Kostprijs berekenen: zo doe je dat
Het is een van de belangrijkste vragen die een startende ondernemer zich moet stellen: wat is de juiste vraagprijs voor mijn product of dienst? Hoe bepaal je een correcte prijs? Een kostprijsberekening biedt uitkomst.
De kostprijs bestaat uit het totale kostenplaatje dat jij moet maken voor het maken of leveren van een product of dienst. De juiste vraagprijs vaststellen kan echter voor iedere ondernemer (en de branche waarin hij werkzaam is) verschillend zijn. Uiteindelijk is het aan jou om te bepalen welke elementen je hierin het zwaarst laat meewegen.
Tip: maak eerst een concrete berekening. Dit verkleint de kans dat je de vaste en variabele onkosten onderschat en straks onverhoopt verlies draait.
Als je in jouw bedrijf meerdere producten of diensten gaat aanbieden, zul je dus per product of dienst moeten kijken welke berekening je hierop wilt loslaten.
Er zijn uiteenlopende manieren om de juiste kostprijs te bepalen. Een goed uitgangspunt is om voor een bepaalde periode - bijvoorbeeld per maand, kwartaal of een jaar - jouw toekomstige inkoopbeleid onder de loep te nemen.
Als je bijvoorbeeld een houtbewerkingsbedrijf runt, moet je achterhalen hoeveel je per houtsoort of bijbehorende materialen wilt gaan afnemen en deze bevindingen verwerken in je zakelijke administratie.
Vervolgens is het zaak om voor ieder product de variabele kosten te berekenen. Hiermee wordt bedoeld: de bedragen die beïnvloedbaar zijn door af- of toenames in de productieomvang, zoals de:
Werk je met meerdere producten of diensten tegelijk? Dan kun je de kosten het beste verhoudingsgewijs verdelen.
De volgende stap is het berekenen van de vaste lasten, waarbij je onder meer rekening moet houden met kosten voor bijvoorbeeld jouw bedrijf:
Als je eenmaal hebt uitgezocht wat je zakelijke kosten zijn, ga je per product of dienst de kostprijs bepalen. Dit stappenplan (waarbij wij als periode het kwartaal aanhouden) helpt je hierbij op weg:
De kostprijs is het minimale bedrag dat je zult moeten vragen om geen verlies te lijden. Maar het liefst wil je met jouw bedrijf ook winst maken.
Voordat je een redelijk winstpercentage kunt gaan vaststellen, moet je eerst per product of dienst een zekere marge berekenen. Bij het bepalen van deze marge moet je in ieder geval de volgende punten meenemen:
Een oude bekende op het gebied van startersvalkuilen is dat je de kostprijs te laag inschat om zo concurrenten te slim af te zijn.
De kans dat er meteen mensen op deze 'koopjes' afkomen is inderdaad aanzienlijk groot, maar dergelijke voordelige prijzen zijn op de lange termijn vaak onhoudbaar. Hoe reageren jouw klanten als jij straks in één keer jouw prijzen omhoog gooit?
Daarnaast gebeurt het nogal eens dat ondernemers hun kostprijzen hoofdzakelijk baseren op fiscale cijfers. Deze kosten geven echter een vertekend beeld van de gemaakte winsten en verliezen: dat kan gevolgen hebben voor het voortbestaan van de onderneming.
Wat ook geregeld voorkomt, is dat ondernemers zich teveel voegen naar het branchegemiddelde zonder de zekerheid dat ze met die tarieven financieel goed uitkomen.
Hoewel je het geluk kunt hebben dat dit lang goed gaat - dat geldt zeker voor een nichemarkt - geeft het slechts beperkt inzicht in de staat van jouw bedrijf. En dat laatste is essentieel voor een gezonde bedrijfsvoering.
Probeer dus liever wat verder vooruit te kijken: het hoeft geen slecht idee te zijn om voor een scherpe prijsstrategie te kiezen, maar laat hierop eerst een concrete kostenraming los, zodat je later niet alsnog voor vervelende verrassingen komt te staan.
Dit doe je door goed te blijven kijken naar de balans tussen de kosten en potentiële opbrengsten op het gebied van materialen en grondstoffen, lonen, huisvesting, afschrijvingen, rente en manuren.