal dit leiden tot minder willekeurige en meer gestructureerde methoden van wondverzorging en wondbehandeling. Het is daarom een hulpmiddel voor medische zorgverleners. Het model is niet toepasbaar op brandwonden en bij oncologische wonden en -ulcera. (ThiemeMeulenhoff, 2000) (WCS, 2022).

 

Klik op onderstaande link voor de uitgebreide omschrijving van het classificatiemodel.

https://www.wcs.nl/wp-content/uploads/Classificatiemodel_2018.pdf

 

TIP: Op de website van WCS vind je het digitale Wondenboek. Het Wondenboek is ook via een app beschikbaar. Hierin vind je actuele informatie over wonden die je tijdens de zorgverlening kunt raadplegen.