Een belangrijk onderdeel van het examen Maatschappijkunde is het parlement: de Eerste Kamer en de Tweede Kamer. Beide Kamers hebben allerlei rechten die ervoor zorgen dat de Nederlandse democratie kan bestaan. Zorg in het bijzonder dat je weet hoe het proces van het aannemen van een nieuwe wet verloopt.
Het examen Maatschappijkunde gaat over politiek en criminaliteit. Door het journaal te kijken of af en toe eens iets te lezen op een nieuwswebsite, zul je veel gaan horen over politieke zaken en misdaad. Na verloop van tijd zul je merken dat je de examenstof van Maatschappijkunde beter kunt plaatsen en sneller gaat begrijpen. Als een Tweede Kamerlid bijvoorbeeld zegt dat hij een wetsvoorstel gaat indienen, weet jij (als het goed is) dat deze persoon daar inderdaad recht op heeft. Of als je hoort dat een bepaalde crimineel in hechtenis wordt geplaatst, dan weet je wat er wordt bedoeld.
De scheiding van machten is een belangrijk onderdeel van onze parlementaire democratie. De macht is namelijk verdeeld in een wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht. Zorg hierbij dat je weet welke personen en instanties er allemaal onder elk van deze machten vallen.
Het proces van politieke besluitvorming bestaat uit vier fasen. Wanneer er zich een probleem voordoet in de maatschappij, willen mensen dat dit worden aangepakt. Over dit probleem wordt uiteindelijk vaak een besluit genomen, waarna het besluit wordt uitgevoerd. Op het examen Maatschappijkunde moet je bijvoorbeeld weten hoe besluiten precies tot stand komen en wie er allemaal invloed op hebben. Ook is het goed om te weten dat het politieke besluitvormingsproces niet helemaal perfect is. Zorg daarom dat je weet wat de knelpunten van dit proces zijn en hoe dit kan worden verbeterd.
De Europese Unie heeft invloed op politieke besluiten die in Nederland worden genomen. Het EU-lidmaatschap kent verschillende voordelen. Echter is de EU niet perfect. Er is de laatste tijd veel discussie over de nadelen van de EU. Zorg er daarom voor dat je weet wat mensen vaak als voor- en nadelen van de EU zien.
Op de websites van politieke partijen kun je gemakkelijk hun partijprogramma’s zien. Onze tip is om eens door enkele websites van politieke partijen te scrollen. Ga op zoek naar hun standpunten en kijk of je deze kunt relateren aan hun politieke stroming en uitgangspunten. Na een tijdje zul je gaan zien waarom bijvoorbeeld de SP als socialistisch wordt gezien en de VVD als liberaal.
De overheid kan criminaliteit op verschillende manieren bestrijden. Zo kunnen ze bijvoorbeeld focussen op het aannemen van meer politie-agenten of juist focussen op het aanpakken van de maatschappelijke oorzaken van criminaliteit. Er is daarom een verschil tussen preventieve en repressieve maatregelen die de overheid kan nemen om criminaliteit tegen te gaan. Zorg dat je het verschil tussen deze twee kent op het examen Maatschappijkunde.
Criminaliteit wordt gezien als een probleem, maar om een probleem op te lossen is het goed om te weten waarom het probleem ontstaat. Tijdens het vak Maatschappijkunde merk je dat er zowel individuele verklaringen als maatschappelijke verklaringen zijn voor criminaliteit. Zorg ervoor dat je deze verklaringen van criminaliteit goed kent, zodat je kunt verklaren waarom iemand in een bepaalde situatie een strafbaar feit pleegt.
Een rechtszitting is een bijeenkomst in de rechtbank waarbij een strafbaar feit door de rechter wordt beoordeeld. Een rechtszitting verloopt in een bepaalde volgorde. Zo moet je onder andere weten wat een pleidooi, requisitoir, aanklacht en het vonnis zijn. Daarnaast hebben verdachten, officieren van justitie, rechters, getuigen, deskundigen, advocaten en slachtoffers verschillende rollen tijdens een strafproces. Zorg dat je die rollen kent.
De media hebben verschillende maatschappelijke functies. Zo geven ze mensen informatie over zaken en zorgen ervoor dat meningen worden gevormd en beïnvloed. Daarnaast hebben media ook een amuserende functie en een socialiserende functie. Ten slotte kunnen media misstanden aan de kaak stellen en op die manier invloed uitoefenen op de politieke agenda. Ze hebben op die manier een controlerende functie. Al met al, spelen de media een belangrijke rol in onze maatschappij.