Profielwerkstuk

Op het Alberdingk Thijm college
Jasmijn van der Waal

Binnen het Alberdingk Thijm College (ATC) begint het profielwerkstuk(PWS)  in december van klas havo 4 of vwo 5.  Het PWS loopt door tot ongeveer november van het volgende schooljaar. Groepen van 2-3 leerlingen werken gedurende 80 uur per persoon, gezamenlijk aan een project.  Binnen dit project wordt de onderzoek cyclus gevolgd en wordt er van de leerlingen op hoog niveau verwacht. De leerlingen leren o.a. : kritische vragen te stellen, om te gaan met wetenschappelijke bronnen en conclusies onderbouwen met argumenten.

 

Met het oog op de vervolgopleiding is de verwachte structuur gelijk aan de eisen van onderzoeksprojecten van het HBO of WO. Hiervoor is gekozen om er voor te zorgen dat leerlingen makkelijker de overgang kunnen maken op het gebied van onderzoek naar de vervolgopleiding.  Wanneer leerlingen extra theorie willen over de stappen van het PWS kunnen ze gebruik maken van een wikiwijs waarop extra informatie te vinden is vanuit de school (Nathalie van der Weiden, 2020).  Daarnaast kunnen de leerlingen altijd hulp vragen aan de begeleider van het PWS.

 

De leerlingen worden begeleid door een begeleider, een bovenbouw docent die een vakinhoudelijke connectie heeft met het onderwerp. Binnen het ATC is er een vast begeleidingsmoment voor de leerlingen. Wekelijks is er tijdens het vak wetenschappelijke vaardigheden tijd om te overleggen met de begeleider. Binnen deze lessen wordt er ook extra aandacht gegeven aan de onderzoek cyclus. Voordat de leerlingen naar een volgende fase gaan, is er contact met de begeleider om te kijken of de leerlingen klaar zijn voor de volgende stap. Buiten deze lessen mogen de leerlingen naar eigen inzicht extra afspraken maken met de begeleider.

 

De leerlingen zijn in principe vrij om een eigen onderwerp te kiezen, mits het gelinkt is aan de studiekeuze. Tijdens de oriënterende fasen van het PWS is er een speciaal PWS carrousel. Tijdens dit carrousel is er aandacht voor de verschillende mogelijke onderwerpen die passen bij alfa, bèta en gamma studenten. Vanuit school worden er voor het vak biologie veldwerk mogelijkheden aangeboden. Elk jaar is er een mogelijkheid op Texel veldwerkonderzoek uit te voeren. Hierbij hebben worden de leerlingen ondersteund door de experts van het NIOZ en Ecomare.  Deze instanties helpen met de theorie en de praktische kant van het veldonderzoek, wat de leerlingen gaan onderzoeken is op eigen iniatief van de leerlingen.

 

Naast Ecomara en Nioz zijn leerlingen vrij om aan te sluiten bij andere bedrijven. Voorgaande jaren hebben leerlingen zich aangesloten bij het KNW, TNO, RIVM en U-Talent (tabel 1).  Leerlingen kunnen op eigen iniatief zich aansluiten bij projecten die aangeboden worden door bedrijven. Hierbij is er ook de mogelijkheid om verder te zoeken dan Nederland. Tot nu toe is dat nog niet gebeurd.

 

Vanuit het ATC worden leerlingen helaas niet aangemoedigd om deel te nemen aan PWS prijzen. In het verleden heeft de school wel deelgenomen aan de prijs beste PWS van het Gooi. Echter worden leerlingen hier niet meer voor gestimuleerd doordat de organisator van de prijs vaak ook de prijs won onder de VWO leerlingen. Dit kan natuurlijk toeval zijn maar hierdoor is wrok ontstaan bij collega´s en is de prijs en de bedoeling erachter helaas weggezakt. Binnen het ATC is nog ruimte om leerlingen in contact te krijgen met de mogelijkheid om hun PWS in te leveren als deelname van een wedstrijd.

 

Het PWS wordt afgesloten met een speciale PWS avond. Hierbij presenteren de leerlingen hun bevindingen aan de begeleiders, familie en vrienden. Op deze avond mogen de leerlingen op hun eigen manier hun product presenteren. Dit is een avond waarbij veel kennis uitgewisseld wordt en ouders vol trots naar de eindproducten kijken.

 

De presentatie is onderdeel van de beoordeling van het PWS. De beoordeling van het PWS wordt gedaan door de begeleider is grofweg onderverdeeld in vier onderdelen: onderzoeksopzet, verslag, presentatie en proces (bijlage 1). Elk onderdeel is weer onderverdeeld in aansluitende onderwerpen. Voor elk onderwerp is vervolgens 10 punten te verdienen. De onderverdeling van deze 10 punten is niet duidelijk met dit beoordelingsmodel. Dit kan zowel een voordelig als nadelig zijn. Het voordeel is dat leerlingen het beoordelingsmodel niet als een checklist gebruiken en er ruimte is voor creativiteit. Het nadeel is dat er niet duidelijk is wel onderdeel van het onderwerp het zwaarste meetelt. Daarnaast als je bijvoorbeeld 8 punten voor het theoretisch kader, zie je niet meteen welke onderdelen dan minder goed scoren. Dit inzicht krijgen de leerlingen alleen als de begeleider dit als notitie erbij zet.  Dat dit niet altijd gebeurt is te zien in de ingevulde beoordeling (bijlage 1). Hierbij ontvangen VWO leerlingen hun beoordeling. Vanuit deze beoordeling kunnen de leerlingen inzien dat ze niet voor elk onderdeel alle punten halen, maar er is niet duidelijk aangegeven waarom dit zo is. Waarschijnlijk komen de leerlingen hier alleen achter tijdens het mondelinge gesprek over de beoordeling.

Uit het beoordelingsmodel van DUO van het PWS is er wel een duidelijke puntenverdeling zichtbaar over de verschillende categorieën (bijlage 3; DUO, 2022). Dit maakt het inzichtelijker voor de leerling en weten zij wat er van hun verwacht wordt.  

 

Bronnen

DUO, (2022). Profiel werkstuk havo en VWO: vakinformatie staatsexamen 2023,DUO.

Nathalie van der Weijden (2021). Profielwerkstuk natuurprofielen VWO. Geraadpleegd op 9 november 2022, van https://maken.wikiwijs.nl/131643/Profielwerkstuk_Natuurprofielen_VWO#!page-colofon

 

Bijlage 1. Ingevulde beoordelingsmatrix van 2 VWO studenten.

 

 

 

 

Bijlage 2. Beoordelingstabel DUO Havo en VWO

 

Gekopieerd uit DUO, 2022.

 

Onderdeel

Onvoldoende

Matig/ voldoende

Goed

Uitstekend

Onderwerp en onderzoeksvragen /hypothese van het schriftelijk verslag

Te groot en/of geen diepgang. Hoofdvraag te algemeen, deelvragen sluiten niet aan. Hypothese ontbreekt. 1 punt

Groot en/of weinig diepgang. Hoofdvraag algemeen, deelvragen sluiten nauwelijks aan. Hypothese open deur.

2 punten

Beperkt en voldoende diepgang. Hoofdvraag werkbaar, deelvragen sluiten goed aan. Hypothese functioneel. 3 punten

Goed ingekaderd en voldoende diepgang. Hoofdvraag scherp geformuleerd, deelvragen sluiten goed aan. Hypothese prikkelend. 4 punten

Authenticiteit bronnen en proces- onderzoek

Twijfel over authenticiteit, geen correcte bronvermelding. Onduidelijk procesverslag. 1 punt

Twijfel over authenticiteit, correcte bronvermelding. Onduidelijk procesverslag. 2 punten

Authenticiteit vastgesteld, correcte bronvermelding en volledig procesverslag. 3 punten

Authenticiteit vastgesteld, correcte

bronvermelding en

reflectief procesverslag. 4 punten

Resultaten en conclusies

Geen of slecht onderbouwde conclusies. 1 punt

Matig onderbouwde conclusies. 2 punten

Duidelijk onderbouwde conclusies. 3 punten

Duidelijk en systematisch onderbouwde conclusies. 4 punten

Leesbaarheid en lay-out van het verslag

Geen duidelijke inhoudsopgave, geen onderscheid tussen feiten en meningen. Geen visuele ondersteuning. Taal- en spelfouten. 1 punt

Inhoudsopgave aanwezig, geen onderscheid tussen feiten en meningen. Matige visuele ondersteuning.

Taal- en spelfouten.

2 punten

Inhoudsopgave, feiten en meningen gescheiden. Visuele ondersteuning versterkt het verhaal. Vlot geschreven. 3

punten

Inhoudsopgave, feiten en meningen gescheiden. Visuele ondersteuning is

duidelijk een meerwaarde. Een plezier om te lezen.

4 punten

Vorm van de mondelinge presentatie

De poster/Ppt is rommelig, bevat veel fouten, geen eenduidige lay-out.

1 punt

De poster/Ppt is rommelig, niet mooi opgemaakt. 4 punten

De poster/Ppt ziet er verzorgd uit, maar bevat wat foutjes.

7 punten

De poster/Ppt ziet er

verzorgd en informatief uit.

10 punten

Inhoud van de mondelinge presentatie

Er zit geen structuur in de presentatie. De inleiding/het slot ontbreekt of is niet duidelijk. Kandidaat is niet in staat om het verhaal te vertellen. Geeft geen blijk van voldoende kennis van de materie. 1 punt

De samenhang

tussen de inleiding, kern en slot ontbreekt. De presentatie is moeilijk te volgen. Veel details. De grote lijn ontbreekt.

4 punten

De presentatie heeft een duidelijke inleiding, kern en slot. Uitleg is niet zo helder. De spreker laat af en toe een steekje vallen.

7 punten

De presentatie heeft een afgewogen opbouw waarbij inleiding, kern en slot één geheel vormen. Heldere uitleg. De spreker heeft kennis van zaken en weet dat goed over te brengen. 10 punten

Beantwoording vragen n.a.v. verslag en presentatie

 

Geeft inhoudelijk geen of onvoldoende antwoord op gestelde vragen. 2 punten

Geeft inhoudelijk moeizaam en oppervlakkig antwoord op gestelde vragen.

20 punten

Geeft inhoudelijk adequaat antwoord op gestelde vragen en op juiste niveau.

37 punten

Geeft inhoudelijk uitstekend antwoord op gestelde vragen en op juiste niveau.

54 punten