Inleidende opdracht
In het biologiegedeelte van deze quest staan vooral afweer en evolutie centraal. Noteer voor zowel afweer als evolutie 5 begrippen (moeilijke woorden) die je verwacht te leren bij dat onderwerp. Noteer achter ieder begrip natuurlijk ook een korte definitie.
Voorbeeld met het onderwerp ecologie (jullie moeten dus hetzelfde doen voor afweer en voor evolutie):
Opdracht 1 Hollandse kost
Als je aan iemand zou vragen wat typisch Nederlands eten is, zou hij/zij waarschijnlijk erwtensoep, stamppot of drop noemen. Maar wist je dat veel van de ingrediënten in deze recepten eigenlijk helemaal niet zo Nederlands zijn?
Aardappelen komen bijvoorbeeld oorspronkelijk uit Zuid-Amerika vandaan. Hier wordt deze groente al ruim 12.500 jaar gebruikt als voedingsmiddel. Wij Europeanen eten ze pas sinds de 15e eeuw, toen de Spaanse ontdekkingsreizigers ze meenamen.
Ook erwten en drop komen hier niet vandaan, al waren ze wel dichterbij dan de aardappels. Zo komen erwten namelijk uit het oostelijke Middellandse-Zeegebied, Tibet, Afghanistan en Iran. De drop werd uitgevonden door Giorgio Amarelli in Italië.
Wat is jouw lievelingsgerecht?
Welke ingrediënten heb je daarvoor nodig?
Teken een wereldkaart of kopieer er een van het internet. Geef per ingrediënt duidelijk aan waar het vandaan kom op de kaart (creativiteit mag, mits ik maar goed kan zien welk gebied je bedoelt). Als je meer dan 6 ingrediënten nodig hebt, kies er dan 6 uit om te gebruiken bij deze opdracht. Let op: sommige ingrediënten zijn iets moeilijker dan anderen-> zoek bijvoorbeeld bij eieren niet naar de oorsprong van het ei, maar naar die van de kip (die maken namelijk de eieren die je nodig hebt).
Opdracht 2 Nieuwsgierigheid leidt niet altijd tot iets goeds
Bekijk de video op https://youtu.be/-w2SBgKj21w over de Columbiaanse uitwisseling (als de link het niet doet, kopieer en plak hem dan in Chrome).
Er is dus veel meer dan alleen voedsel uitgewisseld tussen de continenten. Bij deze opdracht gaan we in op afweer.
Een van de woorden uit de video ken je misschien al, namelijk ‘antistoffen’. Dat woord is in de coronapandemie veel gebruikt, net als het woord ‘antigenen’. Leg het verschil in je eigen woorden uit (een plaatje ter ondersteuning mag).
Lees de tekst op https://wikikids.nl/Immuunsysteem en beantwoord daarna de volgende vragen. Wat is de functie van het afweersysteem?
Wat is het verschil tussen lichaamseigen en lichaamsvreemd?
Wat is het verschil tussen algemene en specifieke afweer?
Wat betekent immuun zijn?
Wat gebeurt er in je lichaam als je een vaccin krijgt met daarin dode ziekteverwekkers?
Leg uit waarom de bewoners van de Nieuwe Wereld wel massaal ziek werden van de pokken, griep, etc. en de Spanjaarden niet.
Creëer een verhaal over een infectie. Kies uit de volgende vormen: tekst, stripverhaal of video. Gebruik in je verhaal minimaal de volgende begrippen: -MAVO: fysiek barrière, witte bloedcellen, lymfocyten en immuun. -HAVO/VWO: fysieke barrière, macrofagen (begrip eerst opzoeken), T-cellen, B-cellen, antigenen, antistoffen en immuun.
Opdracht 3 Darwin awards en natuurlijke selectie
Naast Columbus is de bioloog Darwin ook op ontdekkingsreizen geweest. Bekijk de video op https://youtu.be/jRmzmYmMTKk (als het Engels te moeilijk is, lees dan de tekst op deze website Charles Darwin - Wikikids).
Zoals we net hebben ontdekt (opdracht 2g) leidde nieuwsgierigheid/ontdekken niet altijd tot goede dingen. Soms is het 2x nadenken over een op het eerste gezicht briljante ingeving toch wel handig…
Noem 2 dingen die je ouders/docenten/etc. je wel eens verboden hebben (voor een goede reden natuurlijk), waar jij het eigenlijk niet mee eens was (omdat je het wel een goed/leuk idee vond). Als je niks weet, bedenk dan zelf iets. -Voorbeeld: niet zomaar alle honden aaien op straat.
Waarom hebben sommige mensen een Darwin award gewonnen?
Beschrijf kort waarom Darwin awards naar Darwin vernoemd zijn. Gebruik het begrip ‘natuurlijke selectie’ (als dit begrip nieuw voor je is: https://nl.wikipedia.org/wiki/Natuurlijke_selectie).
Er bestaan meer soorten selectie. Maak een poster waarin je duidelijk de verschillen laat zien. -MAVO: Natuurlijke selectie en kunstmatige selectie. -HAVO/VWO: Natuurlijke selectie, seksuele selectie en kunstmatige selectie.