17.4 Ontwikkeling

Natuurlijk is sterfte niet het enige nadeel van gezondheidsproblemen bij kinderen. Door verschillende (gezondheids)problemen lopen kinderen die in armoede leven vaak ook ontwikkelingsachterstand op. Niet alleen ziekte vermindert de ontwikkelingsmogelijkheden van een kind. Ook ondervoeding, stress en gebrek aan verzorging en stimulering in de kindertijd beïnvloeden de cognitieve ontwikkeling. Kinderen met ondergewicht en/of groeiachterstand vertonen minder speelgedrag, onzekerder hechtingsgedrag, krijgen vaker gedrags- en aandachtsproblemen en gaan minder sociale relaties aan. Armoede, groei en voeding hangen op meerdere manieren samen met elkaar en met verminderde cognitieve ontwikkeling. Armoede kan direct leiden tot een gebrek aan voedsel en tot verhoogde kans op infecties bij het kind. Maar armoede beïnvloedt ook de leefomstandigheden en lichamelijke en mentale gesteldheid van de ouders en zo hun beschikbaarheid voor verzorging en stimulering. Ook kan armoede van de ouders samenhangen met een laag opleidingsniveau waardoor de kennis van goede verzorging en ziektepreventie soms ontbreekt. Armoede kan dus de fysieke groei en de cognitieve of emotionele ontwikkeling van een kind verminderen, wat allemaal weer kan leiden tot verminderde schoolprestaties en verminderde kansen in het verdere leven. Dit proces is geïllustreerd in figuur 17.5 en is moeilijk te doorbreken.

Figuur 17.5 Relaties tussen armoede en ontwikkeling.