https://s3-eu-central-1.amazonaws.com/atria-nl/wp-content/uploads/2021/03/05213935/Lespakket-1-Het-keurslijf-van-de-vrouw-voor-docenten.pdf
Dolle Mina In 1969 is de actiegroep Dolle Mina het niet eens met de positie van vrouwen in Nederland. Ondanks dat vrouwen al bijna een halve eeuw stemrecht hebben, is de verwachting nog steeds dat vrouwen zich vooral toeleggen op kinderen krijgen, de kinderen verzorgen en het huishouden. Vanaf januari 1970 organiseert Dolle Mina opvallende en ludieke acties die een duidelijke boodschap overbrengen: man en vrouw moeten dezelfde keuzemogelijkheden hebben. Ook de naam van de actiegroep trekt de aandacht. Het is een verwijzing naar de feministe Wilhelmina Drucker (1847-1925). Drucker was zo’n tachtig jaar vóór Dolle Mina een van de eerste Nederlandse feministes en oprichtster van de Vrije Vrouwen Vereeniging. De Vrije Vrouwen Vereeniging was in 1889 hét begin van de georganiseerde vrouwenbeweging in Nederland en heeft zich ingezet voor het recht voor vrouwen om te stemmen en de toegang van vrouwen tot arbeid. Na de oprichting en eerste actie van Dolle Mina in 1970 ontstaan er Dolle Mina-afdelingen verspreid over heel Nederland. Hoewel Dolle Mina symbool is komen te staan voor de ‘tweede feministische golf’, zijn er in deze periode ook andere feministische actiegroepen actief: Man Vrouw Maatschappij, Flamboyant, Sister Outsider en Paarse September. Het keurslijf van de vrouw Tijdens de ‘eerste feministische golf’ tussen ca. 1870 en 1920 was er gestreden voor het vrouwenkiesrecht, onderwijs en betaald werk voor vrouwen. In 1957 werd de wet op handelingsonbekwaamheid en het verbod op arbeid door getrouwde vrouwen opgeheven dankzij een ingediende motie door Corry Tendeloo, Kamerlid van de PvdA. Nu konden getrouwde vrouwen blijven werken en voor het afsluiten van bijvoorbeeld een bankrekening was er geen toestemming meer nodig van de man. Het zijn mijlpalen in de geschiedenis. Toch betekenen gelijke rechten op papier niet altijd gelijke rechten in de praktijk.
In 1967 wordt het artikel ‘Het onbehagen bij de vrouw’, geschreven door Joke Smit, gepubliceerd in het tijdschrift De Gids. Veel vrouwen herkennen zich in de situatie die Smit schetst: ‘(…) zodra er kleine kinderen zijn valt achter de meeste vrouwen de huisdeur in het slot. Zolang dat zo blijft zal er sprake zijn van verspilling van menselijk potentieel en zal mijn privé-onlust niet verdwijnen.’1 Het artikel wordt gezien als het beginpunt van de ‘tweede feministische golf’ in Nederland. Joke Smit besluit samen met Hedy d’Ancona in 1968 de actiegroep Man Vrouw Maatschappij op te richten. Dankzij veel lobbywerk weet MVM via de politiek invloed uit te oefenen op het emancipatiebeleid. Wat wil Dolle Mina In 1969 komt in Amsterdam een groep samen om te praten over de ongelijkheid tussen man en vrouw. De initiatiefnemers zijn lid van de Socialistische Jeugd, een politieke actiebeweging die is opgericht in 1960. De strijd voor verbetering van de rechten van vrouwen ging hun niet snel genoeg. Om de emancipatie een duwtje te geven organiseert de groep onder de naam ‘Dolle Mina’ acties die aandacht vestigen op hun belangrijkste eisen: gelijke leer- en studiemogelijkheden voor meisjes en jongens, legalisering van abortus, gelijk loon voor gelijkwaardige arbeid, gratis crèches, opheffing dubbele seksuele moraal en het recht op arbeid voor iedereen.
Eerste acties en publiciteit Dolle Mina’s van het eerste uur waren enkele maanden voor de oprichting van de actiegroep, in mei 1969, betrokken geweest bij de studentenbezetting van het Maagdenhuis. Uit eigen ervaring wisten zij hoe belangrijk media-aandacht was wanneer je eisen landelijke bekendheid wilde geven. Op 23 januari 1970 vindt de eerste actie van Dolle Mina plaats, de bestorming van kasteel Nijenrode. De Business School Nijenrode is op dat moment alleen toegankelijk voor mannen. Op diezelfde dag verbranden Dolle Mina’s een damescorset voor het standbeeld van Wilhelmina Drucker in Amsterdam. Een geslaagde dag, want de kranten en tijdschriften staan bol van artikelen over de nieuwe feministische actiegroep. De acties volgen elkaar in een sneltreinvaart op. Sommige acties ontstaan uit een samenwerking tussen verschillende feministische organisaties en omvatten meer dan een protest. De tweedaagse actie ‘Op de vrouw af’ organiseert Dolle Mina samen met Man Vrouw Maatschappij, de vrouwen van de PvdA, Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming en de Vrouwenbond NVV. Vrouwen en mannen kunnen in de actiecentra deelnemen aan discussies, informatie krijgen en meepraten in werkgroepen. Groei en organisatie Vrouwen in heel Nederland, maar ook in België, herkennen zich in Dolle Mina: doortastende vrije vrouwen die de gevestigde orde willen veranderen. Binnen enkele weken vinden er op verschillende plaatsen in het land Dolle Mina-acties plaats. Om structuur aan te brengen in de snelgroeiende organisatie wordt in april 1970 het eerste Dolle Mina-congres georganiseerd in Arnhem. Zeker 450 Minas en veel pers komen op het congres af. De doelstelling die in Arnhem wordt geformuleerd laat het feministische en socialistische karakter van de organisatie zien: ‘Ervan uitgaande dat een rolverdeling tussen man en vrouw niet te verdedigen is op grond van een biologisch onderscheid, stelt Dolle Mina zich een maatschappelijke verandering ten doel, die gelijke ontplooiingskansen voor iedereen, onafhankelijk van de sekse, mogelijk maakt. Dit kan worden verwezenlijkt door middel van sociale strijd, bewustwording, mentaliteitsverandering en daardoor de beëindiging van de sociaal-economische ondergeschiktheid zowel van man als vrouw.’ Erfenis van Dolle Mina In 1973 lanceert Dolle Mina het Werkende Wijvenplan, met daarin de eisen: ‘gelijk loon voor gelijke arbeid, volwaardig parttime werk, gelijke kansen in opleiding en beroep, geen discriminerende belastingmaatregelen, gratis kresjes en gemeenschappelijke woonvoorzieningen’. Het is een van de vele Dolle Mina-acties die hebben bijgedragen aan wet- en regelgeving en de oprichting van initiatieven en organisaties die zich voor emancipatie inzetten. Stichting Landelijke Ombudsvrouw werd opgericht, aan de universiteit kwam de opleiding vrouwenstudies en vrouwen gingen de politiek in.