Om een HAVO of VWO diploma voor de middelbare school te halen moeten de leerlingen een profielwerkstuk (PWS) schrijven. Dit staat los van andere vakken en wordt op zichzelf beoordeeld. Het onderwerp voor het profielwerkstuk mag zelf worden gekozen. Het is de bedoeling dat leerlingen een onderwerp kiezen dat hen interesseert. Een onderwerp kan bijvoorbeeld aansluiten op de vervolgopleiding, hobby’s of ziekten in de familie. De leerlingen kiezen zelf of ze dit alleen doen of in een klein groepje. De leerlingen gaan dieper in op het onderwerp, organiseren een kleinschalig onderzoek en/of duiken de literatuur in. Op deze manier kunnen de leerlingen laten zien dat zij zelfstandig een onderzoek kunnen verrichtten, literatuur kunnen raadplegen, experimenten kunnen doen en met een kritische blik hun conclusies kunnen presenteren. Het profielwerkstuk kent een studielast van 80 uur en dient te worden gedaan naast het reguliere schoolwerk.
Het PWS wordt in HAVO 4 en VWO 5 gestart. Het PWS wordt door de mentor uitgelegd tijdens een mentoruur. Iedere leerling ontvangt een PWS boekje met daarin alle informatie die hij nodig heeft over het traject rondom het PWS. De eerste fase in het voorexamenjaar wordt in de eerste twee weken van februari gestart. In deze periode kiezen leerlingen of ze in tweetallen willen werken of alleen. Hierna kiezen ze het type PWS. Er zijn 3 types van PWS onderzoek: literatuuronderzoek, bètaonderzoek (gelinkt aan exacte vakken) en dataonderzoek. Hierna kiezen ze een onderwerp. Ze hoeven hiervoor nog geen hoofd- of deelvragen hebben bedacht. Aan de hand van het onderwerp kiezen de leerlingen zelf een begeleider. Alle docenten op het CSE kunnen en mogen profielwerkstukken begeleiden. De leerling kiest een docent die past bij het gekozen onderwerp. Bij de leerlingen van HAVO of VWO moet dit een vakdocent zijn die in dusdanige mate is verbonden met het onderwerp. Op het VMBO mag dit iedere docent zijn. Aan het eind van deze fase is beoordelingsmoment I. De deadline hiervoor is 24 april. Hiervoor is geen beoordelingsformulier. Hiervoor ontvangen de leerlingen een “go” of een “no go”.
In de tweede fase schrijven leerlingen met ondersteuning van hun begeleider een onderzoeksplan. Hierin staat het werkplan, de probleemstelling, de hoofd- en deelvragen en een uitgebreide literatuurstudie. Indien leerlingen samenwerken is er een taakverdeling meegenomen. De deadline voor beoordelingsmoment II is 29 mei.
Fase drie bestaat uit het uitvoeren en verwerken van alle informatie in het daadwerkelijke PWS. De leerlingen voeren hun onderzoek uit, de begeleider kan de leerling helpen bij het geven van feedback, ondersteunen van de praktijk of het meedenken over bijvoorbeeld een data-analyse. Het inlevermoment voor het beoordelingsmoment III is 27 november.
De laatste fase is de presentatiefase. In deze fase presenteren de leerlingen hun profielwerkstuk. Hierbij is de begeleider aanwezig en is er nog één willekeurige docent aanwezig. De presentatie is maximaal 10 minuten. De leerling spreekt samen met de begeleider een geschikte datum af. Dit gebeurt rond de eerste week van december (G. Last, persoonlijke communicatie, 23 september 2022).
In tabel 1 is een overzicht van de beoordelingsmomenten van het PWS op het CSE toegevoegd met de nodige inhoud, inleverdatum en het corresponderende percentage van het cijfer.
Tabel 1 Overzicht planning PWS op Centre for Sports and Education leerjaar 2022-2023
|
Beoordelingsmoment |
Inhoud beoordeling |
Inleverdatum |
Percentage cijfer |
|
I |
Start PWS - Begeleider - Onderwerp - Samenwerking of alleen |
24 april |
Go of no go |
|
II |
Onderzoeksvoorstel - Hoofd en deelvragen - Werkplan (planning) - Probleemstelling - Literatuuronderzoek |
29 mei |
10% |
|
III |
Onderzoeksproces en verslag
|
27 November |
70% |
|
IV |
Presentatie + Werkproces |
8 December |
20% |
Leerling hulp voor PWS per biologie eindexamendomein in Nederland
In tabel 2 is een overzicht gemaakt met instanties en bedrijven die leerlingen kunnen gebruiken ter ondersteuning van hun PWS. De instanties en bedrijven zijn gekoppeld aan de verschillende domeinen van het biologie centraal eindexamen.
Tabel 2 Instanties en bedrijven ter ondersteuning van de biologie eindexamen domeinen
|
Domeinen examenprogramma biologie |
Instanties en bedrijven Nederland + Internationaal |
|
Domein B Zelfregulatie |
Waterschap Drents en Overijsselse Delta Website: https://gblt.nl/drents-overijsselse-delta
Natuur en milieu Zwolle Website: https://www.zwolle.nl/Natuur
Natuur en milieu Overijssel Website: https://www.natuurenmilieuoverijssel.nl/wij-werken-aan/duurzame-energie-mobiliteit/
Nieuwe energie Overijssel Website: https://www.nieuweenergieoverijssel.nl/duurzame-energie-dossiers/
|
|
Domein C Zelforganisatie |
Bloedbank Zwolle Website: https://www.sanquin.nl/bloed-doneren
Vreugderijkerwaard Website: https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/vreugderijkerwaard Kattenkliniek Zwolle https://www.kattenkliniekzwolle.nl/
|
|
Domein D Interactie
|
Milieuraad Zwolle Website: https://milieuraadzwolle.nl/2022/09/
Wageningen University Website: https://www.wur.nl/nl/onderwijs-opleidingen/pws-scholieren.htm
Wageningen Youth Institute Website: https://www.wur.nl/nl/onderwijs-opleidingen/wageningen-youth-institute.htm
Sovon Website: https://sovon.nl/tellen
Abbott laboratories Zwolle Website: https://www.nl.abbott/
Astellas Pharma Europe B.V Meppel Website: https://www.iccpmm.nl/leden/astellas-europe-b-v/
Fruitteelt Zwolle Website: https://www.fruittuinverbeek.nl/
|
|
Domein E Reproductie |
Isala Ziekenhuis Website: https://www.isala.nl/
Burgers Zoo Website: https://www.burgerszoo.nl/
Fertiliteitscentrum Website: https://www.isala.nl/specialismen-en-centra/fertiliteitscentrum/
|
|
Domein F Evolutie |
Museum Natura Docet Website: https://naturadocet.nl/
Naturalis Website: https://www.naturalis.nl/lang-leve/lang-leve-erfenis-van-darwin
|
Tabel 3 Profielwerkstuk prijzen
|
Titel Prijs |
Algemene informatie + deadline inleveren |
|
KNAW |
Domein: B, C, D, E en F
Algemeen: De Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) geeft elk jaar hun KNAW Onderwijsprijs weg voor de beste twaalf vwo-profielwerkstukken van Nederland. Meer info: www.knawonderwijsprijs.nl/meedoen
Aanmelden + voorwaarden: Aanmelden via info@knawonderwijsprijs.nl Alleen een vwo-werkstuk. Prijs: De eerste prijs bedraagt 2000 euro, de tweede prijs 1500 euro en de derde prijs 1000 euro.
Deadline: Vanaf half december 2022 tot en met 8 maart 2023, om 23.59 uur.
|
|
NVLM |
Domein: B, C, D, E en F
Algemeen: De Nederlandse Vereniging van Leraren Maatschappijleer (NVLM) organiseert elk jaar een profielwerkstukwedstrijd maatschappijwetenschappen.
Aanmelden + voorwaarden: HAVO en VWO werkstuk. Inleveren via: https://www.nvlm.nl/nvlm/activiteiten/wedstrijd/
Deadline: Vanaf december 2022
|
|
RUG |
Domein: B, C, D, E en F
Algemeen: Elk jaar reiken het Alfa-, Bèta- en Gammasteunpunt van de RUG (Rijks Universiteit Groningen) prijzen uit voor het beste profielwerkstuk van dat jaar. Een jury van wetenschappers. docenten en studenten kiest het beste profielwerkstuk. Meer informatie: https://www.rug.nl/society-business/scholierenacademie/scholieren/pws-hulp/profielwerkstukprijzen-2020
Aanmelden + voorwaarden/ deadline : Eind 2023 vind je hier meer informatie over de Profielwerkstukprijzen 2023. Zie link
|
|
Nescioprijs 2022 |
Domein: B,C,D,E en F
Algemeen: De Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit stimuleert het onderzoek naar taal en cultuur in de profielwerkstukken op het VWO. https://www.ru.nl/pucsociety/scholieren/profielwerkstuk/nescioprijs-2022/
Aanmelden + voorwaarden: Zie website voor inschrijving. VWO-werkstuk. 1e prijs € 500,-, 2e prijs € 200,-, 3e prijs € 100,-
Deadline: Maart 2023
|
|
Leiden Profielwerkstuk Prijs 2022 en 2023 |
Domein: D, E
Algemeen: Heb jij bijvoorbeeld een idee om je PWS te doen over andere culturen of kinderrecht, religie, migratie etc. dan kun je terecht bij de experts van LeidenGlobal. Zij hebben een netwerk van experts met veel kennis over wereldregio’s: hun maatschappij, geschiedenis, cultuur en economie en maakt hiermee de informatie over mens en maatschappij in de grote wereldregio’s toegankelijker. Maak contact met de experts van LeidenGlobal!
Inleveren, deadlines en voorwaarden: Deadline nog niet bekend, VWO-werkstuk https://www.leiden-education-alphalab.eu/pws-prijs/profielwerkstuk-vwo/
|
|
Internationaal: Wageningen University in samenwerking met |
Domein: B
Algemeen: Het Wageningen Youth Institute inspireert en activeert leerlingen in het wereldvoedselvraagstuk. “Hoe voeden we de wereld in 2050 op een eerlijke, duurzame en gezonde manier wanneer de wereldbevolking stijgt naar 10 miljard?”
Doe mee aan de Global Challenge van de World Food Prize Foundation met leerlingen over de hele wereld! Website World foodprize.
Aanmelden, voorwaarden en deadline: Niet alleen voor PWS, maar voor inspirerende duurzaamheidsvraagstukken. Zie meer informatie op: https://www.worldfoodprize.org/index.cfm?nodeID=87515&audienceID=1
|
|
Internationaal: Dutch Junior Water Price |
Domein: B
Algemeen: Heb jij een werkstuk over water gemaakt? Bijvoorbeeld voor je profielwerkstuk? De Dutch Junior Water Prize is een werkstukkenwedstrijd, waarin we op zoek gaan naar het beste idee op gebied van waterinnovatie. De winnaars mogen Nederland vertegenwoordigen tijdens de internationale finale in Zweden: de Stockholm Junior Water Prize.
Aanmelden + voorwaarden: HAVO en VWO werkstuk. Alle voorwaarden en aanmelden via: https://www.wetsus.nl/djwp/ eerste prijs is 15.000 dollar.
Deadline: 20 maart 2022. De finale zelf vindt plaats op 14 april 2023.
|
|
Internationaal: Melsenprijs 2022 |
Domein: A,B,C,D,E en F
Algemeen: De Van Melsenprijs wordt elk jaar uitgereikt aan leerlingen die binnen hun profielwerkstuk op het gebied van eigen experimenteel onderzoek een bijzondere prestatie hebben geleverd. De prijs is vernoemd naar Prof. Van Melsen, één van de oprichters van onze faculteit. De eersteprijswinnaars worden door de Radboud Universiteit Nijmegen uitgezonden naar de International Conference of Young Scientists (ICYS), de internationale wedstrijd voor het beste profielwerkstuk.
Aanmelden + voorwaarden: HAVO + VWO werkstuk. Niet meer dan met 2 mensen het verslag gemaakt. https://www.ru.nl/ise/outreach/pre-university-college-science/leerlingen/science-wedstrijden-olympiades-1/van-melsenprijs |
De beide tabellen zijn voor leerlingen en docenten beschikbaar gesteld in de online leer- en werkomgeving. Onder het kopje bewijs materiaal is dit te zien.