Economische vormen

Hoewel je misschien gewend bent dat de economie "gewoon" werkt zoals je gewend bent, moet benadrukt worden dat hoe een economie werkt een (on)bewuste keuze is. In de moderne geschiedenis zien we twee voorbeelden van hoe een economie ingedeeld kan worden.

 

In een Vrije markteconomie zijn individuen en bedrijven vrij om zelf te bepalen wat zij produceren en hoeveel hun goederen of diensten waard zijn. De waarde van goederen of diensten wordt dan bepaald door de markt. De uiteindelijke prijs voor goederen en diensten ligt dan ergens tussen wat een producent graag zou willen verdienen aan zijn product en wat een consument ervoor bereid is om te betalen. In een vrije markteconomie hebben overheden wel invloed, maar is deze redelijk beperkt.

De grondleggers van deze manier van economie bedrijven zijn figuren als Adam Smith, John Locke en Milton Friedman. Zij waren ook Liberalen.

 

In een Planeconomie zijn individuen en bedrijven niet vrij om zelf vraag en aanbod te bepalen. De overheid heeft in een planeconomie (zo goed als) complete controle over de economie: Wat er geproduceerd wordt, hoeveel, wat het product kost en zelfs de vraag naar het product wordt dan vastgesteld door de overheid. Deze economische vorm werd toegepast in de Sovjet-Unie tussen 1945 en 1989 en is na de val van de Unie in de vergetelheid geraakt. 

Het idee van de planeconomie komt voort uit het socialisme, met als doel om ongelijkheid in de samenleving tegen te gaan.