Voor Nederlands ga je onderzoek doen naar 3 verschillende dichtvormen; namelijk
Hiervoor ga je eerst een aantal bronnen bekijken, deelnemen aan BloX en zelf aan de slag met opdrachten. In deze quest ga je ook zelf gedichten schrijven.
Introductie
Bekijk eerst de volgende filmpjes en bronnen:
Metrum:
Spoken word:
Haiku
Een haiku is een gedicht dat uit drie regels bestaat, met een patroon van vijf lettergrepen, zeven lettergrepen en dan weer vijf.
Vaak gaat een haiku over de natuur of over mensen, maar altijd over iets wat voor iedereen snel te begrijpen is. Een haiku probeert vaak een moment te vangen.
Lees nu Wat is een haiku? en maak de volgende oefening:
Sonnet
Sonnetten zijn onder meer bekend geworden door de Engelse dichter/schrijver Shakespeare en de Italiaan Dante. Het ontstond in Italië in de vroege middeleeuwen. Maar ook Nederland heeft bekende sonnettendichters.
Bestudeer deze bron: Klassiek sonnet
Spoken word
Spoken word is een bijzondere vorm van poezie, gedichten waarbij het vooral om de voordracht gaat. Vaak worden maatschappelijke onderwerpen behandeld, maar dat hoeft niet.
Bekijk de volgende bronnen:
Klik aan en lees: Spoken word: wat is het precies?
Bekijk/beluister:
Metrum en andere poëtische termen
Poezie en muziek zijn verschillende vormen van kunst, maar ze lijken ook op elkaar. Ze hebben allebei ritme. Bij muziek verandert dat meestal niet erg, in een gedicht kan dat wel. Je noemt zo'n ritme metrum. Bij de voordracht van een gedicht merk je over het algemeen meer verschil in ritme (metrum) dan bij de uitvoering van een lied.
Metrum is afhankelijk van hoe je een gedicht interpreteert, dus hoe je begrijpt wat er staat. Een dichter kan door de opmaak wel een richting geven aan hoe je het gedicht kunt lezen (einde van de zin, wel een punt of geen punt, komma's of juist niet?). Sommige poëzie wordt begeleid door muziek. Soms is er dan ook weinig verschil te horen tussen een gedicht op muziek, of een songtekst op muziek. En dat geeft ook niet.
Er zijn soms meer verschillen aan te wijzen. Zo heeft een songtekst vaak weinig grote gedachtesprongen. Een boodschap is vaak duidelijk, je hoeft de tekst niet heel vaak te beluisteren om het te begrijpen. Een gedicht kun je vaak op meer manieren interpreteren.
(deels gebaseerd op: poeziepaleis.nl)
Nog meer poëtische termen
Net als bij een verhaal, gebruikt een schrijver bij een gedicht verschillende 'trucs' om zijn/haar werk vorm te geven. Die 'gereedschappen' noemen we ook wel poetische termen en/of literaire begrippen. Ze zorgen ervoor dat je vorm kunt geven aan je gedicht.
Er zijn er heel veel, we noemen er hier een paar:
onomatopee het gebruik van woorden die een klank nabootsen, zoals 'bam' of 'kukeleku'!
personificatie het toekennen van menselijke eigenschappen aan levenloze objecten, zoals 'de wind huilde om het huis...'
metafoor een woord of zin toepassen op een object of actie waar dat eigenlijk niet kan. Dit is de meest voorkomende vorm van beeldspraak. Bijvoorbeeld: 'voetbal is oorlog'.
alliteratie een klank herhalen in de eerste lettergrepen van een woordserie of in een woord en/of zin. Denk aan de titels van 'Suske en Wiske', of 'Wie weet waar Willem Wever woont?'
vergelijking dingen met elkaar vergelijken die op zichzelf anders zijn, om een beschrijving levendiger te maken. Bijvoorbeeld: 'Hij is zo fit als een hoentje'.
rijm een woord gebruiken dat dezelfde klank heeft als een ander woord.
Er zijn veel verschillende soorten rijmschema's. Bekijk daarvoor eens: Rijm en metrum
Voor meer rijminspiratie bekijk je dit filmpje van cabaretier Kees Torn: