Onderbouwing PTA

Leerjaar 4

Periode 1

Vanaf leerjaar vier, is het voor de leerlingen nieuw dat ze te maken krijgen met een PTA i.p.v. een PTO. Dit is echter niet het enige verschil dat er is tussen de onder en de bovenbouw. Tijdens de lessen biologie in de bovenbouw is er een veel grotere samenhang binnen de verschillende onderwerpen van de biologie. Er zijn dus bijna geen hoofdstukken te vinden die losstaan van eerder geleerde lesstof. Ook de manier van toetsen leren is in de bovenbouw anders dan in de onderbouw. Waar er in de onderbouw nog best veel tijd wordt besteed aan de R(reproductie) en de T1(toepassen in bekende context) van RTTI, ligt de focus in de bovenbouw al meer op de T2(toepassen in een nieuwe situatie) en op de I(inzicht). De jaren heeft onze school geleerd, dat hierdoor de eerste toets altijd erg slecht wordt gemaakt. Om deze reden beginnen de leerlingen met een toets over H1 'inleiding in de biologie' (basistof 3 t/m 5). Deze toets is echter niet (losstaand) opgenomen in het PTA. Het cijfer wat de leerlingen namelijk krijgen voor deze toets, telt niet mee. Het doel van deze toets is om de leerlingen kennis te laten maken met de manier van toetsen in de bovenbouw.

Het hoofdstuk 'voortplanting' is het tweede hoofdstuk van de methode waarmee wij werken. De essentie van dit hoofdstuk is om de leerlingen in te laten zien wat het “doel” van organismen is. Namelijk om zich voort te planten en op deze manier DNA door te geven aan de volgende generatie.

Echter is er in dit hoofdstuk ook ruimte en tijd voor een stuk socialisatie volgens Biesta. Namelijk het onderdeel 'geaardheid' en 'seksueel misbruik' zijn dingen waar de leerlingen dagelijks mee in contact komen via het nieuws en sociale media.

Het hoofdstuk 'seksualiteit' en het hierboven benoemde hoofdstuk (inleiding in de biologie) worden samen getoetst. Er is voor deze combinatie gekozen, omdat de leerlingen al wel hebben kunnen wennen aan het maken van een biologie toets in de bovenbouw, namelijk door het maken van de eerste toets over hoofdstuk 1 (basisstof 3 t/m 5) zonder daar een cijfer voor te krijgen die meetelt voor het gemiddelde. De keuze om deze twee paragrafen te combineren heeft er mee te maken dat het onderwerp 'cellen' (behandeld in H1 basisstof 1 en 2) goed aansluit bij het onderwerp 'celdeling' welke is behandeld in H2.

Periode 2

Ook combineren wij bij ons op school de hoofdstukken 'genetica' en 'evolutie'. Dit zijn namelijk onderwerpen die alles met elkaar te maken hebben. De basis voor 'genetica' (namelijk het doorgeven van erfelijke informatie) is gelegd in het hoofdstuk wat wij in de vorige periode hebben behandeld, namelijk 'seksualiteit'. Tijdens het hoofdstuk 'genetica' bouwen wij hierop voort. Vervolgens combineren wij de opgedane kennis van het hoofdstuk 'genetica' met het hoofdstuk 'evolutie'. Evolutie heeft vanzelfsprekend alles te maken met het doorgeven van DNA (genetica) en het effect hiervan op de overlevingskans van een organisme/soort.

Periode 3

Na de onderwerpen 'genetica' en 'evolutie', gaan we door naar de onderwerpen: 'regeling' en 'waarneming en gedrag'. Bij het onderwerp 'regeling' wordt de basis gelegd aan het concept dat alles in je lichaam eigenlijk constant wil blijven. De focus ligt in dit hoofdstuk voornamelijk op de bouw en de functie en natuurlijk op de samenwerking van het; hormoonstelsel, het zenuwstelsel en het spierstelsel. Als wij vervolgens door gaan naar het onderwerp 'waarneming en gedrag' leggen wij hier de koppeling tussen hoe signalen nou eigenlijk binnen komen bij je zenuwstelsel en wat je daar vervolgens mee doet. Ook deze toets wordt gecombineerd en gaat dus over twee hoofdstukken.

 

Periode 4

Als laatste behandelen wij in dit jaar het onderwerp 'ecologie en milieu'. Dit onderwerp is een mooi samen komen van eerder behandelde hoofdstukken. Ook wordt er in dit hoofdstuk vorm gegeven aan alle verschillende niveaus van de biologie. Door met dit onderwerp af te sluiten hebben leerlingen het gevoel dat ze de eerder behandelde onderwerpen voor zichzelf makkelijk onder kunnen verdelen. Van dit hoofdstuk krijgen de leerlingen een toets. Dit is dus het enige hoofdstuk van het jaar wat een losstaande toets heeft.

In de laatste periode maken de leerlingen ook een einde aan het practicum dossier. Door het hele jaar heen zijn er verschillende practica georganiseerd die dienen om de behandelde lesstof kracht bij te zetten.  Al deze practica zijn voor de leerlingen verplicht om af te ronden. Voor elk van deze opdrachten krijgen de leerlingen een cijfer en deze cijfers worden vervolgens gecombineerd, en vormen het eindcijfer voor het practicum dossier.

 

Leerjaar 5

 

Periode 1

In leerjaar vijf aangekomen gaan we met een vergroot glas kijken naar de al eerder behandelde onderwerpen. Zo beginnen wij dit jaar met het behandelen van hoofdstuk 1: 'stofwisseling in de cel' en hoofdstuk 2: 'DNA'. Waar we in leerjaar 4 zijn begonnen met de inleiding op de biologie (met de nadruk op de cel) en het thema voortplanting. Zoomen wij daar nu nog verder op in. Wat gebeurt er nou eigenlijk in een cel en hoe ziet DNA er nou eigenlijk echt uit en wat doet het nou precies. De leerlingen sluiten deze periode af met het toetsen van beide hoofdstukken in 1 toets.

Periode 2

In periode 2 verstuift deze focus naar de onderwerpen 'vertering' en 'transport'. In plaats van dat wij kijken naar de stofwisseling in de cel, gaan wij kijken hoe bepaalde stoffen met de cellen in aanraking komen. Zowel de onderwerpen 'vetering' en 'transport' spelen hierin een grote rol. Bij 'vetering' ligt de focus op hoe bepaalde stoffen ontstaan vanuit het voedsel dat wij eten en bij het volgende hoofdstuk 'transport' gaat het over hoe die stoffen ergens aankomen.

Periode 3

Als laatste dit jaar worden de hoofdstukken 'gaswisseling en uitscheiding' gecombineerd met het hoofdstuk 'afweer'. Het hoofdstuk 'gaswisseling' is vaak bij de leerlingen grotendeels wel blijven hangen vanuit de onderbouw. In leerjaar 2 is dit namelijk één van de lastigere onderwerpen die wordt behandeld. Dit betekent dat er in deze periode meer tijd overblijft om bezig te gaan met het onderwerp 'afweer'. Een onderwerp dat door leerlingen vaak als heel moeilijk wordt ervaren.

Ook is het in deze periode weer de bedoeling dat het practicum dossier wordt afgerond. Dit gebeurt op de zelfde manier als dat dit in leerjaar 4 wordt gedaan. Door de practica te verspreiden over 2 jaar betekent dit dat aan het einde van de bovenbouw havo aan alle A sub domeinen is voldaan.