De sluis verbindt het Paterswoldsemeer met het Hoornsediep en zo met het Noord-Willemskanaal. Voordat de schutsluis en ophaalbrug (de Nijveensterkolk) in 1927 aan de Hoornsedijk werden aangelegd, werden de boten met een botenkraan over de Hoornsedijk getild.
In mei 1926 werd de N.V. 'De Sluis Paterswoldse Meer' opgericht en deze startte in augustus 1926 met de bouw ervan. In het eerste jaar werden 839 boten geschut. Op den duur was de vennootschap financieel onmachtig om naar behoren de sluis en toebehoren te onderhouden. In 1963 kocht het Meerschap Paterswolde de aandelen 'De Sluis' om de algemene verwaarlozing van de sluiswerken te voorkomen. In september 1970 kwamen de bezittingen van de N.V. in handen van de overheid.
Er maken nu ongeveer 2000 boten per jaar gebruik van de sluis. Het waterpeil van het Noord-Willemskanaal staat ongeveer 1,5 m hoger dan die in het Paterswoldsemeer.
De brug en sluis werden voor lange tijd nog handmatig bediend door de sluiswachter, mevrouw Bekkering. Op haar leeftijd van 87 jaar was dat een zeer zware inspanning. In 2014 heeft het Meerschap de ophaalbrug en de sluis, die nu Nijveensterkolk heet, laten restaureren. De brug en de sluis worden sinds die tijd automatisch bediend.
Brug en sluis zijn sinds 1999 rijksmonument.