Eerst is het goed om een kennisoogst te doen. Wat weet jij al allemaal over de Koude Oorlog, het kapitalisme en het communisme?
Berlijnse muur SchoolTV https://www.youtube.com/watch?v=4zT9Iq9uc4U
Op 4 februari 1945 kwamen de leiders van de drie grootste geallieerde landen bij elkaar. Winston Churchill (Verenigd Koninkrijk), Franklin Roosevelt (Verenigde Staten) en Jozef Stalin (Sovjet Unie) ontmoette elkaar in Jalta (Sovjet Unie). Hier bespraken de wereldleiders de situatie die zich zou gaan voordoen na de afloop van de oorlog tegen Nazi Duitsland. Op dit moment was namelijk duidelijk dat de laatste fase van de oorlog was aangebroken.
Hier ontstonden de eerste spanningen tussen de twee kampen. Het westen (Churchill en Roosevelt) maakt zich zorgen dat het oosten (Stalin) de landen die door het Rode Leger (Sovjet Unie) bevrijdt waren een onderdeel van de Sovjet Unie zouden gaan maken. Oftewel dat hun zelfbeschikkingsrecht (het recht om zelf het bestuur in het land te organiseren) zou verdwijnen. Hier begonnen de eerste verschillen zichtbaar te worden.
Op 8 mei 1945 was de oorlog afgelopen in Europa. Op dat moment kwamen de wereldmachten in Potsdam in Duitsland bij een. Het Verenigd koninkrijk werd vertegenwoordigd door Clement Attlee, de Verenigde Staten door Harry S. Truman en de Sovjet Unie door Stalin. Tijdens de conferentie van Potsdam waren de drie partijen het over twee zaken eens: de denazificatie van Duitsland (het verwijderen van alle invloed die de Nazi's hebben gehad) en het demilitaliseren van Duitsland (Duitsland mocht geen groot leger meer). Over het derde punt werden ze het niet eens. Dit ging over de herstelbetalingen die Duitsland moest doen aan alle betrokken landen. De Verenigde Staten wilde hier niet te ver ingaan, zij waren bang dat een economisch onstabiel Europa eerder zou kiezen voor het communisme van de Sovjet Unie dan voort het kapitalisme van de Verenigde Staten. Tijdens deze conferentie maakte Truman aan Stalin duidelijk dat hij nog steeds in bezit was van atoomwapens en kernbommen. Dit schoot in het verkeerde keelgat bij Stalin.
Uiteindelijk werd besloten dat Duitsland in twee delen werd verdeeld. Het oosten viel onder de Sovjet Unie en kreeg de naam 'Duits Democratische Republiek' (DDR). Het westen viel onder de Verenigde Staten en het westen en kreeg de naam 'Bondsrepubliek Duitsland' (BRD). Het zelfde geldt voor Berlijn, de stad werd verdeeld in de twee invloedzones.
Een ideologie is een geheel van ideeën over de mens, menselijke relaties en de inrichting van de maatschappij.
Als we kijken naar het communisme en het kapitalisme kunnen we de volgende oorzaak aanwijzen die heeft geleidt tot de Koude Oorlog: het verschil in de ideologiën van de twee wereldmachten. De kapitalisten van het westen waren erg voor vrijheid, vooral op economisch gebied. Het communisten van het oosten waren voor economische gelijkheid. Dit lijken nu nog kleine verschillen, maar in de loop van deze quest ga jij ondervinden hoe deze verschillen een grote invloed hebben gehad op Duitsland, Europa en de wereld.
Voor een langere tijd rommelde het tussen de twee wereldmachten. Stalin hield zich niet aan bepaalde afspraken en de Verenigde Staten voelde zich niet veilig met het toenaderende communisme. De Verenigde Staten zag het communisme na de Tweede Wereldoorlog als een groot gevaar voor de wereld. De Verenigde Staten besloot om de valuta (geld) te veranderen om zo te voorkomen dat het communisme invloed zou hebben op de economie in Duitsland. Doordat de Sovjet Unie zich wel hield aan de oude valuta stortte het economische systeem in. Het hoogtepunt kwam op 23 juni 1948 toen de Sovjet Unie alle toegangswegen die naar West-Berlijn leidde blokkeerde. Dit noemen wij de blokkade van West-Berlijn.
Als reactie hierop richtte de Verenigde Staten op 4 april 1949 de NAVO op. Dit was een samenwerkingsverband samen met alle westerse landen die zich hadden aangesloten bij de Verenigde Staten. Zo wilde de Verenigde Staten zich beschermen tegen het communisme van Stalin. Stalin was hier niet van gediend en besloot het Warschaupact op te richten in 1955. Dit was een samenwerkingsverband tussen alle oosterse landen die onderdeel waren van de Sovjet Unie (deze landen waren dat vaak niet vrijwillig).
Tot een echte oorlog met geweld is het nooit gekomen. Wel was er een wapenwedloop, dat houdt in dat de twee wereldmachten zich bleven ontwikkelen op het gebied van wapens en in het bijzonder atoomwapens. Vandaar dat dit de Koude Oorlog wordt genoemd. Tot een fysiek conflict is het niet gekomen, maar er waren wel voortdurend dreigingen.
Het communisme was niet geliefd onder de bevolking van Oost-Berlijn. De mensen kwamen net uit een oorlog die veel van hen en van de economie had gevraagd. Zij waren de afgelopen vijf jaar niet echt vrij geweest en hadden voortdurend in angst moeten leven. De bevrijding was natuurlijk welkom voor velen, maar de nieuwe vorm van gevangenschap binnen de communisme was niet wat zij voor ogen hadden. De Oost-Berlijners moesten nog steeds opletten welke uitspraken ze deden over hun nieuwe leider in de Sovjet Unie. Als jij je hier namelijk tegen uitsprak, bestond er een kans dat je naar de Goelag (Sovjet werkkampen) werd gestuurd. Daarnaast was er heel veel armoede. Geen prettige situatie dus.
Maar aan de andere kant van Berlijn zag het er een stuk beter uit. In het kapitalistische West-Berlijn was er veel meer vrijheid. Je mocht zelf kiezen welke auto en magnetron je wilde kopen en je kon er zelfs rijk worden! Vandaar dat veel mensen van uit Oost-Berlijn de oversteek maakten naar West-Berlijn en daar hun nieuwe geluk gingen zoeken.
Hier was de nieuwe Sovjet leider Chroesjtsjov niet blij mee. Om overstekende mensen tegen te houden, liet hij in de nacht van 12 op 13 augustus 1961 een muur bouwen. Deze muur liep alleen over Sovjet gebied (net buiten de grens dus), maar het sloot geheel West-Berlijn af. De bewakers en soldaten kregen het bevel om te schieten om te doden, wanneer iemand de oversteek toch wilde maken. Vanaf dit moment liepen de spanningen wel heel hoog op tussen de twee wereldmachten.