Aanpak substappen

Hieronder volgt een toelichting op de mogelijke substappen die je kunt zetten bij deze stap.
1. Verzamelen van de ingredienten om aan de slag te gaan
2. Onderzoek naar onze identiteit
3. Betekenis geven aan de onderwijsvisie
4. Onze identiteit in de onderwijsvisie
5. Tips om te komen tot een onderwijsvisie
6. O.b.v. visie eigen kwaliteitseisen opstellen
    6a. Kwalitatieve kwaliteitseisen opstellen
    6b. Voorbeelden van kwaliteitseisen
7. De input voor evaluatie, reflectie en doorontwikkeling van ons onderwijs

 

Hieronder worden mogelijke substappen beschreven om deze stap van de blauwdruk "verkennen wat zijn onze eindkwalificaties?" te realiseren. Op dit moment wordt er één manier beschreven. Op korte termijn hopen we andere mogelijkheden toe te voegen o.b.v. theorie en praktijk zodat je als team kunt kiezen wat er bij je past.

1. Verzamelen van de ingredienten om aan de slag te gaan

 

2. Onderzoek naar onze identiteit

Leiden wij op een zelfde manier studenten op als onze collega's bij de Hogeschool Rotterdam? Nee, natuurlijk niet! Maar wat doen wij dan anders? Dit is in het onderwijs vaak een lastige vraag om te beantwoorden. We zijn vaak best bescheiden en ja, hoe anders zijn wij nu echt?

Voorbeeld aanpak 1: Onderzoek de documenten

  1. Als jullie de eindkwalificaties doorlezen, wat zou je dan omcirkelen als thema's waar jullie in het onderwijs het accent op leggen? Denk hier niet te lang over na maar ga ieder individueel af op je eerste ingeving. Vergelijk dit daarna met elkaar. Welke verschillen en overeenkomsten zie je?
  2. Ga na wat jullie in de "oude documenten" beschrijven als jullie visie en identiteit. Welke thema('s) lees je hier terug? Herkennen jullie die nog steeds vandaag de dag? ZIjn ze nog wenselijk voor de toekomst?

Voorbeeld aanpak 2: Interview elkaar en zo nodig ook stakeholders

1. Ga eens na waar jullie studenten heel tevreden over zijn gedurende de opleiding en daarna?
2. Heb je studenten die van een andere hogeschool naar ons geswitcht zijn? Wat benoemen zij?
3. Ga elkaar eens interviewen over wat typisch "ons" en typisch "onze opleiding" is.
4. Vraag studenten/werkveld naar wat zij kenmerkend vinden voor de opleiding.

 

3. Betekenis geven aan de AVD-onderwijsvisie

Vervolgens ga je als team de AVD onderwijsvisie doornemen en betekenis geven. Dit houdt in dat jullie speerpunt voor speerpunt doorlezen en gaan voorzien van voorbeelden. Voorbeelden van kleine stappen bij dat speerpunt die op korte termijn te realiseren zijn en voorbeelden die in de verre toekomst liggen. Het is aan te raden om dit eerst individueel of in duo's te doen en daarna per speerpunt in gesprek te gaan als team over de opbrengst.

Al pratende stemmen jullie de beelden af per speerpunt (wat is dit voor ons?) en definieren jullie de voorbeelden op korte en op lange termijn. Hiermee komen jullie tot gedeelde beelden bij alle uitgangspunten en maken jullie een begin met een prioritering.

Bij het tabblad werkvormen vind je hier concrete werkvormen en materialen voor.

 

4. Onze identiteit in de onderwijsvisie

Tot zover hebben jullie de historie verzameld (oude documenten), de kaders waarbinnen jullie als opleiding dienen te handelen (eindkwalificaties), het onderwijsmodel visie van jullie eigen identiteit. De volgende stap is om dit samen te voegen tot één geheel.

Een mogelijkheid om dit te doen is met de "snelkookpanmethode" of via de "Delphimethode". Bijze werkvormen worden beschreven onder het kopje werkvormen.

Welke werkvorm je ook kiest, het is aan te raden om stil te staan bij het WAT in de visie (de inhoud) en het HOE (didactiek).

 

5. Tips om te komen tot een onderwijsvisie

Komen tot een gedeelde doorleefde visie is een uitdagende stap met het risico dat jullie in een eindeloze discussie verzanden. Of dat er zo lang over de visie wordt onderhandeld dat deze grijs en dus nietszeggend wordt. Daar schieten jullie als team niets mee op. Om dat te voorkomen hebben we enkele tips geformuleerd.

Tip 1: vertragen om te versnellen
Tip 2: integraal en duurzaam
Tip 3: procesbegeleider
Bij het tabblad hulpmiddelen vind je de toelichting bij deze tips.

 

 

6.  O.b.v. visie eigen kwaliteitseisen opstellen

Eerder hebben we uitgelegd dat de context van het hoger onderwijs complexer is om onderwijs te ontwikkelen in vergelijking met het VO en MBO. Dit omdat er heel veel vrijheid is voor opleidingen over wat je aanbiedt*. We hebben immers niet een landelijk centraal examen waar we naartoe werken. Dat maakt dat het lastig is om te definieren wanneer wij ons werk goed doen. In de praktijk merk je dat bijvoorbeeld aan:

LET OP: Sommige opleidingen zijn hierin een uitzondering omdat de beroepsgroep zeer gedetailleerd heeft vastgelegd (soms zelfs in de wet) wat er in de HBO-opleiding aan bodt moet komen en op welk niveau. Dit geldt bijvoorbeeld voor de lerarenopleidingen.

6a. Kwalitatieve kwaliteitseisen opstellen
Uit onderzoek (Van Kemenade et. al. 2007) blijkt dat waarden ons gedrag sturen. Dat is niet het geval bij feiten en cijfers. Samen de visie vertalen in wat we willen zien aan het einde van het jaar en op lange termijn heeft de volgende voordelen:

  1. Het zorgt dat we onze beelden en doelen op elkaar afstemmen, dat voorkomt telleurstelling.
  2. Na het afstemmen kun je elkaar als dat nodig is aanspreken. Je hebt immers samen iets besproken en afgesproken. De grap is dat door het te bespreken en af te spreken, aanspreken veel minder nodig is.
  3. Je hebt een basis die het eenvoudig maakt om het onderwijs te evalueren. Namelijk:

6b. Voorbeelden van kwalitatieve kwaliteitseisen
Voorbeelden van kwaliteitseisen zijn wat lastig te geven zonder context. Uitgaande van de onderwijsvisie van de AVD voor een denkbeeldige opleiding zouden kwaliteitseisen kunnen zijn:

Blended leren:
Op de korte termijn van een jaar willen we in al ons onderwijs het aanbieden van kennis via kennisclips of via een opgenomen college online ter beschikking stellen. Dit met als doel dat de student op dit aspect tijd- en plaatsonafhankelijk kan leren.

Op de langere termijn van 3 jaar willen we ons onderwijs ontworpen hebben en aanbieden in een optimale blend waarbij online leren, contacttijd en werkplekleren. Dit maakt het mogelijk dat de student zelf een optimale planning kan maken en uitvoeren om zijn werk, gezin en studie te combineren.

 

7. De input voor evaluatie, reflectie en doorontwikkeling van ons onderwijs

De opbrengst van deze stap is de basis voor het evalueren van jullie onderwijs. Wil je handvatten over hoe dit aan te pakken? Kijk bij stap 6 en stap 7 op deze wiki.

 

Deze pagina is voor het laatst aangepast op 19 januari 2022 door Jolanda van Bentum & Myrte Legemaate