Hoofdstuk XLIV.

 Kraampan een jaor nao de dood van Jan Hilbers Fömmechien was het volksfeest op 't dörp en een drokte van belang. Veule geld waster veur oppehaald en d'r was dan ook van alles. 's Mörrengs kienderfeest, 's middes veur de grooten. Veur ‘t volk tonnestikken, tonnekroepen, mastklömmen en veur de vernameren, die niet an de gewone volksspeulen meedeen waster sjeezerien.

 Op ‘t feesterrein stunnen een paar kraompies, waor ze sukerlekkers verkoften en dan waster een mallemeule en een groote feesttente.

 Een stellechien blaospoep'm speulden d'r al lustig op lös, het krassende örgel uut de mallemeule knarste d'r mit een valsch, schel geluud zien deunties tusschendeur. Gevlag en versiering, ongewone drokte en bewèèng, gejoel en lawaai van jonk en old, van riek en arm, alles trök hen ‘t feest, de iene um te kieken naor of diel te niemen an de volksspeulen, de aander um de mooie gekostemeerde optocht, waor ze pakkies veur uut Grunning haren laoten komen, te zien veurbi'jgaon.

 Gien meinsche bleef in nuus, gien old vrouwchien bleef er, zooas ze wel ies zegt, achter ‘t spinnewiel zitten, want 't was feest op 't dörp, volksfeest, een feest veur iedereniene en uut umliggende gemienten kwamper ook nog volk. Zoo wasser, zooas an 't goewd en veural an de pette wel te zien was, een troepien Ruunder jonges, die zeker op 't feest ekomen waren um d'r een meid te zuuken of vandaon te halen.

 Freins Hilbers mit Hillechien waren een paar van de weinigen, die dizze reize niet op 't feest waren en wel um begriepelijke rèèn. Een paar maond eleene was Poesten Klaos Eule komen te starm en zooas 't mit een paar olde luuchies wel ies meer giejt, zoo was 't ook hier ewest, Klaos was zien vrouwe al gauw oppevolgd, now pas haar Hillechien heur vader ook verleuren.

 Klaos en Eule haren het dus gien ien van beident lange aoverlèèfd, dat Freins en Hillechien getrouwd waren. Sprak het vanzölf, dat Freins Hilbers mit Hillechien gien aorigheid an feesteri'je haren en d'r ook niet an dachten um ies te gaon kieken. Jan Hilbers die waster wel, al haar 't veur hum ook beter epast dattie in nuus ebleven was. Maar nee heur! Zien name stund mit baov'm an op de lieste waor ze mit veur 't feest ekollekteerd harene en hi'j haar d'r fiksch wat oppezet. Vandaor dan misschien ook, dat Jan mee in de feeskemissie zat en as kommesaris van örde mus toekieken of alles goewd toegunk.

 Mit een boewl bombarie, kale drokte en geschrow stund Jan mit een Starings landbouwalmamak in de haand en een potlood achter 't oor bi'j 't sjeezerien toe te kieken en op te schrieven, hoe vaake of ze de rink van ien punt, van dri'j punten en van vief punten eraakt haren en offie wel goewd an de stok ezèten had of dattie d'r maar wat uut estooten was.

 Bi'j ieder van de dri'j kasteleins zatten d'r een stok of wat van de kemissie um op te tiejken, maar deur de drokte van de groote optocht was 't mit sjeezerien wat laate worden en begunde het al wat duuster te worden. In 't leste kunnen ze het niet al te best meer zien en raakten de kemissieleen een beechien mit heur toezicht en mit de boekholn in de wier. De iene haar 't aanders oppeschreven as de aander toe ze 't mit menaar vargeleken.

 Daor kwamper iene van de kemissieleen mit groot lawaai hèn butendeure stoeven en reup een paar rinkstikkers, die 't nog ies weer aover mussen doewn. 't Gunk um de prijs of premie zeerie.

 „Nietes", reup Knelis Geessien, die mit iene van Karst Awbers jonges mit sjeezerien meedee, „nietes, wi'j hebt de kleine rink alle reizen eraakt, wi'j mut de eerste pries hebben". „Um de duvel nietl" schrowde Jan Hilbers, „weer d'r onder deur! Kiek maar hier" — en mitiene wollie heur de laandbouwalmanak onder de neuze drokken um heur zien boekholding telaoten zien.

 „Bi'j gek keerl!" zèè Geessien, „ie hebt een kruussien achter de rink van dri’j punten staon en die hew niet iens ehad, maar die van vief punten wèl en daor hei niks achter staon!"

 ,,t Döt er niet toe, aoverdoewn!" besliste ten slotte de veurzitter, die d'r tusschenbeide kwamp in al zien deftigheid mit een oranjesjarpe um de hoed en een roossien an zien veurname twi'jklapte pette.

 t Wörde al wat een wilde boel en 't leek er veule op, dat het op verschèèl zul uutloopen, maar Jan Hilbers die as kommesaris van örde butengewoon zien beste dee um de vrèè te bewaren, leup maar al hèn en weerden van diene naor daander mit zien potlood en zien laandbouwalmaanaak in de haanden en hi'j haar d'r sukses mee: 't sjeezerien leup goewd of.

 Maar toch tegen 't duuster wörren, begunde het hier en daor aorig rozinnig toe te gaon. Dat troepien Ruunder jonges, die zeker gien meid naor heur zin haren kunnen vienen op 't feest, begunde slim remoerig te wörden en maakte een bult spietakel. Met verschrikkelijk geschrow gungen ze eerst de lof van heur eigen dörp ies verkondigen deur te zingen van:

  En Ruune zal bloeien
  En nooit vergaan,
  Hoezee!
  En Ruune zal bloeien
  En nooit vergaan,
  Zoolang asser boomen,
  In Holland staan.
  Hoezee en hoezee en hoezee,
  Hoezee, hoezee en hoezee!

 

 Dat wollen aandern heur vanzölf niet zoo maar laoten toezeggen en die begunden daorumme 't zelde van heur eigen dörp te zingen. Ja, wat dachten die Ruunders wel, dat zi'j daor de baos kunnen speulen en de wetten veurschrieven! 't Wörde een geschrow tegen mekaar in, ze kwamen hoe langer hoe botter op mekaar an. As 't maar niet nog op vechten of snien angunk.

 Daor stund opiens Jan Hilbers midden tusschen al dat jonkvolk in. „Meinschen, wat döt er dat toe, waor ai van daon koomt", schrowde hi'j d'r baovenuut, „wi'j heb hier now feest en gien gevecht, van ieder veur zien eigen dörp en um de jonges van dat geteem van dat varsien öf te kriegen, daor zunk Jan hèn van:

  Wat kan het mi'j verschèèln
  Wie of Holland wint,
  t Heb er niks bij te verliezen
  As een wijf zonder kind,
  Falderie, faldera, falderapsasa
  En we geven d'r niks meer na!

 

 „Heur now toch zoo'n keerl ies an!" zèè Vrouwchien van Geert vol argenisse tegen heur man, „is 't gien schaande? Nog gien jaor eleene dat hum de vrouw offestörm is en now stiejt hi'j daor maank 't jonkvolk te springen en te dansen en zokke varsies te zingen, 't is een schandaal!"

 Zoo wörde d'r meer schaande aover espreuken en 't wörde nog vuule slimmer, want in 't leste haarie in plaase van de laandbouwalmanak de keuperen tabaksdeuze in de haanden, waor hi'j mee in 't ronde zwaaide en van hum òf houwde, maar Karst Karsies waor hi'j nog al wat bange veur was, die wus hum gelokkig mee te kriegen hèn huus en daor knaptie aorig weer op.

 Maar saoms wassie d'r weer en....... toe zattie warempel mit Oome Luuks Fömmechien van 't Vèène bi'j Dòrkien in de mallemeule. Bot zatten ze bi'j menaar in een bakkien, Jan mit de narm stief um Fömmechien toe eslagen.

 Zuj zeggen, zoo'n Oome Luuks Fömmechien van 't Vèène, die aanders niks van de weerlsche dingen wol weten, dat die det wol. Maar ie vergist oe narrengs meer op as op een meinsche, zul Jan Lamers Lummechien zeggen. Niet in de mallemeule zitten? Nee maar! mussie ies zien hoe zoo'n schik of ze haa!

 Jan die zunk maar aldeur zien hoogste lied en markte narrengs wat van. Toe Dörkien hum de sleutel in de haand wol drokken, umdet hi'j zooveule centen verdreeide, toe markte hi'j d'r niks van, maar Fömmechien greep hum gauw, waorbi'j Dörkien van schrik haoste onderstebaov'm rolde of hum temiensn zoo anstelde. Bi'j de volgende rondrit zèè Fömmechien „Jan, dèènk er umme, maar iene cent heur, want ik hebbe de sleutel".

 „Goewd Fömmechienl" zèè Jan körtof, terwiel hi'j iene cent uut 't vessieszakkien grabbelde en daor klunk weer zien mooielied:

  O, mijne Suzanna
  Wat zijt ge lief en schoon,
  Ik reis met u de wereld rond
  En stel u dan ten toon!

 

 En Fömmechien die goelde het uut van 't lachen. Now zoo veule behoefde ze heur aanders niet te verbielden. 't Is waor, ze was veur heur jaoren nog wel een aorig schier vrömmes, waor Jan wel knappies mit veur 'n dag kun komen, maar een schoonheidskooneginne was 't hielemaole niet!

 En as Jan, zoo assie zunk de wereld d'r mit rondreisde of assie d'r mit hèn de tentoonstelling hèn Sielie trök um heur van kop töt tiejn an alle kaanten te laoten bekieken en bewonderen, dan behoewfde hi'j d'r niet op te rèèken dattie d'r een pries op kreeg. Vaste niet, gien dèènken an.