BEDREIGINGEN
ABIOTISCHE FACTOREN
Laten we beginnen met abiotische factoren die planten kunnen beschadigen of bedreigen:
- Water
Alle organismen hebben water nodig, maar toch kan er sprake zijn van te veel of te weinig water. Ook is er een verschil tussen zoet of zout water. Planten die op een plek leven met weinig water, kunnen makkelijk verdrinken als het een keer te veel regent. Hun wortels worden dan gehuld in een laagje stilstaand water, die ze niet goed genoeg kunnen opnemen en waardoor er allemaal schadelijke organismen gaan groeien die de plant van binnenuit opeet.
- Zonlicht
Zonlicht, of de afwezigheid ervan kan veel doen met een plant. Een plant is afhankelijk van de energie van de zon om zijn eigen voeding te kunnen maken. Als de zon er niet is, door bewolking of schaduw van andere planten, dan kan de plant ook geen voeding maken. Aan de andere kant kunnen planten ook verbranden als de zon te fel is.
- Temperatuur
De meeste planten hebben een bepaald klimaat waar ze aan gewend zijn. Planten in het Noorden zijn gewend aan kou en planten in het Zuiden zijn gewend aan warmte. Als de temperatuur opeens veranderd, dan kan de plant daar heel slecht mee omgaan. Planten die geen winters gewend zijn, maar opeens toch vorst mee maken bevriezen en sterven. Planten die kou gewend zijn, kunnen juist niet goed afkoelen en koken zichzelf dood.
BIOTISCHE FACTOREN
- Parasieten
Parasieten zijn organismen die andere organismen beschadigen om er zelf beter van te worden. Denk bijvoorbeeld aan bladluizen: bladluizen boren met hun snuit een gaatje in het blad of stengel van een plant om het suikerwater af te tappen.
- Wurgplanten
Er zijn ook planten die andere planten beschadigen of doden, zonder dat ze per se iets van die specifieke plant willen. Klimplanten klimmen via andere objecten naar boven. In het wild, zijn het vaak andere planten waar ze zich aan vasthouden. De plant maakt speciale stengels aan die om zich heen grijpen, tot ze iets stevigs voelen. Vervolgens draaien ze zichzelf eromheen en maken het mogelijk voor de rest van de plant om weer iets naar boven te klimmen. Dit klinkt niet zo heftig, tot dat je bedenkt dat de normale plant elk jaar een dikkere stengel krijgt. Maar dat kan niet, want de klimplant heeft zichzelf vastgezet in de stengel. De normale plant wordt zo dood "gewurgd".
- Gifstoffen
Sommige planten willen geen concurrentie. Hoe meer planten op dezelfde plek staan, hoe minder water en mineralen er voor elke plant zijn. Daarom zijn er een aantal planten die daar iets op hebben bedacht! Zij maken gifstoffen of bepaalde hormonen aan die ze vervolgens in de grond pompen, om de planten om zich heen ziek te maken. Zelf zijn ze immuun voor deze gifstoffen. Sommige plantensoorten worden zo ziek dat ze doodgaan, terwijl andere soorten klein blijven en dus minder ruimte, water en voedingsstoffen gebruiken.
BEDREIGINGEN DOOR DE MENS
- Bestrijdingsmiddelen gebruiken
Veel boeren gebruiken bestrijdingsmiddelen om hun vruchten te beschermen tegen bijvoorbeeld schimmels, bacteriƫn of insecten. Dat klinkt in eerste instantie alsof dat juist goed is voor de planten. Helaas hebben deze bestrijdingsmiddelen ook nadelen. Ten eerste zitten er stoffen in die giftig zijn voor organismen, maar de plant zelf ademt die ook in via de huidmondjes. De plant heeft daardoor niet alleen te maken met zijn groei en moeilijke abiotische omstandigheden, maar moet ook met het gif dealen. Ten tweede zijn bestrijdingsmiddelen niet soort-specifiek. Dat betekent dat de "slechte" organismen gedood worden, maar ook de goede organismen die de plant juist kunnen helpen met vasthouden van water (schimmels in de grond) of bestuiving (vliegende insecten).
- Bossen kappen
Overal ter wereld worden op dit moment bossen gekapt. Dit gebeurd met verschillende redenen: om hout te verkrijgen, om ruimte te maken voor vee, of om grote velden graan te bouwen. Als je kijkt naar de huidige vraag en aanbod, is het niet raar dat mensen de keuze maken om grote bossen te kappen. Het is namelijk heel erg goedkoop, maar uiteindelijk help je daar de natuur niet mee. De bomen, nouja gaan dood, maar de bomen die achterblijven krijgen te maken met nieuwe abiotische factoren. Hoe dat werkt leggen we in onderdeel F uit. Bossen hebben elk jaar te maken met het verlies van hun bladeren, die vallen op de grond en zorgen daar voor nieuwe voedingsstoffen in de grond. Maar als je je bos kapt, dan valt er het volgende jaar niets op de grond! Als je ondertussen wel Soja laat groeien of koeien laat grazen, dan wordt de bodem op een gegeven moment arm en droog. En daar heeft geen een plant wat aan. Daarnaast hebben die grote platte velden sneller te maken met parasitaire insecten, waardoor weer meer bestrijdingsmiddel moet worden gebruikt, waardoor meer insecten/dieren ziek worden of doodgaan.
- Exoten kweken
De meeste planten zijn gewend en ontstaan in een bepaald landschap. Daar komen ze dan veel voor, terwijl ze op andere plekken van nature nooit komen. Mensen zijn met behulp van technologie en nieuwsgierigheid de hele wereld over gegaan en zijn daarbij mooie of lekkere planten tegen gekomen die ze mee wilden nemen naar hun eigen land. Een dier of planten soort van een "vreemd" land, noemen we een exoot. In principe is er niets mis mee als je een plant van een ander werelddeel mooi vindt en in je huis wilt hebben. Het probleem is wel dat mensen deze planten en zaden de natuur in gooien als ze de plant zat zijn. Daar gaat de exoot dan groeien en zich voortplanten. Soms zijn het exoten die helemaal niet goed met de abiotische factoren van het nieuwe land om kunnen gaan, die gaan dood en dat is niet leuk. Maar soms doen de exoten het juist supergoed! Zo goed dat ze de "eigen" planten vermoorden, uithongeren of niet laten voortplanten. Zo'n exoot kan een heel bestaand systeem kapot maken.
- Mest in water dumpen
Mensen eten graag dieren. Of je het daar mee eens bent, of geen vlees wilt eten is allebei oke. Al die dieren moeten echter wel ergens groeien en eten en leven.. en.. poepen. De poep van dieren zit vol met stoffen waar plantjes in eerste instantie heel erg blij van worden: zouten, mineralen, bepaalde stikstofverbindingen. Maar als je op een boerderij 700 koeien hebt, die allemaal elke dag kilo's poepen, dan ontstaat er een overschot aan die stoffen in de grond. Net als dat mensen door alles vergiftigd kunnen worden, als ze er maar genoeg van nemen, kunnen planten dat ook. De aarde zit zo vol met bepaalde stoffen, dat de plant het niet aan kan en langzaam sterft. Daar komt bij dat er ook planten zijn die al die stoffen juist heel lekker vinden. Die gaan dan als een malle groeien en nemen de ruimte in van de planten die er hoorden te groeien, met alle moord/verstikking etc aan toe.