CRS

 

Wat is CRS?

Als je in QGIS werkt of informatie over coördinaten opzoekt, zul je regelmatig de term CRS tegenkomen. Dit staat voor Coördinaten ReferentieSysteem en vormt de basis van hoe geografische data wordt weergegeven en geanalyseerd. Maar wat betekent dit precies, en waarom is het zo belangrijk?


De uitdaging van een ronde aarde op een plat vlak

De aarde is bolvormig, maar kaarten worden meestal tweedimensionaal weergegeven, bijvoorbeeld op papier of een scherm. Om de driedimensionale vorm van de aarde naar een plat vlak te vertalen, gebruiken we kaartprojecties.

Dit proces is vergelijkbaar met het proberen afpellen van een sinaasappelschil en deze plat te maken. Hoe je dat doet, bepaalt hoe bepaalde eigenschappen van de aarde – zoals afstanden, hoeken of oppervlakten – worden vervormd. Omdat het onmogelijk is om alles tegelijk perfect weer te geven, kies je een specifieke projectie die past bij wat je nodig hebt.


Wat doet een CRS?

Een Coördinaten ReferentieSysteem (CRS) beschrijft hoe een kaartprojectie wordt toegepast en hoe coördinaten op een kaart (zoals X, Y) overeenkomen met echte locaties op aarde. Simpel gezegd: een CRS vertelt het GIS-systeem hoe de kaart gerelateerd is aan de werkelijkheid.

Zonder een CRS zou de software niet weten hoe coördinaten te interpreteren, en zou bijvoorbeeld een locatie in Nederland verkeerd worden weergegeven, ergens in de Stille Oceaan of op een andere planeet!

De keuze voor een CRS hangt af van verschillende factoren:

  1. Het gebied waarmee je werkt: Voor lokale projecten kies je vaak een CRS dat specifiek geschikt is voor dat gebied (bijv. RD New voor Nederland).
  2. Het doel van je project: Wil je vooral nauwkeurige metingen, of heb je een algemene weergave nodig?
  3. De beschikbaarheid van data: Bestaande datasets zijn vaak al gekoppeld aan een CRS, en je moet dat volgen om consistent te blijven.

Soorten CRS’en

Er zijn twee hoofdcategorieën binnen CRS’en:

  1. Geografische coördinatensystemen (GCS):

  2. Geprojecteerde coördinatensystemen (PCS):


Hoe kies je een CRS in QGIS?

In QGIS en andere GIS-software werk je altijd met een CRS. Bij het importeren van data controleert de software welk CRS eraan gekoppeld is en stemt de kaartweergave daarop af.


Waarom is het belangrijk om CRS te begrijpen?

Het kiezen van een geschikt CRS heeft invloed op:

  1. De nauwkeurigheid van metingen: Afstanden en oppervlakten kunnen verschillen afhankelijk van het CRS.
  2. De bruikbaarheid van kaarten: Fouten in het CRS kunnen leiden tot verkeerd gepositioneerde data.
  3. Efficiënte samenwerking: Als iedereen dezelfde standaard gebruikt, kunnen gegevens makkelijker worden uitgewisseld en gecombineerd.

Praktisch voorbeeld

Stel, je werkt in QGIS met een dataset van natuurgebieden in Nederland. Als de data is gekoppeld aan het CRS RD New, en jouw project staat ingesteld op WGS 84, dan worden de natuurgebieden verkeerd gepositioneerd. Door je project in te stellen op RD New, wordt de data correct weergegeven en kun je nauwkeurige analyses uitvoeren.

 

In de volgende lessen ga je zelf met een 'echte' GIS werken: QGIS. Het verschil met Google Earth en/ of Maps is dat je de gegevens (data) met QGIS op die kaart wel zelf kan aanpassen. Niet alleen maar bekijken dus.