Bij dit onderdeel horen een aantal demonstratieproeven. Lees pas verder nadat je docent de demonstratieproeven heeft laten zien.
Bij een ontledingsreactie wordt uit één beginstof meerdere reactieproducten gemaakt. Ontledingsreacties zijn bijna altijd endotherm. Op basis van verschillende vormen van energie dat toegevoerd wordt, kun je drie soorten ontledingsreacties onderscheiden.
Thermolyse
Het woord thermolyse is afgeleid van de griekse woorden thermo- voor warmte, en -lyse dat ontleden/kapot maken betekent.
Voorbeelden van thermolyse zijn het ontleden van suiker en het kraken van aardoliefracties.
Thermolyse van suiker
Suiker is een zuivere stof met de formule C12H22O11. De scheikundige naam van deze koolstofverbinding is sacharose.
In de volgende video wordt de thermolyse van suiker gedemonstreerd.
Bron: Youtube.com Kanaal: Scheikundedemo
Bij verhitting ontstaan verschillende andere stoffen. De suiker wordt bruin en uiteindelijk blijft een zwarte vaste stof over. Tegelijk ontstaat waterdamp en ontwijken brandbare gassen. Aangezien de reactie stopt zodra de verhitting stopt, is dit een endotherme reactie.
Reactieschema:
suiker(s) → koolstof(s) + water(l) + brandbare gassen(g)
Elektrolyse
Elektrolyse is een ontledingsreactie die verloopt door middel van elektrische stroom.
Een goed voorbeeld is de ontleding van water. Water kunnen we thermisch ontleden door sterke verhitting tot ongeveer 1800°C. Water ontleedt echter makkelijker door elektrolyse, bij kamertemperatuur. In beide gevallen zijn de ontledingsproducten waterstofgas en zuurstofgas.
Een praktijkvoorbeeld van elektrolyse is de bereiding van aluminium uit aluminiumoxide (het belangrijkste bestanddeel van bauxiet).
Elektrolyse van water
Voor de elektrolyse van water moeten we aan drie voorwaarden voldoen:
In de volgende video wordt de elektrolyse van water gedemonstreerd.
Bron: Youtube.com Kanaal: Han Vermaat
Bij de elektrolyse van water ontstaan aan het oppervlak van de twee elektroden de ontledingsproducten van water. Echter, waterstofgas ontstaat alleen aan de (-) elektrode en zuurstofgas alleen aan de (+) elektrode.
Reactieschema:
water(l) → waterstof(g) + zuurstof(g)
Fotolyse
Fotolyse is een ontleding door licht.
Het bekendste voorbeeld, en tegelijk een zeer belangrijke toepassing, is de fotografie.
Omstreeks 1850 vond de Fransman Daguerre dat bepaalde zilververbindingen, vooral zilverchloride en zilverbromide, onder invloed van licht zwart werden. Door belichting ontleden de zilververbindingen in zilver en andere stoffen. De zwarting wordt veroorzaakt door het zilver. Doordat de korreltjes zilver zo klein zijn, zien we ze als zwart.
Fotolyse van zilverchloride
In de volgende video wordt de fotolyse van zilverchloride gedemonstreerd. In het reageerbuisje wordt eerst zilverchloride gemaakt door een natriumchloride en een zilvernitraat oplossing bij elkaar te voegen.
Bron: Youtube.com Kanaal: Scheikundedemo
Reactieschema:
zilverchloride(s) → zilver(s) + chloor(g)
In de volgende video wordt de theorie over het opstellen van een reactievergelijking, de verschillende soorten reacties en soorten ontledingsreacties nog eens kort herhaald. De video eindigt met drie oefenopgaven.
Bron: youtube.com Kanaal: Laurens Lameris