P Populatie- en ecosysteemniveau

Als je alle examenstof hebt geleerd kun je:

  • met behulp van de concepten energiestroom, kringloop, dynamiek en evenwicht uitleggen hoe ecosystemen zichzelf reguleren, in de context van duurzaamheid, en beargumenteren hoe maatregelen van de mens de zelfregulatie van ecosystemen en het systeem Aarde kunnen beïnvloeden;
  • met behulp van de concepten voedselrelatie en interactie met (a)biotische factoren uitleggen welke relaties tussen populaties in ecosystemen bestaan, in de context van duurzaamheid en voedselproductie, en beargumenteren hoe vraagstukken hierover kunnen worden benaderd;
  • met behulp van de concepten populatie, variatie, selectie en soortvorming uitleggen hoe nieuwe soorten kunnen ontstaan, in de context van gezondheid en wereldbeeld.

 

De onderwerpen en begrippen die je bij dit domein in ieder geval moet kennen luiden als volgt:

Onderwerpen en begrippen

Dit weet ik

P1 Regulatie van ecosystemen (subdomein B8)

 

P1.1 Energiestroom

 

energiestroom, ecosysteem, producent, consument, reducent  
autotroof, heterotroof, organische stof, anorganische stof  
fossiele brandstof, biobrandstof, biomassa, energiebesparing  
P1.2 Kringloop  
kringloop, fotosynthese, dissimilatie, koolstofkringloop, stikstofkringloop, organische stof, anorganische stof, aeroob, anaeroob, koolstof, ammoniak, ammonium, nitraat, nitriet, methaan, stikstofgas  
uitspoeling, eutrofiering  
hergebruik, recyclen, broeikaseffect, gevolgen voor de biodiversiteit  
P1.3 Dynamiek en evenwicht  
ecosysteem, habitat, levensgemeenschap, soortensamenstelling  
biotische factor, abiotische factor, dynamiek, geboorte, sterfte, migratie, beperkende factor, tolerantie, optimum  
concurrentie, populatie  
exoot, natuurbeheer  
P3 Interactie in ecosystemen (subdomein D4)  
P3.1 Voedselrelatie  
voedselrelatie, trofisch niveau, predatie, vraat  
voedselketen, producent, consument, reducent, symbiose, parasitisme, mutualisme, commensalisme  
voedselweb  
P3.2 Duurzame ontwikkeling  
duurzaamheid, duurzame ontwikkeling, biologisch afbreekbaar  
energieproductie, hernieuwbare energiebron, energiebesparing  
voedselproductie, bestrijdingsmiddel, biologische landbouw  
accumulatie, persistent, resistent  
P4 Soortvorming (subdomein F2)  
P4.1 Populatie  
soort, populatie  
genotype, fenotype  
P4.2 Variatie  
genetische variatie, mutatie, allelfrequentie, genenpool  
P4.3 Selectie  
adaptatie, natuurlijke selectie, fitness, selectiedruk, homologie, analogie  
kunstmatige selectie, veredeling  
P4.4 Soortvorming  
soort, geslacht (genus), reproductieve isolatie  
verwantschap, afstamming, evolutionaire stamboom