Begrippenlijst

Kernbegrippen

Koude Oorlog
Periode van na de Tweede Wereldoorlog tot eind jaren tachtig, waarin een voortdurende spanning heerste tussen de Westerse democratische kapitalistische landen en de communistische Oosterse landen.
Wapenwedloop
Streven van een land naar de meeste macht en de meeste en beste wapens ten opzichte van andere landen. Tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie vond tussen 1950-1990 een (kern)wapenwedloop plaats.
Blokvorming
Na de Tweede Wereldoorlog kwam het kapitalistische "machtsblok" van Westerse landen tegenover de landen te staan die het communistische "machtsblok" vormden. Door de verschillen in wereldbeeld en ideologie kwamen de blokken tegenover elkaar te staan. De Koude Oorlog was daarvan het gevolg.
Atoomoorlog
Een kernoorlog of atoomoorlog is een oorlog waarbij de twee strijdende partijen kernwapens tegen elkaar inzetten. Dat is tot op heden gelukkig nog nooit gebeurd, hoewel er tijdens de Koude Oorlog wel een sterke dreiging was.

 

Overige begrippen

Communisme
Een belangrijk kenmerk van het communisme is dat niemand privébezittingen heeft. Alle bezit is gemeenschappelijk. De communistische partij beslist wat er geproduceerd wordt, tegen welke prijs en tegen welk uurloon. Producten worden verkocht via staatswinkels en staatsbedrijven.

Kapitalisme
Een belangrijk kenmerk van kapitalisme is privébezit en het bestaan van verschillende klassen in de maatschappij. De overheid bemoeit zich zo weinig mogelijk met de markt van vraag en aanbod.

Truman-doctrine
In 1947 bedacht de Amerikaanse president Truman zijn Truman-doctrine: De Westerse wereld moest zien te voorkomen dat de Sovjet-Unie het communisme kon verspreiden, door het in te dammen. Rondom de communistische staten moest een stabiele gordel ontstaan. Landen die door communisten dreigden te worden overgenomen, moesten militair en economisch worden gesteund.

Dominotheorie
Benaming voor een opvatting die Harry S. Truman, de president van de Verenigde Staten, vanaf 1946 had. Zijn opvolger, Dwight D. Eisenhouwer, noemde het de dominotheorie: Als een land communistisch werd, zou het communisme zich vanuit dat land naar buurlanden verspreiden en vandaar weer verder.

NAVO
De NAVO, de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, is een militair bondgenootschap en werd opgericht op 4 april 1949. Het verdrag regelt de wederzijdse verdediging en samenwerking van de Westerse landen. De NAVO bestaat nog steeds.
Warschaupact
Het Warschaupact was een militair bondgenootschap van communistische landen, dat tussen 1955 en 1991 heeft bestaan. Het werd opgericht als reactie op en tegenhanger van de NAVO.
Berlijnse muur
Muur die West- en Oost-Berlijn van elkaar scheidde. De bouw startte op initiatief van de Sovjetleiders op
13 augustus 1961 om te voorkomen dat heel veel Oost-Berlijners via West-Berlijn het land ontvluchtten. De muur bestond tot 9 november 1989.
Cuba-crisis
Dreigende oorlogssituatie tussen de Verenigde Staten van Amerika en de Sovjet-Unie in oktober 1962 die ontstond omdat de Russen kernwapens op Cuba hadden geplaatst. Als er echt oorlog zou zijn uitgebroken zou dat geleid hebben tot de Derde Wereldoorlog die zou zijn uitgevochten met kernwapens.
Korea-oorlog
Oorlog tussen Noord- en Zuid-Korea (25 juni 1950 - wapenstilstand op 27 juli 1953) die nog steeds voortduurt zonder dat er echt gevochten wordt. Noord-Korea wordt gesteund door Rusland en China en is communistisch. Zuid-Korea wordt gesteund door de VS.
Vietnamoorlog
Oorlog tussen Noord- en Zuid-Vietnam (1 november 1955 - 30 april 1975). Noord-Vietnam werd gesteund door China, de Sovjet-Unie en Noord-Korea. Zuid-Vietnam werd gesteund door Amerika en nog elf andere landen. Uiteindelijk won Noord-Vietnam de oorlog.