2a. Onderzoek

Onderzoek

Hoe heeft de Chinese overheid invloed op de media? Wat is censuur? En wat kan je wel of niet zeggen in de media? Lees onderstaande teksten en kom erachter hoe controle over media in China werkt!

➜ Lees de stukken tekst hier onder en beantwoord de vragen die onder elke tekst staan.
➜ Deel de antwoorden in Seesaw - Chinees en zet een link in Egodact.

TIP: De dikgedrukte woorden in de tekst zijn belangrijke woorden. Begrijp die woorden goed en gebruik ze bij het beantwoorden van de vragen over de tekst.
Begrijp je een woord niet? Zoek de definitie op Google, of stel vragen aan mij of aan elkaar in een Blox!

 

Chinese staatsmedia en hun informatie
Informatie is macht, hoor je wel eens. De Chinese autoriteiten (overheid) doen dan ook veel moeite om de informatie­stromen strak te leiden en goed te controleren. De media staan onder directe controle van de Communistische Partij (CCP). De belangrijkste Chinese staatsmedia zijn: het persbureau Xinhua (新华社, Xīnhuá shè), de staatsomroep CCTV (中央电视台, Zhōngyāng diànshìtái), het dagblad People’s Daily (人民日报, Rénmín rìbào) en China Radio International. In februari 2016 bracht partijleider Xi Jinping een bezoek aan alle vier organisaties. Bij televisiezender CCTV hing een spandoek om hem te verwelkomen met de tekst: “Onze achternaam is De Partij”, waarmee ze hun loyaliteit aan de CCP toonden.

Nieuwsmedia krijgen dagelijks opdracht welke onderwerpen zij moeten behandelen en hoe dat moet. Die instructies zijn soms heel precies: “Breng het bezoek van de president op de homepage, met een grote foto.” Of: “Dit bericht moet op een binnenpagina worden gezet, zonder foto.” Soms wordt er bijvoorbeeld bij gezegd dat het onderwerp menselijk, met veel emotie en aandacht voor personen, moet worden gebracht. Chinezen krijgen veel informatie via overheidskanalen: naast het nieuws op televisie en in de krant zijn er veel spotjes (Public Service Advertising, PSA, heet dat). Die filmpjes moeten de bevolking ‘opvoeden’ en correct gedrag bijbrengen. Zo zijn er campagnes geweest om de ‘harmonieuze samenleving’ en de ‘Chinese droom’ te promoten. In onze ogen zijn die spotjes bijzonder braaf en niet erg geloof­waardig, maar Chinezen lijken zich er niet aan te storen.

Het woord ‘propaganda’ wordt in Nederland geassocieerd met manipulatie of zelfs hersenspoeling. In China is dat anders. Propaganda (宣传, xuānchuán) is voor Chinezen een neutraal woord: het betekent simpelweg ‘verspreiden van ideeën’ of ‘overtuigen’. Xuanchuan heeft niet de negatieve associatie die het woord propaganda in Nederland heeft.

➜ Beantwoord de volgende vragen met behulp van de tekst
- Welk overheidsorgaan controleert direct de media?
- Wat zijn de belangrijkste staatsmedia?
- Krijgen nieuwsmedia in China opdrachten van de overheid?
- Wat is de betekenis van PSA en wat is daar de bedoeling van?
- Wat is de betekenis van propaganda in Nederland en wat is de betekenis in China?

➜ Deel de antwoorden in Seesaw - Chinees.

Censuur, wat wel mag en wat niet
Als een land zoveel investeert in het verspreiden van gewenste informatie, dan is het niet gek dat ongewenste informatie wordt uitgebannen. China kent een uitgebreid systeem van censuur. Mondiaal populaire sociale media als Facebook, Twitter en YouTube zijn onbereikbaar in China en ook de zoekmachine Google is er al jaren geblokkeerd. Dat is een gevolg van wat de Great Firewall ofwel de ‘Grote Censuurmuur’ genoemd wordt. Chinese websites worden gefilterd. De in China gangbare term voor het plegen van censuur is: ‘harmoniseren’.

Naast geautomatiseerd elektronisch toezicht, zijn ook tien­dui­zenden mensen online actief die het internet afspeuren naar ongewenste informatie. Ook gewone burgers dragen hun steentje bij aan het weren van ongewenste informatie door middel van het zogenaamde ‘50-cent-leger’: dat zijn mensen die zich mengen in discussies om het officiële standpunt kracht bij te zetten. Voor ieder bericht dat zij plaatsen ontvangen zij 50 cent, vandaar de bijnaam. Dis­cus­sies worden zo om­gebogen in de gewenste richting.

De controle op het internet neemt de laatste jaren toe. De technieken voor het controleren van wat zich afspeelt op het internet worden steeds beter. China wil een een nationaal Chinees internet, losgekoppeld van het wereld-wijde-web. Wat tien jaar geleden onrealistisch leek (informatie afschermen voor het Chinese publiek), blijkt technologisch inmiddels wel mogelijk. Het is verboden om negatief te schrijven over de President Xi Jinping of de overheid, om China belachelijk te maken en ook thema's als seks, drugs en geweld zijn verboden. Muziek van artiesten zoals Lil Kleine is in China dus verboden omdat het een slechte invloed zou hebben op de jeugd. Chinese overheid wil voorkomen dat er discussie en onenigheid ontstaat in de samenleving. Zo wil de Chinese overheid zorgen dat iedereen doet wat de overheid wil.

Toch wordt er op het Chinese internet ook veel gediscussieerd over misstanden. Nederlanders zijn soms verbaasd over wat er wél geschreven kan worden. Het is bijvoorbeeld geen probleem om te publiceren over milieuproblemen, voedselschandalen of corruptie. Die onderwerpen zijn inmiddels door de Chinese overheid geadop­teerd als maatschappelijk probleem en meer bewustwording daarover is dus gewenst. Er zijn grenzen die je beter niet kan overschrijden. Maar vaak zijn de grenzen vaag en daardoor zijn mensen extra voorzich­tig met wat ze posten.

➜ Beantwoord de volgende vragen met behulp van de tekst:
- Wat is censuur? (zoek een definitie op het internet)
- Hoe censureert en controleert de Chinese overheid media?
- Wat is de ‘great firewall of China’?
- Welke onderwerpen worden gecensureerd of verboden in media in China?
- Waarom censureert of verbied de Chinese overheid deze onderwerpen?
- Over welke problemen mag wel gesproken worden in de media?

➜ Deel de antwoorden in Seesaw - Chinees.

Vrijheid van meningsuiting

De vrijheid van meningsuiting staat zwaar onder druk in China. Meningen die afwijken van de visie van de Chinese Communistische Partij (CCP, de overheid) worden geregeld streng bestraft door ze  “ondermijning van de macht van de staat” of het “verstoren van de sociale orde” te noemen. Als je andere informatie verspreid dan de overheid wil, word je achter de tralies gezet. Met het tekenen van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens op 10 december 1948 bevestigde China de vrijheid van meningsuiting. Ook in China’s eigen grondwet is die vrijheid benoemd, samen met de vrijheid van vereniging en vergadering. Toch worden publieke figuren zoals journalisten, bloggers en religieuze leiders vaak opgepakt voor het verkondigen van hun mening of het verspreiden van nieuws.

De Nationale Veiligheidswet in 2015 verergerde de situatie. De wet bevat vage definitie van nationale veiligheid, waarmee de de overheid vrijwel iedereen kan opsluiten voor “het ondermijnen van de staat”. De media worden scherp in de gaten gehouden.
(Bron: Amnesty International)

In Nederland is het recht op vrijheid van meningsuiting beschermd in artikel 7 van de Grondwet en daarnaast is ook in verschillende internationale verdragen de vrijheid van meningsuiting opgenomen. Bijvoorbeeld in artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). In artikel 7 van de Grondwet staat dat niemand voorafgaand toestemming nodig heeft van de overheid om iets te zeggen of te schrijven in het openbaar. De overheid mag dus niet van tevoren controleren wat iemand wel en niet mag zeggen. Dit is vooral belangrijk omdat de vrijheid zo ruimte geeft om kritiek te uiten, ook op de regering of andere overheidsinstanties.
Bron: mensenrechten.nl

➜ Beantwoord de volgende vragen met behulp van de tekst
- Is er volgens de wet vrijheid van meningsuiting in China?
- Is er in de praktijk vrijheid van meningsuiting in China?
- Wat staat er over vrijheid van meningsuiting in artikel 7 van de Nederlandse grondwet?
- Waarom denk je dat het belangrijk is dat mensen kritiek mogen uiten op de regering?

➜ Deel de antwoorden in Seesaw - Chinees.

Censuur omzeilen
Toch wordt er ook politieke informatie uitgewisseld via het internet. Het omzeilen van censuur wordt vaak omschreven als een kat-en-muis-spel: een wedstrijd om de overheid te slim af te zijn. Chinezen maken vaak gebruik van woordgrappen. Ze spelen bijvoorbeeld met karakters van dezelfde klank. Een ander mooi voorbeeld van creatief taalgebruik is #metoo, een wereldwijde campagne tegen seksueel overschrijdend gedrag, die ook in China werd aangegrepen om aandacht te vragen voor seksueel geweld tegen vrouwen. De hashtag #metoo werd al snel gecensureerd (verboden/verwijderd/geblokkeerd). Toen ging men #mitu gebruiken, dat hetzelfde klinkt. Het duurde niet lang voordat dat ook verboden werd. Vervolgens werd #metoo omgezet in het Engels: #ricebunny. Toen dat ook niet meer werkte, stapten mensen over op het gebruik van de karakters voor rijst en konijn (米兔, mǐtù) of zelf de rijstkom en het konijn uit de emojis binnen WeChat. Zo zie je dat er iedere keer een denkstapje wordt gezet en de meeste internetgebruikers kunnen dat heel goed volgen.

Er worden niet alleen woordgrappen gemaakt, ook beeld­grappen zijn populair. De Chinese president en partijleider Xi Jinping wordt op sociale media vaak afgebeeld als Winnie de Poeh. Een afbeelding van Winnie de Poeh in een speelgoed­autootje was op een dag topscoorder op social media. Het was een milde manier om een grap te maken over de militaire parade die die dag plaatsvond in Beijing. Xi Jinping, wuivend vanuit een rijdende auto de parade afnemend, leek precies op Poeh. Deze afbeelding van Winnie de Poeh in het speelgoedautootje werd de meest gecensureerde afbeelding van het jaar.

Ook gebruiken Chinezen online cijfercodes om woorden en gevoelens uit te drukken.

Sociale media: cijfercodes

  520     – wu’èrlíng, klinkt als wǒ ài nǐ        – ik hou van jou

  530     – wǔsānlíng, als wǒ xiǎng nǐ        – ik denk aan je

  555     – wǔ wǔ wǔ, klinkt als huilen        – ik ben verdrietig

  56     – wǔ liù, klinkt als wúliáo               – saai

  88     – bābā, klinkt als bye bye              – tot ziens

  995     – jiǔiǔ wǒ, klinkt als jiùjiù wǒ          – help me

 

➜ Beantwoord de volgende vragen met behulp van de tekst:
- Op welke manier kan je censuur omzeilen?
- Noem de manier waarop de onderwerpen #metoo en Xi Jinping toch in de media konden verschijnen
- Noem twee cijfercodes en de betekenis

➜ Deel de antwoorden in Seesaw - Chinees.