Met decompensatio cordis wordt bedoeld dat het hart niet goed meer werkt. Het hart faalt. Als de hartspier ziek is, zal hij niet meer perfect kunnen functioneren. Het hart zal het bloed dan onvoldoende doorpompen, omdat het daar niet meer voldoende kracht voor bezit.
Dit is het geval bij een ontsteking van de hartspier. Als de bloeddruk jarenlang verhoogd is, moet het hart altijd een extra inspanning leveren en wordt het hart steeds groter. Als de hartspier zich vergroot, wordt hij ook stijver. De verhoogde stijfheid van de hartspier zorgt ervoor dat het hart minder goed functioneert.
Als het hart de hele tijd overbelast is, zal het na een tijd ook gaan falen in zijn functie. Dit gebeurt als het hart constant extra veel bloed moet doorpompen. Dat is het geval als het bloedvatenstelsel overvuld is.
Zorgvragers met hartproblemen hebben de volgende klachten:
kortademigheid bij inspanning, soms ook in rust
bij een vergevorderd stadium komt vaak ook ’s nachts kortademigheid voor door vocht in de longen. De zorgvrager slaapt meestal al met meerdere kussens
vochtophoping (oedeem) in de benen
koude benen en voeten door stuwing
vrij vocht in de buikholte. Dit wordt ook wel ascites genoemd
bij langdurig hartfalen is het hart vergroot, omdat het meer spierweefsel nodig heeft om zijn functie uit te kunnen voeren
's nachts vaak moeten plassen (door oedeem, door diureticagebruik)
Door hartfalen treden er vaak slaapproblemen op. Vaak naar de wc moeten (door het gebruik van diuretica), kortademigheid bij platliggen, prikkelhoest (als bijwerking van ACE-remmers), maar ook angst voor benauwdheid of de dood, somberheid en piekeren verstoren de nachtrust.
Vochtophoping (oedeem) in de benen
Het doel van de behandeling van een zorgvrager met decompensatio cordis (hartfalen) is het zorgen voor een goede circulatie. Er wordt geprobeerd de hartfunctie van de zorgvrager te verbeteren. Maatregelen die hiervoor kunnen zorgen:
bedrust
medicijnen die de werking van het hart kunnen verbeteren (bijvoorbeeld digoxine)
medicijnen die de vaatvulling verminderen, zoals diuretica (plaspillen), hierdoor moet het hart minder bloed de circulatie inpompen
medicijnen (bijvoorbeeld enalapril) die de perifere vaten verwijden, het hart krijgt het dan wat gemakkelijker.
Nachtelijke kortademigheid is erg belastend voor de zorgvrager. Het is belangrijk dat de verpleegkundige overdag goede uitleg geeft over de oorzaken en het voorkomen hiervan.
Interventies zijn:
Bespreek mogelijke aanwijsbare oorzaken voor een toename van de kortademigheid (bijvoorbeeld te veel zout, te veel vocht, te veel activiteit, te weinig medicatie)
Bespreek de tekenen van verslechtering van hartfalen.
Adviseer een goede (rechtop zittende) houding.
Adviseer prioriteiten te stellen omtrent dieet .
Spreid activiteiten over de dag.
Instrueer de zorgvrager wanneer en hoe hulp in te schakelen.
Leer ontspanningsoefeningen aan (of laat deze aanleren door een fysiotherapeut).
Bron: Ziekten van het hart, bloedvaten en bloed. (z.d.). Zorgpad. Geraadpleegd op 24 februari 2022, van https://zorgpad.digitaal.noordhoff.nl