Als je in QGIS werkt of informatie over coördinaten opzoekt, zul je regelmatig de term CRS tegenkomen. Dit staat voor Coördinaten ReferentieSysteem en vormt de basis van hoe geografische data wordt weergegeven en geanalyseerd. Maar wat betekent dit precies, en waarom is het zo belangrijk?
De aarde is bolvormig, maar kaarten worden meestal tweedimensionaal weergegeven, bijvoorbeeld op papier of een scherm. Om de driedimensionale vorm van de aarde naar een plat vlak te vertalen, gebruiken we kaartprojecties.
Dit proces is vergelijkbaar met het proberen afpellen van een sinaasappelschil en deze plat te maken. Hoe je dat doet, bepaalt hoe bepaalde eigenschappen van de aarde – zoals afstanden, hoeken of oppervlakten – worden vervormd. Omdat het onmogelijk is om alles tegelijk perfect weer te geven, kies je een specifieke projectie die past bij wat je nodig hebt.
Een Coördinaten ReferentieSysteem (CRS) beschrijft hoe een kaartprojectie wordt toegepast en hoe coördinaten op een kaart (zoals X, Y) overeenkomen met echte locaties op aarde. Simpel gezegd: een CRS vertelt het GIS-systeem hoe de kaart gerelateerd is aan de werkelijkheid.
Zonder een CRS zou de software niet weten hoe coördinaten te interpreteren, en zou bijvoorbeeld een locatie in Nederland verkeerd worden weergegeven, ergens in de Stille Oceaan of op een andere planeet!
De keuze voor een CRS hangt af van verschillende factoren:
Er zijn twee hoofdcategorieën binnen CRS’en:
Geografische coördinatensystemen (GCS):
Geprojecteerde coördinatensystemen (PCS):
In QGIS en andere GIS-software werk je altijd met een CRS. Bij het importeren van data controleert de software welk CRS eraan gekoppeld is en stemt de kaartweergave daarop af.
Als je een nieuw project begint, kun je een CRS kiezen dat het beste past bij jouw doel:
Bij het combineren van datasets met verschillende CRS’en kan het nodig zijn om de gegevens te herprojecteren. Dit betekent dat de coördinaten worden omgezet naar een ander CRS, zodat alle gegevens correct overlappen.
Het kiezen van een geschikt CRS heeft invloed op:
Stel, je werkt in QGIS met een dataset van natuurgebieden in Nederland. Als de data is gekoppeld aan het CRS RD New, en jouw project staat ingesteld op WGS 84, dan worden de natuurgebieden verkeerd gepositioneerd. Door je project in te stellen op RD New, wordt de data correct weergegeven en kun je nauwkeurige analyses uitvoeren.
In de volgende lessen ga je zelf met een 'echte' GIS werken: QGIS. Het verschil met Google Earth en/ of Maps is dat je de gegevens (data) met QGIS op die kaart wel zelf kan aanpassen. Niet alleen maar bekijken dus.