Hoofdstuk IX.

LuukHilbers Jongens H09:

 Die noodlottige, onheilspellende dag, die al zoo vroo in de mörreng mit groot spietakel van geharrewar en vechten, van schuppen en houwen, van kribben, kniepen en krabben was innezet, waorop flauwvallen binnensuus en vri'jeri'je op de krulekaore mit ruuv'm bi'j de wagenschure buutensuus evolgd was, die onheilsdag mit det nare begun haar nog meer uutwarking en had ien dink bi'j Jan Hilbers en Fömmechien zoo vaste as een muure doen staon en wel dit: Hillechien mus vut!

 Die mus maar zien, waor ze terechte kwamp en weer zoo'n groot loon kun verdienen. 't Zul heur wel niet meevallen zoo bot nao Alderilling um voordaalek een ni'je stèè te kriegen, now al de boeren, die dienstvollek höllen, al knechter en maagden ewunnen haren, maar daor haren Jan Hilbers en Fömmechien heur niet dikke um te maken. „Wie zien gat braandt, mut op de blaoren zitten", zeg 't sprèèkwoord en 't was toch Hillechien zien eigen schuld, dat ze zoo wegkwamp. Zoo mussen ze eigenlijk allemaole te passe komen.

 Leut Hillechien um heur veureerst maar gerust bi'j heur volk ingaon, asse voordaalek gien stèè had. Dat zul Klaos de Poeste of Poesten Klaos—zooassie de bi'jname ook wel haar — in zien armoede niks meevallen. Poesten Eule zul ook wel een zoer gezichte zetten dat ze iniens heur groote, gezonde dochter d'r bi'j op de kost kreeg. En Hillechien zul dan wel marken, dat alles niet liek was in de wereld, dan zul ze nog wel ies terogge dèènken an de groote stapel mit pannekoewken, die d'r 's mörrengs mit èètenstied bi'j Luuks Hilbers jonges op 't hoekien van de plaate stund of an de dikke plakke spek bi'j de eerappels 's middags mit 't èèten.

 Maar de heufdzake, het veurname punt, waor 'm de klompe eigenlijk kneep, ofschoon Jan en Fömmechien het gien van beiden nuumden, det was natuurlijk, dat Hillechien dan niet meer dag in dag uut Freins veur de oogen dweerlde en hum de kop gek maakte, dat Fömmechien niet meer van de vroomörreng töt de laate aomt in doodelijke ongeröstheid hoewfde te zitten, dat Hillechien mit Freins of liever mit Freins zien kaptaol zul gaon strieken, want die voortdurende angst en dat gevaor was niet um uut te staon, daor zul ze jao ziek van worden.

 Hillechien mus dus vut zunder pardon, dat was offespreuken en dan was 't uut.

 't Zul Freins toch vaste niet in de kop komen um uut vri'jen te gaon hen Hillechien, asse bi'j heur volk inwoonde. Stel oe veur, humzölf en de hiele femielie te schaande maken: Iene van Luuks Hilbers jonges uut vri'jen hen Hillechien van Poesten Klaos mit Eule, die heurzölf niet iens kunnen redden, 's winters van de diakkeni'jje steund mussen worden en die in zoo'n klein armoewdig huussien woonden. Nee, die schaande zul Freins heur toch niet andoen.

 En assie intmit dan toch nog ies wat wol, dan wus Fömmechien nog wel wat aanders veur hum. Op 't Vèène woonde nog een bejaorde nichte van heur, Fömmechien van Oome Luuks. Dat was eigelijk net wat veur Freins, paste now precies bi'j hum. Ze waren zoowat èèv'm olders — Fömmechien van Oome Luuks was 'n paar jaor older — en meinschen van 't zelde slag, wel wat minder maans, maar Freins keek jao in de eerste plaatse toch niet op 't geld en in elk geval zatter ook nog wel een aordig luttien van heur moeder zien kaante.

 Zoo waren Jan Hilbers en Fömmechien laank en bried bezig um toekomstplannen te smeden mit de alderbeste bedoeling veur 't welwèèzen van Oome Freins. Ze waren 't glad mit menaar iens; 't was wiedweg het beste, dat Oome Freins het maar mit Oome Luuk's Fömmechien aoverlèè. Dan bleef en ieder in zien eigen gedoente, dan kwamp Oome Freins hoogstwaorschienlijk ook niet meer in de kleine kiender te zitten en dat haren Jan en Fömmechien altied al tegen mekaar ezegd, op zoo'n lèèftied nog in de kleine kiender zitten, dat zul aginne niet goewd wèèzen veur Oome Freins, dan mus hi'j maar eerder een wief oppezöcht hebben. Van 't vrouwluuvolk ister gien haandvol, maar een laandvol en zoo rieke as Freins was hattie d'r an iedere vinger wel iene kunnen kriegen, assie maar op tied had willen toebieten.

 Wat Jan Hilbers en Fömmechien angunk, was dus alles al beklunken en veur mekaar, maar ze haren 't niet allennig te zeggen. Hoe zul Freins zölf en hoe zul Oome Luuk's Fömmichen d'r aover dèènken?

 Freins, daor waren ze niet zoo bange veur of 't zul wel terechte komen, Freins die gebruukte zien verstaand wel; as Hillechien dommiest vut was, dan zul wel blieken, dat het nooit mienens ewest was tusschen die twj'j, niks as wat gekke dronkenmansprooties.

 Van Oome Luuk's Fömmechien zien kaante waren ze nog niet zoo grif aovertuugd, dat het zoo iniens kaant en klaor zul wèzen. Fömmechien was namelijk een beechien slim op de loop mit 't geloove, mit de karke en de doomeneers en Luuks Hilbers jonges waren allebeide um 't maar net zoo te zeggen as 't is: groote heidens. 's Mörrengs mit èètenstied en 's aoms, mit brokkies èèten, 't begunde maar zoo zunder stillewèèzen en 't leup maar zoo van de taofel óf zunder daanken, ja 's middags miestieds ook maar zoo an en van de taofel net as varkes an en van de bak.

 „Oewze volk, begun maar zoo, wi'j hebt vandaage te drok um achter de pette te kieken!" spotte Jan Hilbers dan en daor lachten ze dan allemaole umme. Zokke heidens!

 Oome Luuk's Fömmechien daorentegen, die was zoo slim godsdienstig, as die 'n koppien koffie drunk en d'r een ballechien of een kakki'je bi'j kreeg, dan duurde ze die maar kraampan in de mond te stikken of ze mus eerst èèmpies stillewèèz'n.

 Van wereldsche vermaken haa ze ofstaand edoane en 't aardsche goed daor sprak ze mit minachting oaver.

 En toch, het klinkt ongeleuflijk, en 't is ongeleuflijk, en toch.... Jan Hilbers en Fömmechien gleuf den beide zoo wisse as twi'j maol twi'je veere is, as Oome Luuk's Fömmechien kaans kreeg op Freins, dat ze mit beide haanden zul toegriepen!