Paniek!

Hieronder vind je per onderwerp extra hulp voor als je in de paniekzone zit.

Psychologie als objectieve wetenschap

De black box van het behaviorisme

Volgens het behaviorisme moet je de mens als een zwarte doos (black box) behandelen. Wat bedoelen ze daar mee en hoe is dit relevant voor psychologie als objectieve wetenschap? Als je de mens als een black box behandeld, dan kan je dus niks in die doos zien. Het is er immers donker. Aangezien je er niks kan zien, is het ook niet interessant om erin te kijken en je moet dus vooral niet in de geest van mensen willen kijken. Waarom is het donker in die geest, niet omdat er volgens de (meeste) behavioristen niks gebeurt, maar omdat er niks gebeurt dat we objectief waar kunnen nemen.

Als we licht willen schijnen in de zwarte doos, dan kan dat volgens de behaviorist alleen door iemand te vragen naar zijn of haar ervaringen. Zodra we dat doen, zijn we altijd afhankelijk van het perspectief dat iemand op zijn of haar ervaringen heeft en daarmee is dat perspectief te vertroebeld om wetenschappelijk mee te mogen tellen. Beter is het dus als we de geest met rust laten en ons alleen richten op het gedrag dat we wel objectief waar kunnen nemen.

Klassiek conditioneren

.

Operant conditioneren

Bij operant conditioneren is het vaak lastig om te begrijpen en te onthouden hoe het ook alweer zit met negatief en positief en met straffen en belonen. Daarbij kan het helpen om het volgende stappenplan te gebruiken:

Stap 1: Fijn of niet fijn?

Beantwoord de vraag of de verandering in de prikkels fijn is voor de lerende of juist niet fijn. Is de verandering fijn dan is er sprake van een beloning. Is de verandering niet fijn, dan is er sprake van een straf.

Stap 2: Weggehaald of toegevoegd?

Beantwoord de vraag of er een prikkel weggehaald wordt of toegevoegd? Met andere woorden, is er sprake van een verandering waarbij de relevante prikkel er eerst wel was en nu niet meer of andersom. Wordt er een prikkel weggehaald, dan is er sprake van een negatieve straf of beloning. Wordt er een prikkel toegevoegd, dan is de straf of beloning positief.

aandachtspunt: 'positief' en 'negatief' hebben in deze context niks te maken met fijn of niet fijn.