In het vorige hoofdstuk heb je indirecte kostenbudgetten in de boekhouding verwerkt, waardoor het mogelijk wordt om budget- en bezettingsresultaat per afdeling vast te stellen. In dit hoofdstuk gaan we ons verdiepen in de constante kosten, als er sprake is van seizoeninvloeden.
Aan het einde van de theorie:
Seizoencorrectie:
Bedrag waarmee het te dekken budget moet worden gecorrigeerd in verband met een seizoenpatroon in de normale bezetting van een afdeling.
Het is bekend dat er in verschillende sectoren van het bedrijfsleven seizoen drukte voor komt. Bijvoorbeeld de toeristenindustrie, horecabedrijven en bedrijven waar agrarische producten worden verwerkt.
In zo een bedrijf is de normale bezetting niet gelijkmatig over het jaar verdeeld. Bedrijven die hiermee te maken hebben zullen de rationele capaciteit bepalen door te kijken naar de gegevens van het hoogseizoen. Als er geen rekening wordt gehouden met seizoensinvloeden kom je uit op een onjuist berekend bezettingsresultaat. Als je wel rekening houdt met seizoensinvloeden, moet je uitgaan van de normale seizoensbezetting in die periode. Het onjuist weergegeven bezettingsresultaat ontstaat doordat de dekking voor de contante kosten is gebaseerd op de werkelijke bezetting, terwijl je bij het (te dekken) budget voor de constante kosten uitgaat van de gemiddelde normale bezetting per periode.
Een seizoenpatroon wordt vaak weergegeven aan de hand van indexcijfers. Daarom zal je gebruik maken van indexcijfers.
De rekening Seizoencorrecties neem je op in rubriek 1 omdat deze rekening binnen het jaar glad moet lopen. Het is dus een korte termijnrekening. Omdat de rekening uiteindelijke glad loopt, zou plaatsing in rubriek 2 ook mogelijk zijn.
Rekenvoorbeeld:
Polytec B.V. stelt voor de afdeling Fabricage per kwartaal een gemengd budget vast. De normale bezetting van deze afdeling bedraagt 16.000 machine-uren per jaar.
Het machine-uurtarief van de afdeling Fabricage is voor 2020 als volgt samengesteld:
- Constante kosten € 20
- Variabele kosten € 15
€ 35
De productie vertoont een seizoenpatroon, waardoor de normale bezetting van de afdeling Fabricage als volgt over de kwartalen is verdeeld:
Kwartaal Seizoenindexcijfer
1 60
2 120
3 150
4 70
Totaal 400
Over het eerste kwartaal van 2020 zijn de volgende gegevens beschikbaar:
- Werkelijke constante kosten € 81.500
- Werkelijke variabele kosten € 38.800
- Totale werkelijke kosten € 120.300
De werkelijke bezetting is 2.500 machine-uren.
a. Bereken met behulp van de seizoenindexcijfers de normale bezetting voor elk kwartaal.
b. Bereken het budget van de afdeling Fabricage voor het eerste kwartaal van 2020.
c. Bereken de dekking van de Fabricage voor het eerste kwartaal van 2020.
d. Geef de journaalposten van het budget en de dekking van de afdeling Fabricage voor het tweede kwartaal van 2020.
Antwoorden voorbeeld:
a. Kwartaal 1à 60 / 100 x 4.000 = 2.400
Kwartaal 2à 120 / 100 x 4.000 = 4.800
Kwartaal 3à 150 / 100 x 4.000 = 6.000
Kwartaal 4à 70 / 100 x 4.000 = 2.800
16.000
Of:
Kwartaal 1à 60 / 400 x 16.000 = 2.400
Kwartaal 2à 120 / 400 x 16.000 = 4.800
Kwartaal 3à 150 / 400 x 16.000 = 6.000
Kwartaal 4à 70 / 400 x 16.000 = 2.800
16.000
b. Om het budget te bepalen van het vaste deel ga je uit van de gemiddelde normale bezetting van 4.000 machine-uren per kwartaal. Je laat altijd het seizoenpatroon buiten beschouwing.
Vast gedeelte budget: 4.000 x € 20 = € 80.000
Variabel gedeelte budget: 2.500 x € 15 = € 37.500
Gemengd budget eerste kwartaal 2020 € 117.500
c. Dekking eerste kwartaalà werkelijke bezetting maal totale kosten
2.500 x € 35 = € 87.500
d. Journaalpost van het gemengd budget:
552 Te dekken budget afdeling Fabricage € 117.500
Aan 551 Budget afdeling Fabricage € 117.500
Journaalpost van de dekking:
602 Toeslag indirecte fabricagekosten € 87.500
Aan 553 Dekking afdeling Fabricage € 87.500
In deze paragraaf verwerk je de seizoencorrectie in de boekhouding op het te dekken budget, waardoor je intra comptabel het juiste bezettingsresultaat kunt aflezen. Het constante deel van het te dekken budget voor een periode wordt zonder seizoencorrectie vastgesteld op basis van de gemiddelde de normale bezetting. Als je rekening houdt met seizoeninvloeden ga je uit van de normale bezetting in de betreffende seizoenperiode.
De seizoencorrectie op de constante kosten wordt dus in het algemene zin:
(Ns – Ngem) x Tc
Voorbeeld
Ga uit van de voorgaande gegevens.
A: bereken de seizoencorrectie voor de constante kosten over het eerste kwartaal.
(Ns – Ngem) x Tc
(2400 – 4000) x €20 = -1600 x €20 = €32000 negatief
Het budget moet verlaagt worden
B: geef de journaalpost van deze seizoencorrectie.
175 seizoencorrectie€32000
a/552 te dekken budget afdeling fabricage €32000