3.5 Immigratie naar Nederland

Nederland is een land dat door alle jaren heen grote groepen immigranten heeft gekend. Nog steeds komen er groepen mensen om verschillende redenen ons land binnen.

We gaan eens kijken naar de groepen mensen die Nederland zijn binnen gekomen sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog, dus sinds 1945. We gaan niet alleen kijken naar wie er kwamen maar ook vooral letten op de oorzaak. Dus we stellen de vraag waarom kwamen deze mensen naar Nederland.

bron 1: Aankomst Molukkers in Nederland

Molukkers
Indonesië was al sinds de tijd van de VOC (rond 1600) een kolonie van Nederland. Dat betekende dat het Nederlandse leger daar de baas was en het Nederlandse leger kreeg daarbij hulp van  onder anderen Molukkers. Tijdens de tweede wereldoorlog werd de Nederlandse kolonie Indonesië bezet door de Japanners en na de tweede wereldoorlog werd Indonesië een zelfstandig land. Het KNIL (= het Koninklijk Nederlands Indisch Leger) was dus na de tweede wereldoorlog overbodig en de soldaten uit dit leger kwamen terug naar Nederland. De militairen van de Molukken kwamen ook naar Nederland omdat de Nederlandse regering ze een eigen republiek had beloofd, de Republiek der Zuid Molukken, maar deze belofte kon de Nederlandse regering helemaal niet nakomen omdat Indonesië de Molukken tot een deel van hun land rekent.

Deze groep Ambonezen, zoals ze toen werden genoemd werden, kwamen op een moment in Nederland waarop er een grote woningnood was en zij werden gehuisvest in de zogenaamde woonoorden, dit waren voormalige concentratiekampen. Deze kampen lagen verspreid door heel Nederland. De Molukkers rekenden er nog jaren op dat ze terug zouden keren naar hun eigen land, maar tegenwoordig is wel duidelijk dat dat niet gaat gebeuren.

Surinamers
Niet alleen Indonesië was een kolonie van Nederland, maar ook Suriname was een kolonie. In 1975 werd dit land onafhankelijk en een groot aantal Surinamers besloot toen om naar Nederland te emigreren. Zij kwamen met het vliegtuig en gingen dus hun huis zoeken in de gemeente waar ze aan kwamen, vandaar dat er heel veel Surinamers wonen in Amsterdam.

Antillianen en Arubanen in Nederland

In Nederland woonden in 2016 zo'n 152.000 Antillianen (bron CBS). De meesten van hen komen van Curacao.  In 1972 waren het er nog maar 11.000.

Tot het begin van de 20e eeuw kwamen er niet zoveel Antillianen en Arubanen naar Nederland. Alleen blanke ambtenaren en studenten gingen naar Nederland, voor vakantie of opleiding. Pas later kwamen leerlingen uit de nationale bevolking ook om te studeren. Ze moesten heel goed kunnen leren om een beurs te krijgen. Zonder beurs waren zij meestal te arm om een dure opleiding in Nederland te betalen. Vanaf de ‘60 was er door automatisering steeds minder werk op Curaçao en Aruba. Omdat iedere Antilliaan en Arubaan een Nederlands paspoort heeft, gingen veel werklozen werk zoeken in Nederland. Vanwege de slechte economie op de eilanden bleven steeds meer studenten bovendien na hun studie in Nederland.

Toch is de migratie tussen de Antillen en Nederland geen eenrichtingsverkeer. Veel mensen gaan terug naar de Antillen. Ook hebben veel Europese Nederlanders zich de afgelopen jaren gevestigd op de Antillen en Aruba. Het toerisme op Aruba en op de Nederlandse Antillen zit bijvoorbeeld sterk in de lift, waarvan naast remigranten vanuit Nederland ook veel arbeidsmigranten vanuit de Caribische regio profiteren. Het inwoneraantal van Aruba is daardoor binnen vijftien jaar van 60.000 toegenomen tot 100.000.

Spanjaarden, Italianen, Turken en Marokkanen
Na de tweede wereldoorlog lag Nederland in puin. Huizen, fabrieken en gebouwen waren vernietigd of beschadigd. Veel infrastructuur, zoals bruggen, wegen en spoorwegen was door het oorlogsgeweld kapot.
Van de vooroorlogse economie was weinig meer over. Met vereende krachten werd Nederland in de periode 1945-1965 in al zijn facetten weer opgebouwd. We kregen financiële hulp uit de Verenigde Staten, de zogenaamde Marshallhulp en hierdoor konden we onze economie weer gaan opbouwen. Gelukkig ging dit opbouwen heel snel en zo rond de jaren 1960 kwam de welvaart. Er was veel werkgelegenheid en er waren in Nederland niet genoeg arbeiders om dit werk te kunnen doen. Eerst kwamen er arbeiders uit Spanje en Italië, zij deden het werk dat veel Nederlanders niet wilden doen. Toen in Spanje en Italië de welvaart ook groeide, gingen deze arbeiders vaak weer terug naar hun lang van herkomst. In Nederland bleef de welvaart groeien en daarmee ook de vraag naar arbeiders. Nederlandse fabrieken gingen naar Marokko en Turkije om daar arbeiders vandaan te halen. In Nederland gingen we er van uit dat deze arbeiders tijdelijk zouden komen en we noemden hen daarom gastarbeiders. Maar er was zoveel werk dat deze arbeiders bleven. Na verloop van een aantal jaren lieten deze gastarbeiders hun vrouw en kinderen overkomen uit Turkije en Marokko.

Met deze groep mensen kwamen er ook ander cultuurelementen Nederland binnen. We maakten niet alleen kennis met hun eetgewoonten ook namen ze hun eigen godsdienst mee. En met deze godsdienst ook de feesten die daarbij horen. Kortom er kwam een hele nieuwe cultuur binnen.

 

Figuur 5: Percentage Turken t.o.v. de Nederlandse bevolking.
Bron: CBS

 

Opdrachten

1. Welk migratiemotief hadden Molukkers?

2. Waarom worden deze Molukkers ook wel Ambonezen genoemd (zoek dit op op Internet)?

3. Waarom waren de Mollukkers zo boos?

4. Waarom zou de Nederlandse regering dit hebben gedaan?

5. Bekijk bron 5. Waar wonen de meeste immigranten uit Turkije?

6. Kun je deze spreiding verklaren? Dus waarom wonen de immigranten op die plaats in Nederland.

7. Welke cultuurelementen namen de Turkse en Marokkaanse gastarbeiders mee naar Nederland? Noem bij beide twee voorbeelden.

8. Waarom kwamen de Molukse mensen weinig in contact met de Nederlandse cultuur?

Atlasopdrachten: bekijk GB50 en 51 van de atlas.

9. In de 3.1 heb je gelezen dat Nederland een aantal koloniën had. Deze gebieden worden in grafiek  50 D1 overzeese rijksdelen genoemd. Om welke 3 gebieden gaat het?

10. Je ziet bij Suriname een piek rond 1975. Waarom kwamen er toen veel Surinamers naar Nederland.

11. Rond 1980 is er weer een piek bij Suriname, hoeveel Surinamers komen er dan naar ons land?

12. Zoek op internet de reden voor deze piek. Wat voor ingrijpends gebeurde er toen in Suriname.

13. Bekijk de grafiek van blz. 50D2. Welke groep gastarbeiders wordt in de tekst niet genoemd, maar vind je wel op de grafiek.