Dictatuur en democratie
Als we de wereld van vandaag bekijken dan zien we een wereld vol met staten. We noemen een gebied een staat wanneer het aan een de volgende 3 kenmerken voldoet:
In een land als Nederland is het heel duidelijk wat wel en wat niet onder de Nederlandse staat valt. In veel andere landen is dit niet altijd zo duidelijk, denk bijvoorbeeld aan Afghanistan waar de regering niet de macht heeft over het volledige grondgebied, maar waar ook gebieden worden bezet door rebellen of andere groeperingen.
Staten worden door een onafhankelijk gezag bestuurd. Het besturen van een land en het maken van keuzes over dit bestuur noemen we politiek. Het wereldwijde politieke landschap kan je grofweg onderverdelen in autoritaire regimes (dictaturen) en democratieën.
Dictatuur
Een dictatuur is een land waar het volk geringe invloed heeft op de politieke besluitvorming en daarnaast weinig politieke en persoonlijke rechten heeft. Afgaande op de ‘Democracy Index’ van The Economist is iets meer dan de helft van de landen op de wereld dictatoriaal. Niet al deze landen kennen dezelfde dictatoriale bestuursvorm.
Er zijn verschillende soorten dictaturen, waaronder:
Al deze verschillende vormen van dictaturen hebben een aantal zaken gemeen met elkaar.
Het leven in een dictatuur verschilt erg van land tot land. In sommige landen betekent dit voor de burgers dat ze zich vooral niet met politiek bezig moeten houden, maar dat ze verder een normaal leven kunnen leiden, maar in andere landen kan het zo zijn dat alle facetten van je leven (werk, school, sport, informatie en soms zelfs de mensen met wie je omgaat) worden gecontroleerd door de overheid.
Democratie
Wij kijken in dit hoofdstuk vooral naar de democratie. Het woord democratie stamt uit het Grieks (demos: volk en kratein: heersen) letterlijk betekent het dus: het volk heerst. In het Athene uit de Griekse oudheid betekende democratie ook letterlijk dat burgers bij centrale volksvergaderingen mochten stemmen over wetten en benoemingen van belangrijke publieke functies.
Tegenwoordig zijn democratieën niet meer direct, maar representatief. Dit betekent dat de burgers van een land volksvertegenwoordigers kiezen die voor hun belangen opkomen. Zo kiezen wij (de burgers) in Nederland eens in de 4 jaar de leden van de Tweede Kamer die vervolgens onze stem vertegenwoordigen in de politieke besluitvorming.
Vormen van directe democratie bestaan nog wel in verschillende landen via een zogenaamd referendum. Dit betekent dat de bevolking mag stemmen over belangrijke onderwerpen. In Nederland is het referendum helemaal afgeschaft, maar in andere landen zoals bv. Zwitserland wordt er veel gebruik gemaakt van referenda.
Nederland is een parlementaire democratie. Dit betekent dat het volk heerst door middel van het kiezen van volksvertegenwoordigers die voor hun de politieke besluiten nemen. Wij kiezen dus de personen die namens ons in de Tweede Kamer zitten.
Wanneer we spreken van ‘het parlement’ of de ‘Staten-Generaal’ dan hebben we het over de Eerste Kamer en Tweede Kamer die in Nederland dus door het volk gekozen worden. Namens het volk leiden zij het land voor 4 jaar en kunnen vervolgens op basis van de resultaten van de afgelopen 4 jaar ’weggestemd’ worden of juist opnieuw worden gekozen voor de komende 4 jaar.
Leven in een democratie gaat over meer zaken dan alleen het nemen van besluiten over hoe een land geregeerd wordt. Dat burgers de leiders kiezen is een belangrijk onderdeel van democratie, maar zeker niet het enige.
Een goed functionerende democratie voldoet in ieder geval ook aan de volgende kenmerken:
Zowel bij democratie als bij dictatuur is het dus zo dat een samenleving veel verschillende kenmerken heeft die maken dat het een democratie of een dictatuur is. Het is zelfs bij veel landen zo dat je kan bediscussiëren of ze een democratie of dictatuur zijn, omdat deze kenmerken nogal door elkaar heen kunnen lopen en ook snel kunnen veranderen. Van Nederland kunnen we wel echt zeggen dat het een volwaardige democratie is.