Bloeiend speenkruid is een algemene en opvallende aankondiging van de lente. Langs de Hoornsedijk zie je ze massaal, bijvoorbeeld op de ruige plekken waar vroeger de boerderijen hebben gestaan. Het groeit op vochtige, voedselrijke grond. Op schaduwrijke plekken onder bomen groeit het speenkruid voordat er blad aan de bomen zit.
De bloem is mooi geel van kleur en heeft de bouw van een boterbloem. Speenkruid heeft als een van de weinige bloemen niet een vast aantal kroonbladen. Het aantal kroonbladen varieert van 7 tot 12. De bladeren zijn glanzend groen, hartvormig. Doordat het voedselknolletjes aan de wortels heeft, kan de plant al vroeg in het voorjaar bladeren en bloemen maken.
Jonge planten zijn rijk aan vitamine C, maar in de loop van de lente wordt de smaak scherp en nemen de giftige stoffen toe. Eet ze dus alleen in het voorjaar.
De wortelknolletjes lijken op een speen of tepel. De knolletjes zouden helpen tegen speen (ander woord voor aambeien). De knolletjes lijken ook wel op de teelballen van een haan of kater. In Friesland zegt met Hoaneklootjes, en in Noord-Holland Kattenklootjes.
Speenkruid heeft zijn eigen begeleidende zwammen. Aan het eind van de lente zie je vaak door roest aangetaste bladeren. Roestzwammen veroorzaken gele zwellingen en er komen oranje of bruine sporen uit voort. Andere parasieten tussen het speenkruid zijn knolkelkjes en bekerzwammetjes. Deze voorjaarspaddenstoelen onttrekken voedingsstoffen uit de wortels van het speenkruid.
Klik hier voor een determinatievideo