Een mutatie is een plotselinge verandering in het genotype.
In geslachtscellen kan een mutatie de grootste uitwerking krijgen.
Een mutant is een individu waarbij een gemuteerd gen tot uiting komt in het fenotype.
Kortgolvige straling (bijv. radioactieve straling, röntgenstraling of UV-straling) en bepaalde chemische stoffen (bijv. stoffen in sigarettenrook of asbest).
In ziekenhuizen vermijdt men dat röntgenstraling op de voortplantingsorganen valt, omdat deze straling het aantal mutaties kan verhogen. Mutaties die bij de vorming van geslachtscellen optreden, kunnen een grote uitwerking krijgen.
De film op de laboratoriumjas verkleurt onder invloed van röntgenstraling. Op deze manier kan men nagaan of de laboranten blootgesteld geweest zijn geweest aan te veel röntgenstraling.
Opdracht 28
Een tumor ontstaat doordat cellen zich snel en ongeremd gaan delen.
Kanker ontstaat doordat ergens in het lichaam een tumor ontstaat, waarschijnlijk als gevolg van mutaties in een cel.
Uitzaaiing is het verschijnsel dat cellen van een gezwel in het bloed of in de lymfe terechtkomen en daarna in andere lichaamsdelen nieuwe tumoren veroorzaken.
Het is van belang dat een tumor snel ontdekt wordt, omdat de kans bestaat dat een tumor kwaadaardig is en zich gaat uitzaaien.
Als er uitzaaiing opgetreden is, kunnen overal in het lichaam tumoren ontstaan. Deze tumoren zijn vrijwel nooit allemaal op te sporen (en te opereren).
Langdurig zonnebaden veroorzaakt vooral huidkanker. Roken veroorzaakt vooral longkanker.
Opdracht 29
Goedaardige tumor
Kwaadaardig tumor
1
Langzaam
Snel
2
Nee
Ja
3
Nee
Ja
Opdracht 30
Bij kinderen in het plaatsje Seascale is een verhoogde kans op leukemie aangetoond.
Als mutagene invloed wordt hier straling uit een nucleaire opwerkingsfabriek genoemd.
Sommige employés van de atoomfabriek zouden aan zoveel straling hebben blootgestaan, dat veranderingen in hun sperma zouden zijn opgetreden.
Uit dit artikel blijkt dat mutaties erfelijk zijn. Veranderingen in het sperma van de vaders zouden hebben geleid tot een verhoogde kans op leukemie bij de kinderen van deze vaders.